Probleem 2
Leerdoelen:
- Wat is gilles de la tourette?
o Kenmerken, Ontstaan, Ontwikkeling, Behandeling
o Wat is het verschil met OCD?
- Wat zijn de voor- en nadelen van de DSM? (ongeacht de versie)
- Wat is point prevalence en incidence?
- Waar komt het verschil in onderzoeken door?
o Dus waarom verschillen de schattingen?
Bronnen:
- V.d Molen, Butcher en Franken
Tic stoornis
Tic: hardnekkige, periodieke spiersamentrekking/spasme die zich meestal beperk tot een
gelokaliseerde spiergroep.
- Voorbeelden: oogknipperen, spiertrekkingen met de mond, het likken van de lippen, het
ophalen van de schouders, het draaien van de nek, neusblazen, keel leegmaken, grijnzen
etc.
Een tik komt het vaakst voor bij kinderen tussen de 2 en 14 jaar oud (Evans et al 1996).
In sommige gevallen is het kind zich bewust van de tic wanneer deze optreedt, maar meestal
merkt het kind niet dat hij/zij een tic uitvoert. Veel mensen met een tic weten niet eens dat zij
een tic hebben, totdat iemand anders hen erop wijst.
Onderzoek en klinische meldingen zijn overeenkomstig in verschillende culturen. Ook de
beginleeftijd (7-8 jaar) en het overheersende geslacht (man) zijn hetzelfde in verschillende
culturen.
Wat is Gilles de la Tourette?
Gilles de la Tourette
Een extreme tic-stoornis met tics die worden gekenmerkt door plotselinge, snelle, niet-
ritmische motorische bewegingen (in willekeurige spieren en spiergroepen) en geluiden
(vocalisaties), die opvallen doordat ze het normale bewegings-en gedragsrepertoire
doorbreken.
- Motorische bewegingen: de tics beginnen over het algemeen in het gezicht (vaak met
oogknipperen of trekkingen rond de neus en mond) om zich in een later stadium
eventueel uit te breiden naar de nek, de schouders en de rest van het lichaam. Tics
zijn in het begin vaak beperkt tot één of enkele spieren, maar kunnen zich uitbreiden naar
verschillende spiergroepen, om in het ernstigste geval uit te monden in complexe
samengestelde bewegingspatronen.
, - Geluiden: vocale tics worden gedefinieerd als geluiden die veroorzaakt worden door een
luchtstroom door de stembanden, mond of neus.
o Voorbeelden: keelschrapen, grommen, hoge geluidjes, snuiven.
o Coprolalie: dit is een tic waarbij men onvrijwillig schokkende woorden uit, zoals
vloeken, obscene, seksistische of racistische taal. Coprolalie hangt ook vaak samen
met de hoeveelheid stress die een Touretter ondervindt. Het treedt op bij 14% tot
20% van de patiënten.
- Cognitieve tics: ook wel impulsies genoemd, worden vaak gekenmerkt bij adolescenten
en volwassenen. Het zijn steeds terugkerende storende beelden, bijvoorbeeld als je
iemand ziet, zie je die persoon in gedachten zonder kleding of in een rare houding op het
toilet. Ook kan het zijn dat je in gedachten allerlei beelden moet nalopen om vervolgens
te benoemen wat je ziet, bijv. als je een gezicht ziet voorhoofd, ogen, neus, mond, oren
etc. (je moet het beeld gedetailleerd afchecken).
Belangrijke kenmerken van tics
- Onderdrukbaarheid: tics kunnen worden onderdrukt, afhankelijk van de situatie
waarin de persoon zich bevindt.
- Innerlijke spanning bij het onderdrukken van tics not-just-right-gevoel.
- Het gevoel dat men actief betrokken is bij het uitvoeren van de tic (vooral bij
volwassenen).
- Het optreden van een onaangename sensatie in de spier of spiergroep voorafgaan aan
een tic premonitory urge (=waarschuwingssignaal)
- De meeste tics worden geproduceerd uit dwang of sensatie wat dan vrijkomt wanneer
men de tic uitvoert. Tics zijn moeilijk te onderscheiden van dwanghandelingen ze
worden ook vaak dwangmatige tics genoemd (Jankovic, 1997).
Tics worden ingedeeld naar hun complexiteit:
- Enkelvoudige tics: beperkt tot één spier/spiergroep
- Complexe tics: meerdere spiergroepen, met soms een herhalend patroon.
Voorbeelden van tics
Enkelvoudig Samengesteld/Complex
Motorisch Oogknipperen Opspringen
Fronsen Voorwerpen of anderen aanraken
Hoofdschudden Patronen van achter elkaar uitgevoerde enkelvoudige tics
Schouders optrekken Huppelpasjes, rondjes draaien rond de eigen as
Vocaal/fonetisch Piepgeluiden Kreten slaken
Keelschrapen Echolalie (woorden of zinnen nazeggen), echopraxie
Kuchen (gebaren nadoen)
Snuiven Eigen zinnen herhalen
Ruiken, likken aan Schuttingstaal roepen, buiten de context
voorwerpen Roekeloos, zelfbeschadigend gedrag
Cognitief Tellen Gedachtespelletjes
Seksuele, agressieve repetitieve gedachten die geen angst
oproepen
Leerdoelen:
- Wat is gilles de la tourette?
o Kenmerken, Ontstaan, Ontwikkeling, Behandeling
o Wat is het verschil met OCD?
- Wat zijn de voor- en nadelen van de DSM? (ongeacht de versie)
- Wat is point prevalence en incidence?
- Waar komt het verschil in onderzoeken door?
o Dus waarom verschillen de schattingen?
Bronnen:
- V.d Molen, Butcher en Franken
Tic stoornis
Tic: hardnekkige, periodieke spiersamentrekking/spasme die zich meestal beperk tot een
gelokaliseerde spiergroep.
- Voorbeelden: oogknipperen, spiertrekkingen met de mond, het likken van de lippen, het
ophalen van de schouders, het draaien van de nek, neusblazen, keel leegmaken, grijnzen
etc.
Een tik komt het vaakst voor bij kinderen tussen de 2 en 14 jaar oud (Evans et al 1996).
In sommige gevallen is het kind zich bewust van de tic wanneer deze optreedt, maar meestal
merkt het kind niet dat hij/zij een tic uitvoert. Veel mensen met een tic weten niet eens dat zij
een tic hebben, totdat iemand anders hen erop wijst.
Onderzoek en klinische meldingen zijn overeenkomstig in verschillende culturen. Ook de
beginleeftijd (7-8 jaar) en het overheersende geslacht (man) zijn hetzelfde in verschillende
culturen.
Wat is Gilles de la Tourette?
Gilles de la Tourette
Een extreme tic-stoornis met tics die worden gekenmerkt door plotselinge, snelle, niet-
ritmische motorische bewegingen (in willekeurige spieren en spiergroepen) en geluiden
(vocalisaties), die opvallen doordat ze het normale bewegings-en gedragsrepertoire
doorbreken.
- Motorische bewegingen: de tics beginnen over het algemeen in het gezicht (vaak met
oogknipperen of trekkingen rond de neus en mond) om zich in een later stadium
eventueel uit te breiden naar de nek, de schouders en de rest van het lichaam. Tics
zijn in het begin vaak beperkt tot één of enkele spieren, maar kunnen zich uitbreiden naar
verschillende spiergroepen, om in het ernstigste geval uit te monden in complexe
samengestelde bewegingspatronen.
, - Geluiden: vocale tics worden gedefinieerd als geluiden die veroorzaakt worden door een
luchtstroom door de stembanden, mond of neus.
o Voorbeelden: keelschrapen, grommen, hoge geluidjes, snuiven.
o Coprolalie: dit is een tic waarbij men onvrijwillig schokkende woorden uit, zoals
vloeken, obscene, seksistische of racistische taal. Coprolalie hangt ook vaak samen
met de hoeveelheid stress die een Touretter ondervindt. Het treedt op bij 14% tot
20% van de patiënten.
- Cognitieve tics: ook wel impulsies genoemd, worden vaak gekenmerkt bij adolescenten
en volwassenen. Het zijn steeds terugkerende storende beelden, bijvoorbeeld als je
iemand ziet, zie je die persoon in gedachten zonder kleding of in een rare houding op het
toilet. Ook kan het zijn dat je in gedachten allerlei beelden moet nalopen om vervolgens
te benoemen wat je ziet, bijv. als je een gezicht ziet voorhoofd, ogen, neus, mond, oren
etc. (je moet het beeld gedetailleerd afchecken).
Belangrijke kenmerken van tics
- Onderdrukbaarheid: tics kunnen worden onderdrukt, afhankelijk van de situatie
waarin de persoon zich bevindt.
- Innerlijke spanning bij het onderdrukken van tics not-just-right-gevoel.
- Het gevoel dat men actief betrokken is bij het uitvoeren van de tic (vooral bij
volwassenen).
- Het optreden van een onaangename sensatie in de spier of spiergroep voorafgaan aan
een tic premonitory urge (=waarschuwingssignaal)
- De meeste tics worden geproduceerd uit dwang of sensatie wat dan vrijkomt wanneer
men de tic uitvoert. Tics zijn moeilijk te onderscheiden van dwanghandelingen ze
worden ook vaak dwangmatige tics genoemd (Jankovic, 1997).
Tics worden ingedeeld naar hun complexiteit:
- Enkelvoudige tics: beperkt tot één spier/spiergroep
- Complexe tics: meerdere spiergroepen, met soms een herhalend patroon.
Voorbeelden van tics
Enkelvoudig Samengesteld/Complex
Motorisch Oogknipperen Opspringen
Fronsen Voorwerpen of anderen aanraken
Hoofdschudden Patronen van achter elkaar uitgevoerde enkelvoudige tics
Schouders optrekken Huppelpasjes, rondjes draaien rond de eigen as
Vocaal/fonetisch Piepgeluiden Kreten slaken
Keelschrapen Echolalie (woorden of zinnen nazeggen), echopraxie
Kuchen (gebaren nadoen)
Snuiven Eigen zinnen herhalen
Ruiken, likken aan Schuttingstaal roepen, buiten de context
voorwerpen Roekeloos, zelfbeschadigend gedrag
Cognitief Tellen Gedachtespelletjes
Seksuele, agressieve repetitieve gedachten die geen angst
oproepen
