HOOFDSTUK 5: STUREN VAN BEWEGING
C E N T R A L E R E G U L A T IE V A N B E W E G IN G
SENSORIMOTORISCHE INTERACTIE IN HET CZS
Hoofdstuk 4: centrale en perifere stoornissen vd motoriek., vnl het centrale motorische neuron (CMN). Ook
de invloed van sensibele info kwam tot en met het niveau vd spinale reflex aan de orde en terloops werd
het cerebellum als ontvanger van proprioceptieve info genoemd.
Hoofdstuk 5: het ontstaan en coördineren van willekeurige motoriek in de hersenen
FIG 5.1: centrale verbanden tussen sensibele verwerking van info en
motorische planning.
- Sensorische info uit de buitenwereld komt vanuit het RM en
hersenstam binnen in de primaire sensibele cortex (S1).
- In de secundaire sensible ecortex (S2) wordt er een analyse van
vorm, plaats in de ruimte en beweging gemaakt
- Via deze info kan een beweging in gang worden gezet of
gehouden worden door de meer frontaal gelegen premotorische
cortexgebieden (M2)
- Dit automatisch proces kan vanuit de hersenen beïnvloed
worden wanneer de info uit S2 geassocieerd wordt met andere
modaliteiten zoals visuele en auditieve info
o Deze gecombineerde info kan dan gekoppeld worden
aan voorvallen uit het verleden en zo tot een begrip
komen
o Koppeling is in het mulitmodale pariëtotemporo-
occipitale associatiegebied (S3)
§ In dit verband kan men dit de tertiaire sensibele
cortex nemen
§ Maar beter = teritiaire sensorische cortex
• Behalve sensibiliteit komen daar immers ook de andere genoeme
gevoelsmodaliteiten naar binnen
§ Ook motorisch kan men spreken over een tertiair gebied in de hersenschors =
prefrontale associatiecortex (M3)
• Hier worden motorische plannen gesmeed op basis van complexe info
uit de sensorische gebieden
• De weg van S3 naar M3 = ook beïnvloed door het emotionele limbische
systeem (L)
- Deze voorstelling is te eenvoudig, maar wel doetreffend. Er is nog veel onduidleijkheid over de
processen uit de scundaire en tertiaire gebieden in de cortex
o Verschillende alternatieve parallelle wegen zijn niet genoemd
o Zo beïnvloedt M2 ook rechtstreeks het RM
, - In M2 moet de beweging zodanig voorbereid worden dat de juiste spiergroepen op een adequate
manier worden ingezet
o Deel vd beweging is mogelijk al bekend uit ervaring en oefening, waardoor voorspeld kan
worden wat er gebeuren gaat en gebruikgemaakt wordt van bestaande programma’s =
feedforward
o Feedforward is efficiënter dan een beweging te beginnen en, al naargelang het resultaat,
bij te stellen = feedback
- Toelevering ban bestaande, geoefende motorische programma’s aan M2 en voorbereiding van
geplande programma’s in M2 behoren tot de functie vd basale kernen
o Deze hebben ook een wisselwerking met M2 bij de opzet vh uitvoeringsprotocol, de
beweging is weliswaar nog niet in gang, maar het programma wordt wel getoetst =
interne feedback
- Het cerebellum heeft ook een ‘adviserende functie’ voor M2 door een motorische actie op
efficiency te wegen voordat een beweging in gang gezet wordt (interne feedback)
o Echter later aan bod in de procedure aan bod dan de baasale kernen
o Nog later in het verloop van de beweging ook nog eens een controlerende functie =
externe feedback
- Motorische systemen zijn sterk met elkaar verweven en het utieidnelijke effect, in de vorm van
een willekeurige of onwillekeurige beweging is vaak niet specifiek aan 1 bepaald systeem toe te
schrijven
DE BASALE KERNEN
FUNCTIONELE ANATOMIE
- Ook basale ganglia genoemd, hoewel een ganglion (zenuwknoop), eigenlijk een verzameling
cellichamen is in het PZS
- Liggen subcorticaal in iedere hemisfeer aan weerzijden vd mediaanlijn
- Bestaan uit:
o Neostriatium (striatum)
§ Nucleus caudatus
§ Putamen
o Globus pallidus (vroeger ‘paleostriatum’)
§ Putamen en globus pallidus = lenskern (nucleus lentiformis)
- De basale kernen en aangrenzende structuren in het mesencephalon worden bij hun motorische
functie apart gezien vh piramidebaansysteem en daarom het extra-piramidale systeem genoemd
(Fig 5.2)
o Fysiologisch en anatomisch is dit vreemd
o Cerebellum is net zo goed betrokken bij de
motoriek en is ook buiten het
piramidebaansysteem gelegen, toch hoort
het niet tot het extrapiramidale systeem
o Hierdoor wordt er vaak over ‘basale
kernensysteem’ gesproken
- Het extrapiramidale systeem is ouder dan het
piramidale systeem
o Motoriek van kinderen wordt in eerste instantie bepaald door het extrapiramidale
systeem
o Terwijl de myelinisatie vd piramidebaan nog jaren na de geboorte doorgaat
- Veel vd functie vd basale kernen is nog niet opgehelderd, maar de cruciale rol in de motoriek is
maar al te duidelijk bij een gestoorde functie (zoals bij ziekte van Parkinson)
C E N T R A L E R E G U L A T IE V A N B E W E G IN G
SENSORIMOTORISCHE INTERACTIE IN HET CZS
Hoofdstuk 4: centrale en perifere stoornissen vd motoriek., vnl het centrale motorische neuron (CMN). Ook
de invloed van sensibele info kwam tot en met het niveau vd spinale reflex aan de orde en terloops werd
het cerebellum als ontvanger van proprioceptieve info genoemd.
Hoofdstuk 5: het ontstaan en coördineren van willekeurige motoriek in de hersenen
FIG 5.1: centrale verbanden tussen sensibele verwerking van info en
motorische planning.
- Sensorische info uit de buitenwereld komt vanuit het RM en
hersenstam binnen in de primaire sensibele cortex (S1).
- In de secundaire sensible ecortex (S2) wordt er een analyse van
vorm, plaats in de ruimte en beweging gemaakt
- Via deze info kan een beweging in gang worden gezet of
gehouden worden door de meer frontaal gelegen premotorische
cortexgebieden (M2)
- Dit automatisch proces kan vanuit de hersenen beïnvloed
worden wanneer de info uit S2 geassocieerd wordt met andere
modaliteiten zoals visuele en auditieve info
o Deze gecombineerde info kan dan gekoppeld worden
aan voorvallen uit het verleden en zo tot een begrip
komen
o Koppeling is in het mulitmodale pariëtotemporo-
occipitale associatiegebied (S3)
§ In dit verband kan men dit de tertiaire sensibele
cortex nemen
§ Maar beter = teritiaire sensorische cortex
• Behalve sensibiliteit komen daar immers ook de andere genoeme
gevoelsmodaliteiten naar binnen
§ Ook motorisch kan men spreken over een tertiair gebied in de hersenschors =
prefrontale associatiecortex (M3)
• Hier worden motorische plannen gesmeed op basis van complexe info
uit de sensorische gebieden
• De weg van S3 naar M3 = ook beïnvloed door het emotionele limbische
systeem (L)
- Deze voorstelling is te eenvoudig, maar wel doetreffend. Er is nog veel onduidleijkheid over de
processen uit de scundaire en tertiaire gebieden in de cortex
o Verschillende alternatieve parallelle wegen zijn niet genoemd
o Zo beïnvloedt M2 ook rechtstreeks het RM
, - In M2 moet de beweging zodanig voorbereid worden dat de juiste spiergroepen op een adequate
manier worden ingezet
o Deel vd beweging is mogelijk al bekend uit ervaring en oefening, waardoor voorspeld kan
worden wat er gebeuren gaat en gebruikgemaakt wordt van bestaande programma’s =
feedforward
o Feedforward is efficiënter dan een beweging te beginnen en, al naargelang het resultaat,
bij te stellen = feedback
- Toelevering ban bestaande, geoefende motorische programma’s aan M2 en voorbereiding van
geplande programma’s in M2 behoren tot de functie vd basale kernen
o Deze hebben ook een wisselwerking met M2 bij de opzet vh uitvoeringsprotocol, de
beweging is weliswaar nog niet in gang, maar het programma wordt wel getoetst =
interne feedback
- Het cerebellum heeft ook een ‘adviserende functie’ voor M2 door een motorische actie op
efficiency te wegen voordat een beweging in gang gezet wordt (interne feedback)
o Echter later aan bod in de procedure aan bod dan de baasale kernen
o Nog later in het verloop van de beweging ook nog eens een controlerende functie =
externe feedback
- Motorische systemen zijn sterk met elkaar verweven en het utieidnelijke effect, in de vorm van
een willekeurige of onwillekeurige beweging is vaak niet specifiek aan 1 bepaald systeem toe te
schrijven
DE BASALE KERNEN
FUNCTIONELE ANATOMIE
- Ook basale ganglia genoemd, hoewel een ganglion (zenuwknoop), eigenlijk een verzameling
cellichamen is in het PZS
- Liggen subcorticaal in iedere hemisfeer aan weerzijden vd mediaanlijn
- Bestaan uit:
o Neostriatium (striatum)
§ Nucleus caudatus
§ Putamen
o Globus pallidus (vroeger ‘paleostriatum’)
§ Putamen en globus pallidus = lenskern (nucleus lentiformis)
- De basale kernen en aangrenzende structuren in het mesencephalon worden bij hun motorische
functie apart gezien vh piramidebaansysteem en daarom het extra-piramidale systeem genoemd
(Fig 5.2)
o Fysiologisch en anatomisch is dit vreemd
o Cerebellum is net zo goed betrokken bij de
motoriek en is ook buiten het
piramidebaansysteem gelegen, toch hoort
het niet tot het extrapiramidale systeem
o Hierdoor wordt er vaak over ‘basale
kernensysteem’ gesproken
- Het extrapiramidale systeem is ouder dan het
piramidale systeem
o Motoriek van kinderen wordt in eerste instantie bepaald door het extrapiramidale
systeem
o Terwijl de myelinisatie vd piramidebaan nog jaren na de geboorte doorgaat
- Veel vd functie vd basale kernen is nog niet opgehelderd, maar de cruciale rol in de motoriek is
maar al te duidelijk bij een gestoorde functie (zoals bij ziekte van Parkinson)
