Samenvatting grammatica en spelling P1
Kenmerken samengestelde zin:
- Een zin met één of meer persoonsvormen.
- Bevat een voegwoord.
Een zin kan uit twee hoofdzinnen bestaan (nevenschikking).
Een zin kan uit hoofd- en bijzin bestaan (onderschikking).
Kenmerken enkelvoudige zin:
- Een zin met één persoonsvorm.
Kenmerken hoofdzin:
- Bij een hoofdzin past er geen zinsdeel tussen onderwerp en persoonsvorm.
- In een hoofdzin is de persoonsvorm het eerste of tweede zinsdeel.
- Janna geeft hem een arm.
Kenmerken bijzin:
- Bij een bijzin past er wel een zinsdeel tussen onderwerp en persoonsvorm.
- In een bijzin staat de persoonsvorm meer naar achteren.
- Janna dacht dat zij hem een arm gaf.
Zinnen met meer persoonsvormen bestaan uit verschillende zinnen. Deze zinnen zijn meestal met elkaar
verbonden door voegwoorden.
- Nevenschikkende voegwoorden (nevensch. vw) verbinden gelijkwaardige delen. Dit zijn delen
die je onafhankelijk van elkaar kunt gebruiken zonder dat je de woordvolgorde van de delen van
de zin verandert. Nevenschikkende voegwoorden zijn en, want, maar en of.
- Het kamp lijkt me niet leuk, maar ik ga er toch naartoe.
- Onderschikkende voegwoorden (ondersch. vw) verbinden ongelijkwaardige zinnen. Je kunt een
van de delen niet onafhankelijk van het andere deel gebruiken zonder de woordvolgorde van de
zin te veranderen. Er zijn veel onderschikkende voegwoorden:
o het woord dat en woorden waarvan
de tweede lettergreep dat is, zoals doordat, nadat, omdat, totdat, voordat, zodat;
o andere woorden, zoals aangezien, als, daarom, dan, hoewel, indien, mits, tenzij, terwijl,
toen, ofschoon, zodra;
o het voegwoord of kan ook als onderschikkend voegwoord voorkomen.
- Je moet dit goed bestuderen zodat je een voldoende kunt halen.
, Grammatica
a. Redekundig ontleden
Onderwerp (ow): het onderwerp is hetgeen of de persoon die de handeling uitvoert.
- Wie of wat + persoonsvorm?
De mentor nodigt de ouders uit.
Het parkietje van de docent fluit.
Persoonsvorm (pv): de persoonsvorm is het werkwoord dat gekoppeld is aan het onderwerp. Aan de
hand van de persoonsvorm kun je de zin verder ontleden.
Het parkietje van de docent fluit.
- Maak de zin vragend. De persoonsvorm komt vooraan de zin te staan.
Fluit het parkietje van de docent?
- Zet de zin in een andere tijd (tijdproef). Wanneer je de zin van verleden naar tegenwoordige tijd
verandert, of andersom, verandert de persoonsvorm mee.
Het parkietje van de docent floot.
- Verander het onderwerp van getal (getalproef). Wanneer je de zin van enkelvoud naar meervoud
verandert, of andersom, verandert de persoonsvorm mee.
De parkietjes van de docent fluiten.
Werkwoordelijk gezegde (wwg): alle werkwoorden in de zin. Dit geeft de handeling die in de zin
plaatsvindt aan. Ook woordjes die horen bij de werkwoorden zoals ‘te’ of ‘aan het’ vallen onder het
werkwoordelijk gezegde.
Het parkietje van de docent zal op de kooi vliegen.
Scheidbaar samengesteld werkwoord: sommige samengestelde werkwoorden kun je splitsen. Soms
worden deze, als ze vervoegd worden in een zin, gesplitst, gescheiden.
Kenmerken samengestelde zin:
- Een zin met één of meer persoonsvormen.
- Bevat een voegwoord.
Een zin kan uit twee hoofdzinnen bestaan (nevenschikking).
Een zin kan uit hoofd- en bijzin bestaan (onderschikking).
Kenmerken enkelvoudige zin:
- Een zin met één persoonsvorm.
Kenmerken hoofdzin:
- Bij een hoofdzin past er geen zinsdeel tussen onderwerp en persoonsvorm.
- In een hoofdzin is de persoonsvorm het eerste of tweede zinsdeel.
- Janna geeft hem een arm.
Kenmerken bijzin:
- Bij een bijzin past er wel een zinsdeel tussen onderwerp en persoonsvorm.
- In een bijzin staat de persoonsvorm meer naar achteren.
- Janna dacht dat zij hem een arm gaf.
Zinnen met meer persoonsvormen bestaan uit verschillende zinnen. Deze zinnen zijn meestal met elkaar
verbonden door voegwoorden.
- Nevenschikkende voegwoorden (nevensch. vw) verbinden gelijkwaardige delen. Dit zijn delen
die je onafhankelijk van elkaar kunt gebruiken zonder dat je de woordvolgorde van de delen van
de zin verandert. Nevenschikkende voegwoorden zijn en, want, maar en of.
- Het kamp lijkt me niet leuk, maar ik ga er toch naartoe.
- Onderschikkende voegwoorden (ondersch. vw) verbinden ongelijkwaardige zinnen. Je kunt een
van de delen niet onafhankelijk van het andere deel gebruiken zonder de woordvolgorde van de
zin te veranderen. Er zijn veel onderschikkende voegwoorden:
o het woord dat en woorden waarvan
de tweede lettergreep dat is, zoals doordat, nadat, omdat, totdat, voordat, zodat;
o andere woorden, zoals aangezien, als, daarom, dan, hoewel, indien, mits, tenzij, terwijl,
toen, ofschoon, zodra;
o het voegwoord of kan ook als onderschikkend voegwoord voorkomen.
- Je moet dit goed bestuderen zodat je een voldoende kunt halen.
, Grammatica
a. Redekundig ontleden
Onderwerp (ow): het onderwerp is hetgeen of de persoon die de handeling uitvoert.
- Wie of wat + persoonsvorm?
De mentor nodigt de ouders uit.
Het parkietje van de docent fluit.
Persoonsvorm (pv): de persoonsvorm is het werkwoord dat gekoppeld is aan het onderwerp. Aan de
hand van de persoonsvorm kun je de zin verder ontleden.
Het parkietje van de docent fluit.
- Maak de zin vragend. De persoonsvorm komt vooraan de zin te staan.
Fluit het parkietje van de docent?
- Zet de zin in een andere tijd (tijdproef). Wanneer je de zin van verleden naar tegenwoordige tijd
verandert, of andersom, verandert de persoonsvorm mee.
Het parkietje van de docent floot.
- Verander het onderwerp van getal (getalproef). Wanneer je de zin van enkelvoud naar meervoud
verandert, of andersom, verandert de persoonsvorm mee.
De parkietjes van de docent fluiten.
Werkwoordelijk gezegde (wwg): alle werkwoorden in de zin. Dit geeft de handeling die in de zin
plaatsvindt aan. Ook woordjes die horen bij de werkwoorden zoals ‘te’ of ‘aan het’ vallen onder het
werkwoordelijk gezegde.
Het parkietje van de docent zal op de kooi vliegen.
Scheidbaar samengesteld werkwoord: sommige samengestelde werkwoorden kun je splitsen. Soms
worden deze, als ze vervoegd worden in een zin, gesplitst, gescheiden.
