Samenvatting introductie in de methoden en technieken (cijfer 9.0)

Inleiding in de methoden en technieken
Boeken: Introduction to Behavorial Research Methods ‘’Leary’’ en
Statistical methods for psychology ‘’Howell’’

Week 1 Grondprincipes van de wetenschap
Leary hoofdstukken 1 en 2

 Drie criteria van de wetenschappelijke benadering
 Systematische empirisme (empirisme = wat op waarnemingen berust)
 Publieke verificatie
 Oplosbare problemen

 Twee doelen wetenschappelijk onderzoek
 Ontdekken en beschrijven van verschijnselen, patronen en relaties
 Verklaringen/theorieën opstellen, toetsen en evalueren

 Vier categorieën van psychologisch onderzoek en hun kenmerken
 Descriptief = beschrijven / inventariseren (verzamelen van gegevens)
 Doel: systematisch en precies beschrijven van eigenschappen of
gedrag in een bepaalde populatie (week 1tm 6)
 Correlationeel = relaties tussen verschijnselen (NIET perse oorzaak gevolg)
(week 7)
 Is er een verband?
 Experimenteel = causale relaties aantonen ss (week 8)
 Kenmerken: manipulatie, random toewijzing en experimentele controle
 Is er een causaal verband?
 Quasi-experimenteel = als experimenteel, maar met minder strenge controle
of zonder random toewijzing (week 9)

 Empirische cyclus en de vijf fasen
 Observatie: ontstaan van een idee voor een
onderzoeksvraag (specifieke observatie )
 Inductie: idee van de observatie uitwerken tot een
algemene hypothese/theorie (algemene theorie )
Theorie = verzameling proposities (=uitspraken)
die de relatie beschrijft tussen een aantal
concepten (=begrippen)
 Deductie: algemene hypothese van de inductie
uitwerken tot een toetsbare werkhypothese (onderzoeksvraag opstellen)
 Als de theorie klopt, dan moeten we dit en dit als resultaten zien
 Toetsing: werkhypothese toetsen door onderzoek uit te voeren
 Data verzamelen
 Data analyseren
 Conclusie trekken
 Evaluatie:
 Wat zegt het resultaat over de algemene theorie (bevestigen of
verwerpen)
 Theorie aanpassen, uitbreiden of verbeteren
 Tekortkomingen aan het uitgevoerde onderzoek

1

, Werkhypothese (deductie)  algemene hypothese)



 Verschil algemene hypothese en werkhypothese
 Een algemene hypothese is

 Verschil tussen een conceptuele definitie en een operationele definitie
 Een conceptuele definitie = wat wordt er met een begrip bedoeld (abstract)
 Operationele definitie = hoe wordt het begrip waargenomen, gemeten of
gemanipuleerd (=beïnvloeding waarbij misleidende methoden gebruikt worden)
(concreet)

 Verschil tussen het bewijzen van een theorie en het ondersteunen van een theorie
 Bewijzen dat een theorie ‘’waar’’ is (=positief bewijs) : logisch onmogelijk
 Bewijzen dat een theorie ‘’niet waar’’ is (=negatief bewijs) : praktisch
onmogelijk
 Dus het bewijzen van een theorie is in geen geval mogelijk, maar wat
zijn we dan wel aan het doen? 
 Ondersteunen: bewijs verzamelen om een theorie te ondersteunen

 Drie dingen waar kwaliteit van bewijs van afhangt:
 Strengheid van de tests
 Aantal bevestigingen
 Methodologische pluralisme = gevarieerdheid van de methoden

 Variabiliteit = beschrijven, voorspellen en verklaren van verschillen in gedrag en
mentale processen tussen mensen
 Variabele = iets dat kan variëren
 Tussen personen (bv: lengte, angst, motivatie)
 Tussen situaties (bv: werk en privé)
 In de loop van de tijd ( bv : van kind naar volwassene)

 Variantie (als maat voor variabiliteit als het ware, hoe we het meten)

Ss totaal is niet hetzelfde
als de totale variantie




 Verschil onafhankelijke variabele en afhankelijke variabele

2

,  Onafhankelijke variabele: Variabele die wordt gemanipuleerd. Variabele
waarvan verondersteld wordt dat het invloed heeft op een andere variabele,
als het ware de oorzaak van de afhankelijke variabele
 (behandelingen) (wel of geen oogkleppen)
 Afhankelijke variabele: variabele die gedurende het onderzoek niet vaststaat.
Deze variabele wordt gemeten. Variabele waarvan verondersteld wordt dat
het beïnvloedt wordt door de onafhankelijke variabele.
 (depressie) (percentage goed geantwoorde vragen)

 Verschillende vormen kwadratensommen als maat voor variabiliteit

 Samenhang tussen verschillende vormen van kwadratensommen




 Totale variantie = alle
verschillen tussen individuen
 Systematische variantie = verschillen door (samenhang met) bepaalde
variabelen  gebaseerd op verschillen tussen de groepsgemiddelden en het
grootgemiddelde (SS(tussen))
 Fouten variantie = de onverklaarde verschillen  gebaseerd op de verschillen
tussen de individuele scores en de groepsgemiddelden (SS) binnen))

SS totaal SS tussen SS binnen
Individu t.o.v. grootgem. Groepsgem. T.o.v. grootgem. Individu t.o.v. groepsgem.

 Effectgrootte = maat voor de sterkte van relaties (conceptueel/abstract)
 Proportie verklaarde variantie = VAF = het deel systematische variantie, dat
wat te verklaren is, t.o.v. de totale variantie (operationeel/concreet)
 Formule:




 Vuistregels voor effect sizes:
 Small : VAF = 0.01
 Medium : VAF = 0.06
 Large : VAF > 0.15




Week 2 Observeren en meten
Leary hoofdstukken 3, 4 en 5

3

,  Drie basisbegrippen:
 Observeren: door middel van waarnemingen, individuen of hun gedrag in
categorieën indelen
 Meten: aan die waarden of catergorieën getallen toekennen, waarmee
gerekend kan worden
 Variabele: datgene wat varieert, een verzameling waarden of categorieën
(bij een enquête zijn het de antwoordmogelijkheden)
 Eisen van variabelen:
 Uitputtend  iedere observatie minimaal één waarde
o Voorbeeld bij enquête: iedere persoon moet zijn/haar
antwoordmogelijkheid kunnen invoeren, je moet de
mogelijkheid hebben jouw antwoord in te kunnen voeren.
 Wederzijds uitsluitend  iedere observatie maximaal één
waarde, andere waarden sluit je uit
o Voorbeeld bij enquête: iedere persoon kan maximaal
zijn/haar antwoord bij één antwoordmogelijkheid invoeren,
niet twee antwoordmogelijkheden die gedeeltelijk
hetzelfde betekenen (dus NIET <5 en <10)

 Vier verschillende meetniveaus (1&2 categorisch, 3&4 numeriek)
1. Nominaal: de getallen zijn labels om de groepen te onderscheiden, geen
volgorde.
 Rekenkundig = of ≠
(louter een cijfermatige labeling, 4 IS NIET groter/beter dan 1)
 Voorbeeld: geslachten
 Man ( 1)
 Vrouw ( 2)
 ‘’niet invullen ( 3)
 Onbekend ( 4)
2. Ordinaal: er zit een ordening/volgorde in de scores, MAAR de stappen zijn
NIET steeds even groot
 Rekenkundig < of >
(Nu kun je zeggen 1 is sneller 4)
 Voorbeeld: uitslag 100 m sprint
 Usain Bolt ( 1)
 Finisher nummer 2 ( 2)
 Finisher nummer 3 (3)
 Finisher nummer 4 (4)
 Stappen: tijd tussen 1 en 2 > tijd tussen 2 en 3




3. Interval: er zit een ordening in de scores EN de stappen zijn steeds even groot,
MAAR het nulpunt is arbitrair
 Rekenkundig + of –

4