Leereenheid 3 Regels over regels
Leerkern
In leereenheid 2 zagen we dat wederzijdse verwachtingen een belangrijke rol spelen bij
het ontstaan van regels. Maar wanneer zijn deze regels te beschouwen als recht?
Austin beweert dat recht ontspringt aan de wil van de soeverein. Maar wie is die
soeverein? Trouwens, in de geschiedenis blijken soevereinen te komen en te gaan,
maar grote delen van het rechtssysteem blijven bestaan. Dat is niet te begrijpen als we
recht afhankelijk stellen van de wil van een soeverein. Rechtsregels blijven bestaan,
ook als de soeverein al dood en begraven is. Sterker nog: dat is juist een van de
functies die rechtsregels vervullen!
Oefent de soeverein de soevereiniteit niet uit op basis van een regel? Als dat zo is, dan
is de soeverein niet alleen de bron maar ook het product van recht, en zijn we
gevangen in een cirkel. Dit is het beeld van de draak die staat afgebeeld in het begin
van hoofdstuk 3 en die in zijn eigen staart bijt. Bij nadere beschouwing blijkt deze cirkel
een van de kenmerken van het recht te zijn: het recht schrijft zelf voor hoe andere
regels worden gemaakt, worden veranderd en worden gehandhaafd. Kijk onder de tab
"films" voor een filmpje behorend bij deze leereenheid.
1/7
, INLEIDING
De vraag in dit hoofdstuk is: is het gewoonterecht c.q. het levend recht wel als
recht aan te merken? Of zijn er onderscheidende kenmerken aan te wijze3n op
grond waarvan kan worden gezegd dat rechtsregels een specifiek soort sociale
regels zijn en zo ja welke kenmerken zijn dit dan?
KENMERKEN VAN JURIDISCHE GESCHILBESLECHTIGING
1. Het beroep op een rechter;
2. Het overleggen van bewijsstukken;
3. De aanwezigheid van getuigen;
4. Het bereiken van een definitieve overeenkomst;
5. Verslaglegging van de rechterlijke procedure.
GELDIGHEID
Vastlegging van de procedure is niet voldoende. Het vaststellen van feiten en
daden telt alleen c.q. is alleen rechtsgeldig indien zij zijn vastgelegd op een
manier welke door het recht zelf wordt voorgeschreven.
Indien wordt gesproken over ‘geldige beslissingen’ of ‘geldige getuigen’ is er een
nieuw element dat als kenmerkend voor juridische techniek kan worden gezien.
Dit element bestaat erin dat er regels zijn die de voorwaarden bepalen waaronder
regels, afspraken, getuigen etc. geldig zijn. Er is dan geen sprake meer van een
enkelvoudige regels als: X telt als Y in C, maar als aan voorwaarde A en B is
voldaan, dan geldt X telt als Y in C.
Er kan worden gesproken over een juridische manier van handelen als er regels
zijn die bepalen wanneer andere regels, afspraken, getuigen, bewijsstukken etc.
geldig zijn = als er regels zijn over regels.
2/7
Leerkern
In leereenheid 2 zagen we dat wederzijdse verwachtingen een belangrijke rol spelen bij
het ontstaan van regels. Maar wanneer zijn deze regels te beschouwen als recht?
Austin beweert dat recht ontspringt aan de wil van de soeverein. Maar wie is die
soeverein? Trouwens, in de geschiedenis blijken soevereinen te komen en te gaan,
maar grote delen van het rechtssysteem blijven bestaan. Dat is niet te begrijpen als we
recht afhankelijk stellen van de wil van een soeverein. Rechtsregels blijven bestaan,
ook als de soeverein al dood en begraven is. Sterker nog: dat is juist een van de
functies die rechtsregels vervullen!
Oefent de soeverein de soevereiniteit niet uit op basis van een regel? Als dat zo is, dan
is de soeverein niet alleen de bron maar ook het product van recht, en zijn we
gevangen in een cirkel. Dit is het beeld van de draak die staat afgebeeld in het begin
van hoofdstuk 3 en die in zijn eigen staart bijt. Bij nadere beschouwing blijkt deze cirkel
een van de kenmerken van het recht te zijn: het recht schrijft zelf voor hoe andere
regels worden gemaakt, worden veranderd en worden gehandhaafd. Kijk onder de tab
"films" voor een filmpje behorend bij deze leereenheid.
1/7
, INLEIDING
De vraag in dit hoofdstuk is: is het gewoonterecht c.q. het levend recht wel als
recht aan te merken? Of zijn er onderscheidende kenmerken aan te wijze3n op
grond waarvan kan worden gezegd dat rechtsregels een specifiek soort sociale
regels zijn en zo ja welke kenmerken zijn dit dan?
KENMERKEN VAN JURIDISCHE GESCHILBESLECHTIGING
1. Het beroep op een rechter;
2. Het overleggen van bewijsstukken;
3. De aanwezigheid van getuigen;
4. Het bereiken van een definitieve overeenkomst;
5. Verslaglegging van de rechterlijke procedure.
GELDIGHEID
Vastlegging van de procedure is niet voldoende. Het vaststellen van feiten en
daden telt alleen c.q. is alleen rechtsgeldig indien zij zijn vastgelegd op een
manier welke door het recht zelf wordt voorgeschreven.
Indien wordt gesproken over ‘geldige beslissingen’ of ‘geldige getuigen’ is er een
nieuw element dat als kenmerkend voor juridische techniek kan worden gezien.
Dit element bestaat erin dat er regels zijn die de voorwaarden bepalen waaronder
regels, afspraken, getuigen etc. geldig zijn. Er is dan geen sprake meer van een
enkelvoudige regels als: X telt als Y in C, maar als aan voorwaarde A en B is
voldaan, dan geldt X telt als Y in C.
Er kan worden gesproken over een juridische manier van handelen als er regels
zijn die bepalen wanneer andere regels, afspraken, getuigen, bewijsstukken etc.
geldig zijn = als er regels zijn over regels.
2/7
