Samenvatting van bio- en neuropsychologie (cijfer : 7.8)

Samenvatting bio- en neuropsychologie
College 1 : de bouwstenen van het brein

 Link tussen het brein en gedrag (beide kanten op: zowel  als )
aandacht, werkgeheugen,
langetermijngeheugen, emoties,
motivatie, slaap etc.

 Verschillende niveaus




1

,Basisbegrippen:
 CNS = central nervous system = centrale zenuwstelsel (= CZ)
o brein
o ruggenmerg
 PNS = peripheral nervous system = perifere zenuwstelsel (= PZ)
o kopzenuwen
o spinale zenuwen
o sympathetische - & parasympathetische zenuwcellen
 dorsaal = brein vanaf bovenkant = lichaam vanaf achterkant = rugzijde
 ventraal = brein vanaf onderkant / lichaam vanaf voorkant = buikzijde
 anterior + rostraal = bovenkant van het zenuwstelsel (= brein vanaf voorkant)
 posterior + caudaal = onderkant van het zenuwstelsel (= brein vanaf achterkant)
 superior / superieur = boven iets anders
 inferior / inferieur = onder iets anders
 lateraal = naar een zijkant, weg van het midden
 mediaal = naar het midden, weg van de zijkant
 proximaal = dichtbij iets anders
 distaal = verder weg van iets anders
 ipsilateraal = aan dezelfde kant van het lichaam
 controlateraal = aan de andere kant van het lichaam (dus bijv. linkerhersenhelft =
rechterdeel van het lichaam)
 coronaal (= frontaal) = perspectief van voren / achteren
 sagittaal vlak = perspectief van de zijkant
 horizontaal (=transverse / axiaal) vlak = perspectief van boven / onder


Om bovenstaande makkelijker te kunnen begrijpen zie onderstaande afbeelding!




2

, Cellen van het zenuwstelsel
 100 miljard (=billion) neuronen in de hersenen, gewicht van de hersenen: ± 1200 – 1400 gram

Neuronen Gliacellen (glia = lijm)
 Communicatie = ontvangen en doorgeven van  Stevigheid (lijm)
signalen  conductie: myeline
 informatieverwerking  opruimen dode cellen
 opruimen neurotransmitters
 bescherming bloed-breinbarrière
 voeding
 volgorde: dendriet  cellichaam  axon (met myeline)  presynaptisch neuron
 celmembraan: begrenzing van het neuron, bestaat uit dubbele fosfolipidelaag (koppen van elkaar af)
en is semi-permeabel




 Efferent neuron= zendende neuron = signaal gaat weg van het neuron (vErtrekkend / Er vanaf)
 motorisch signaal = efferent
 afferent = ontvangende neuron = signaal gaat naar neuron toe (Aankomend / nAArtoe )
 sensorisch signaal = afferent
 interneuron = neuron waarvan het axon en de dendrieten in een enkele structuur liggen
brein anatomie

Oefenvraag:
Purkinje cellen bevinden zich in:
A. primaire motorische cortex
B. de primaire visuele cortex
C. de basale ganglia
D. het cerebellum



3

, Brein Ruggenmerg
Witte stof (axonen) in het midden & grijze stof Grijze stof (cellichamen) in het midden & witte stof
(cellichamen) eromheen (axonen) eromheen
Bij MS-patiënt  axonen zijn niet gemyeliniseerd, hierdoor gaat informatieverwerking minder snel

Grijze stof Witte stof
= cellichamen + synapsen Axonen met myeline (=myeline is vetachtige stof =
witte kleur, hierdoor “witte stof“) + zenuwbundels
(= verbindende vanen door heel het zenuwstelsel)
Verschillende soorten gliacellen
Cellen van Schwann Myeliniseren neuronen in het perifere zenuwstelsel
Olligondendrocyten myeliniseren neuronen in het centrale zenuwstelsel (kan meerdere axonen
tegelijkertijd myeliniseren)
Radiale glia Van belang bij de ontwikkeling van het brein: vormt een soort raster, dit raster
zorgt ervoor dat neuronen kunnen migreren naar een bepaalde locatie in het brein
Microglia Spelen een belangrijke rol bij de huishouding: “vuilnismannen van het brein”:
ruimen dode hersencellen op
Astrocyt Speelt een belangrijke rol bij voeding, kan voeding onttrekken uit bloedvaten en
vervolgens doorspelen aan neuronen + bijdrage op hoger cognitief niveau : ritmes
in het brein (stervormig)

 bloed-breinbarrière
 bloed-breinbarrière (aanwezig in alle bloedvaten in ons brein) ;
 biedt bescherming van het CNS en tegen vreemde organismen en tegen chemische substanties +
virussen
1. voordeel: houdt brein vrij van gevaarlijke stoffen
2. nadeel: voedingsstoffen bereiken het brein minder makkelijk
 regulatie hersenmetabolisme (= regulatie van energie)
 Actief transport : glucose, aminozuren, purines, choline, vitamines en bepaalde ijzers
 passief transport : zuurstof, koolstofdioxide en vet oplosbare stoffen

 Zenuwimpulsen
 Boodschappen tussen neuronen : elektrisch signaal  chemisch signaal  elektrisch signaal = alle
activiteit samen leidt – op hoger niveau – tot waarnemingen, gedachtes, gevoelens en handelingen

 2 belangrijke processen die bijdrage aan het rustpotentiaal:
 elektrisch gradiënt (in Volt) = energieverschil tussen een positief punt en een negatief punt, bij een
zenuwcel in rust = -70 mV
 concentratie gradiënt (in mol/m3) =

 in rust
 natrium ionen worden door zowel elektrisch als chemisch gradiënt geprobeerde de cel in te krijgen
 kaliumionen worden door concentratiegradiënt geprobeerde de cel uit te halen en door elektrisch
gradiënt geprobeerd de cel in te krijgen (houden)

 natriumkaliumpomp
 natrium: Na+ (in Engels: Sodium+)  buiten de cel, worden door natrium-kaliumpomp de cel uit
gepompt
 kalium: K+ (in Engels: Potassium+)  binnen in de cel, worden door natrium-kaliumpomp de cel
in gepompt
 chloride: Cl-  buiten de cel


4