Calamiteitenpsychologie; volledige samenvatting boek Leach

Survival Psychology – Leach (1994) DEELTENTAMEN
1

1. Anatomy of a Disaster
De gemeenschappelijke factor van rampen, is de mate van ellende
die het teweeg brengt. Een gebeurtenis wordt als een ramp
beschreven als er menselijk leed bij komt kijken. Het gedrag van
mensen in nood vertoont een structureel patroon. De vorm van een
ramp doet er niet toe. Om structuren in rampen te ontdekken en
classificeren zijn er twee benaderingen prominent:
 Omschrijft de ramp in zijn eigenschappen : classificerend of
typologisch
- Natuur of door mensen
- Duur van de ramp
- Geografische range
 Omschrijft de ramp op basis van de impact die het heeft op
menselijk gedrag : dynamisch
- Voor de gebeurtenis
- Tijdens de gebeurtenis
- Na de gebeurtenis

Structured Approach (= model waarin een ramp wordt ingedeeld
a.d.h.v. verschillende aspecten van de ramp)

Barton (1969) : vier dimensies
 Scope
- Geografische impact van een ramp
 Preparedness
- Bereidheid van de inwoners
 Speed of disaster
- Bijvoorbeeld plotseling, geleidelijk of terugkerend
 Duration of impact
- Bijvoorbeeld korte of lange duur en of er sprake is van
terugkerende episodes

Vanuit de psychologie is het echter lastig om deze gescheiden te
houden. Verder is er een belangrijke dimensie die Barton niet omvat:
 Natural vs man-made
- Berren, Beigel & Ghertner (1980) voegden deze toe

Berren, Beigel & Ghertner (1980) : vijf dimensies
 Type of disaster
- Man-made of natural
 Duration

, - Plotseling of langzamere onset
 Degree of personal impact
 Potentie voor herhaling
 Controle over toekomstige impact

Gleser, Green & Winget (1981) : meer persoonlijke benadering
- Ontstaan na de Buffalo Greek disaster, tijdens een
psychiatrische studie over de slachtoffers
 Mate waarin het leven van een individu bedreigd wordt
 Mate van gevoel van verlies ervaren door een individu
 Lengte of verlenging van lijden van een slachtoffer
 Mate van geografische verplaatsing die nodig is
 De proportie van een groep of gemeenschap die erbij
betrokken is
 De onderliggende oorzaak van de ramp

Wanneer de ratio slachtoffers : niet-slachtoffers meer naar het
tweede geval neigt, kunnen die de slachtoffers helpen. Daarom ligt
de suggestie er dat deze ratio ook meegenomen moet worden bij
classificatie.

De omvang zou ook niet erg informatief zijn, er kan beter gekeken
worden naar of het centraal of perifeer is (al is het vaak ook een
mengelmoes van de twee).

Het gestructureerde model is dan wel informatief, maar het gevaar
dreigt dat er altijd wel een nieuw aspect toegevoegd kan worden om
het bij een bepaalde ramp de laten passen. Hierdoor zouden er
steeds meer dimensies worden toegevoegd en kan er uiteindelijk
niet meer mee gewerkt worden.


Dynamic Approach (= model waarin een ramp wordt ingedeeld
a.d.h.v. verschillende fasen van de ramp)

Tyhurst (1951) : drie fasen
 Periode van impact
- Moment dat de ramp plaatsvindt en men zich realiseert
dat men in gevaar is
 Periode van recoil
- Het gevaar is geweken, maar de persoon is waarschijnlijk
nog vermoeid, uitgeput, hongerig en/of dorstig, lichamelijk
gewond en/of psychologisch geschaad (men is dus in
secundair gevaar)
 Periode van post-trauma