Minor Arbeidsrecht – Internationaal arbeidsrecht - Colleges
College 1
De vormgeving van de EU:
- De Verdragen die de EU vormgeven:
o Verdrag betreffende de Europese Unie (EU-Verdrag).
o Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU of Werkingsverdrag).
- 37 protocollen en 65 verklaringen.
De 7 Europese instellingen: Artikel 13 EU-Verdrag:
- Het Europees Parlement
o Wordt door verkiezingen gekozen.
o Neemt deel aan wetgevingstaken.
o Controleert andere EU-instellingen.
o Keurt samen met de Raad van de EU de begroting goed.
o Fracties op politieke voorkeur.
o Vertegenwoordigt de Europese burgers.
- De Europese Raad (Topconferentie)
o Staatshoofden en regeringsleiders.
o Algemene beleidslijnen en prioriteiten.
o Geen wetgevingstaken.
- De Raad
o Ook wel EU-Raad of Raad van ministers.
o Geen vaste leden; afhankelijk van het onderwerp.
- Europese Commissie
o Dagelijks bestuur.
o Uitvoerend.
o Vertegenwoordigt en behartigt belangen EU.
o Een lid per lidstaat.
o Doet voorstellen voor nieuwe wetgeving.
o Verantwoordelijk voor uitvoeren EU-beleid/begroting en handhaving EU-recht.
- Hof van justitie
o Verzoeken prejudiciële beslissingen en vragen.
o Een rechter per lidstaat.
o Niet nakoming EU-wetten/nalatigheid.
o Arresten wijzigen.
o Rechtstreekse acties.
- De Europese rekenkamer: controle.
- De Europese centrale Bank.
Prejudiciële vraag: een vraag van een nationale rechter aan het Europese Hof van justitie over de interpretatie
van EU-wetgeving.
Relevantie regelging internationaal arbeidsrecht:
- EU-Verdrag: vrij verkeer van diensten en werknemers.
- Verordening Rome I: welk recht is van toepassing?
- EEX-Verordening: welke rechter is bevoegd?
- Rechtsvordering.
- Diverse Europese richtlijnen en implementatie in Nederlandse wetgeving.
- Grondrechten: EVRM, ESH, IVBPR.
Europese Verordeningen en Richtlijnen:
- Verordening:
o Algemene strekking.
o Doel: norm opleggen.
o Rechtstreeks toepasselijk.
o Net zoals een wet.
- Richtlijn:
o Doel: harmonisering nationale wetten.
o Toepasselijkheid: in principe geen rechtstreekse werking, omzetting (implementatie) nationale
wet vereist.
Fundamentele arbeidsrechten:
- Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten (IVBPR).
o 1966 NL: 1978.
o Considerans: verwijzing naar universele verklaring van de rechten van de mens en handvest
der Verenigde Naties.
1
, Minor Arbeidsrecht – Internationaal arbeidsrecht - Colleges
o Comité voor de rechten van de mens ziet toe op naleving.
o Meeste bepalingen hebben directe werking.
o Discriminatieverbod, gelijke behandeling, dwangarbeid verbod, privacy, recht op eerlijke en
openbare rechtszaak, vrijheid van godsdienst/meningsuiting en (vak)vereniging.
- Europees Verdrag voor de rechten van de mens (EVRM).
o Geen verdrag van de Europese Unie.
o Opgesteld in 1950.
o Verwijst naar Universele Verklaring voor de rechten van de mens.
o Europees Hof voor de rechten van de mens is het orgaan van de Raad van Europa
(internationale organisatie – geen EU instelling): ziet toe op naleving bindende kracht.
o Dwangarbeid verbod, recht op eerlijk proces, privacy, vrijheid van godsdienst/meningsuiting en
vakvereniging, discriminatieverbod.
- Europees sociaal handvest (ESH).
o Gesloten tussen lidstaten Raad van Europa – geen verdrag van de EU.
o Fundamentele rechten werknemers.
o Europees comité voor sociale rechten brengt rapportages uit.
o Geen rechtstreekse werking.
o Belangrijke uitzondering: stakingsrecht.
Niet in de Nederlandse wetgeving geregeld, wel ESH.
- Handvest van de grondrechten van de Europese Unie.
o Bindend verdrag.
o Catalogus van fundamentele rechten, vrijheden en beginselen.
o Beperkte invloed in (arbeidsrecht)praktijk.
Privacy: van Richtlijn naar Verordening.
- Sinds 2001: wet bescherming persoonsgegevens.
o Ter implementatie van Europese richtlijn bescherming persoonsgegevens 1995.
- Per 25 mei 218: Europese privacy verordening (de algemene verordening gegevensbescherming).
o Dezelfde privacy wetgeving in de hele EU.
- Belangrijk voor de arbeidsrechtpraktijk: werkgevers verwerken persoonsgegevens en recht op privacy op
de werkplek.
Fundamentele arbeidsrechten in de praktijk:
- Sollicitatiefase:
o Niet toegestaan:
Vragen over ziekte/zwangerschap.
Afwijzen vanwege zwangerschap.
o Wel toegestaan:
Vragen om geschiktheid voor de functie vast te stellen.
o Aanstellingskeuringen geregeld in Wet op de medische keuringen alleen indien noodzakelijk
voor de functie.
o Cameratoezicht op de werkvloer:
Objectief gerechtvaardigd indien legitiem doel (gerechtvaardigd belang) en passend
en noodzakelijk middel om het doel te bereiken.
Werknemers moeten hierover zijn ingelicht, tenzij bijzondere omstandigheden.
Instemmingsrecht ondernemingsraad.
College 2
2002: EEX-Verdrag EEX-Verordening (Brussel I) 2015: Herziene EEX-Verordening (Brussel I-bis).
- Geldt voor alle EU-lidstaten behalve Denemarken.
- Toepassingsgebied: burgerlijke en handelszaken.
- Geen universele werking.
o In uitgangspunt alleen van toepassing als woonland verweerder lidstaat is.
Eiser: dagvaarder: begint de procedure. Tegenpartij: gedaagde.
EEX-Verordening/Brussel I-Bis:
- Bevoegd is rechter woonplaats verweerder, mits lidstaat (artikel 4).
- Een rechter van een andere lidstaat dan woonplaats gedaagde kan slechts bevoegd zijn op grond van
afdelingen 2 tot en met 7 (artikel 5).
- Indien verweerder geen woonplaats heeft op grondgebied lidstaat dan geldt nationale wetgeving voor
vaststellen bevoegdheid (artikel 6).
Stap 1: Is de EEX-Verordening/Brussel I-bis van toepassing?
- Procedure na januari 2015?
2
College 1
De vormgeving van de EU:
- De Verdragen die de EU vormgeven:
o Verdrag betreffende de Europese Unie (EU-Verdrag).
o Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU of Werkingsverdrag).
- 37 protocollen en 65 verklaringen.
De 7 Europese instellingen: Artikel 13 EU-Verdrag:
- Het Europees Parlement
o Wordt door verkiezingen gekozen.
o Neemt deel aan wetgevingstaken.
o Controleert andere EU-instellingen.
o Keurt samen met de Raad van de EU de begroting goed.
o Fracties op politieke voorkeur.
o Vertegenwoordigt de Europese burgers.
- De Europese Raad (Topconferentie)
o Staatshoofden en regeringsleiders.
o Algemene beleidslijnen en prioriteiten.
o Geen wetgevingstaken.
- De Raad
o Ook wel EU-Raad of Raad van ministers.
o Geen vaste leden; afhankelijk van het onderwerp.
- Europese Commissie
o Dagelijks bestuur.
o Uitvoerend.
o Vertegenwoordigt en behartigt belangen EU.
o Een lid per lidstaat.
o Doet voorstellen voor nieuwe wetgeving.
o Verantwoordelijk voor uitvoeren EU-beleid/begroting en handhaving EU-recht.
- Hof van justitie
o Verzoeken prejudiciële beslissingen en vragen.
o Een rechter per lidstaat.
o Niet nakoming EU-wetten/nalatigheid.
o Arresten wijzigen.
o Rechtstreekse acties.
- De Europese rekenkamer: controle.
- De Europese centrale Bank.
Prejudiciële vraag: een vraag van een nationale rechter aan het Europese Hof van justitie over de interpretatie
van EU-wetgeving.
Relevantie regelging internationaal arbeidsrecht:
- EU-Verdrag: vrij verkeer van diensten en werknemers.
- Verordening Rome I: welk recht is van toepassing?
- EEX-Verordening: welke rechter is bevoegd?
- Rechtsvordering.
- Diverse Europese richtlijnen en implementatie in Nederlandse wetgeving.
- Grondrechten: EVRM, ESH, IVBPR.
Europese Verordeningen en Richtlijnen:
- Verordening:
o Algemene strekking.
o Doel: norm opleggen.
o Rechtstreeks toepasselijk.
o Net zoals een wet.
- Richtlijn:
o Doel: harmonisering nationale wetten.
o Toepasselijkheid: in principe geen rechtstreekse werking, omzetting (implementatie) nationale
wet vereist.
Fundamentele arbeidsrechten:
- Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten (IVBPR).
o 1966 NL: 1978.
o Considerans: verwijzing naar universele verklaring van de rechten van de mens en handvest
der Verenigde Naties.
1
, Minor Arbeidsrecht – Internationaal arbeidsrecht - Colleges
o Comité voor de rechten van de mens ziet toe op naleving.
o Meeste bepalingen hebben directe werking.
o Discriminatieverbod, gelijke behandeling, dwangarbeid verbod, privacy, recht op eerlijke en
openbare rechtszaak, vrijheid van godsdienst/meningsuiting en (vak)vereniging.
- Europees Verdrag voor de rechten van de mens (EVRM).
o Geen verdrag van de Europese Unie.
o Opgesteld in 1950.
o Verwijst naar Universele Verklaring voor de rechten van de mens.
o Europees Hof voor de rechten van de mens is het orgaan van de Raad van Europa
(internationale organisatie – geen EU instelling): ziet toe op naleving bindende kracht.
o Dwangarbeid verbod, recht op eerlijk proces, privacy, vrijheid van godsdienst/meningsuiting en
vakvereniging, discriminatieverbod.
- Europees sociaal handvest (ESH).
o Gesloten tussen lidstaten Raad van Europa – geen verdrag van de EU.
o Fundamentele rechten werknemers.
o Europees comité voor sociale rechten brengt rapportages uit.
o Geen rechtstreekse werking.
o Belangrijke uitzondering: stakingsrecht.
Niet in de Nederlandse wetgeving geregeld, wel ESH.
- Handvest van de grondrechten van de Europese Unie.
o Bindend verdrag.
o Catalogus van fundamentele rechten, vrijheden en beginselen.
o Beperkte invloed in (arbeidsrecht)praktijk.
Privacy: van Richtlijn naar Verordening.
- Sinds 2001: wet bescherming persoonsgegevens.
o Ter implementatie van Europese richtlijn bescherming persoonsgegevens 1995.
- Per 25 mei 218: Europese privacy verordening (de algemene verordening gegevensbescherming).
o Dezelfde privacy wetgeving in de hele EU.
- Belangrijk voor de arbeidsrechtpraktijk: werkgevers verwerken persoonsgegevens en recht op privacy op
de werkplek.
Fundamentele arbeidsrechten in de praktijk:
- Sollicitatiefase:
o Niet toegestaan:
Vragen over ziekte/zwangerschap.
Afwijzen vanwege zwangerschap.
o Wel toegestaan:
Vragen om geschiktheid voor de functie vast te stellen.
o Aanstellingskeuringen geregeld in Wet op de medische keuringen alleen indien noodzakelijk
voor de functie.
o Cameratoezicht op de werkvloer:
Objectief gerechtvaardigd indien legitiem doel (gerechtvaardigd belang) en passend
en noodzakelijk middel om het doel te bereiken.
Werknemers moeten hierover zijn ingelicht, tenzij bijzondere omstandigheden.
Instemmingsrecht ondernemingsraad.
College 2
2002: EEX-Verdrag EEX-Verordening (Brussel I) 2015: Herziene EEX-Verordening (Brussel I-bis).
- Geldt voor alle EU-lidstaten behalve Denemarken.
- Toepassingsgebied: burgerlijke en handelszaken.
- Geen universele werking.
o In uitgangspunt alleen van toepassing als woonland verweerder lidstaat is.
Eiser: dagvaarder: begint de procedure. Tegenpartij: gedaagde.
EEX-Verordening/Brussel I-Bis:
- Bevoegd is rechter woonplaats verweerder, mits lidstaat (artikel 4).
- Een rechter van een andere lidstaat dan woonplaats gedaagde kan slechts bevoegd zijn op grond van
afdelingen 2 tot en met 7 (artikel 5).
- Indien verweerder geen woonplaats heeft op grondgebied lidstaat dan geldt nationale wetgeving voor
vaststellen bevoegdheid (artikel 6).
Stap 1: Is de EEX-Verordening/Brussel I-bis van toepassing?
- Procedure na januari 2015?
2