Ine Journée Schakelprogramma Communicatiewetenschappen Prof: Henk Roose
Samenvatting: Methodologie van de
sociale wetenschappen (K000325)
Deel 1: Algemeen: Basisbegrippen
H1: Waarom sociaalwetenschappelijk onderzoek?
1 Inleiding
De centrale vraag in deze cursus is: Hoe produceer je wetenschappelijke kennis? Sociale
wetenschappen zijn in dit opzicht extra uitdagend aangezien het gaat over het handelen/het gedrag
van mensen. De kern is: Wat is wetenschappelijk aan wetenschap?
Het is belangrijk om op te merken dat wetenschap alom vertegenwoordigd is in het dagelijkse leven.
De kennis die je zal opdoen in dit vak, beperkt zich dus niet tot de wetenschappelijke omgeving.
Wat is methodologie?
Methodologie verwijst naar de wijze waarop het hele proces van wetenschapsbeoefening
functioneert, en houdt dus niet alleen de kennis en de beheersing van methoden en
technieken in.
Methodologie is dus breder en verwijst ook naar de wijze waarop het hele proces van
wetenschapsbeoefening functioneert. Het gaat m.a.w. over hoe je theorieën hanteert, welke
redeneringen steekhouden, en hoe wetenschap bedrijven ingebed is in ruimere filosofische discussies
over wat je kan kennen en hoe kennis tot stand komt. Bovendien gebeurt wetenschapsbeoefening
vaak door overheden, universiteiten etc. Het spreekt voor zich dat de wijze van organisatie en
financiering gevolgen heeft voor de wetenschappelijke output.
Om aan wetenschap te doen en om tot wetenschappelijke inzichten te komen, moet je een grondige
kennis hebben en beheersing van de spelregels die aan de grondslag van wetenschapsbeoefening
liggen. De eerste doelstelling van deze cursus is dan ook je te laten kennismaken met de fundamenten
en basisprocedures van sociaalwetenschappelijk onderzoek. Het doel is je een kennistheoretische
achtergrond te geven over wat er precies “wetenschappelijk” is aan wetenschappelijk onderzoek.
Daarnaast leer je ook de basistypes en -procedures van sociaalwetenschappelijk onderzoek kennen.
Een tweede doel is de lezer in staat te stellen om discussies binnen het sociaalwetenschappelijke veld
te volgen en studies te kunnen evalueren op hun wetenschappelijke merites. Ten derde levert het boek
je de nodige vocabulaire om over aspecten van sociaalwetenschappelijk onderzoek te kunnen praten.
Ten slotte wil dit boek een kritische omgang met onderzoeksresultaten stimuleren, alsook aanleren
hoe je ze kan beoordelen op hun kwaliteit. Dit is vooral van belang als onderzoek wordt voorgesteld in
de populaire media, maar ook bij onderzoeksresultaten uit academische tijdschriften is kritische
reflectie noodzakelijk.
Er kunnen slechts uitspraken worden gedaan over de werkelijkheid als het onderzoek werd uitgevoerd
volgens de methodologische spelregels. Dit zijn strikte regels en richtlijnen om kwaliteit te
waarborgen. Het onderzoek moet onafhankelijk van de onderzoeker worden uitgevoerd. D.w.z. dat
indien een andere onderzoeker hetzelfde onderzoek zou uitvoeren, hij/zij tot dezelfde resultaten zou
komen. ( intersubjectiviteit) Het doel is om betrouwbare en geldige kennis te verkrijgen.
Universiteit Gent Academiejaar 2016-2017 1
Samenvatting: Methodologie van de
sociale wetenschappen (K000325)
Deel 1: Algemeen: Basisbegrippen
H1: Waarom sociaalwetenschappelijk onderzoek?
1 Inleiding
De centrale vraag in deze cursus is: Hoe produceer je wetenschappelijke kennis? Sociale
wetenschappen zijn in dit opzicht extra uitdagend aangezien het gaat over het handelen/het gedrag
van mensen. De kern is: Wat is wetenschappelijk aan wetenschap?
Het is belangrijk om op te merken dat wetenschap alom vertegenwoordigd is in het dagelijkse leven.
De kennis die je zal opdoen in dit vak, beperkt zich dus niet tot de wetenschappelijke omgeving.
Wat is methodologie?
Methodologie verwijst naar de wijze waarop het hele proces van wetenschapsbeoefening
functioneert, en houdt dus niet alleen de kennis en de beheersing van methoden en
technieken in.
Methodologie is dus breder en verwijst ook naar de wijze waarop het hele proces van
wetenschapsbeoefening functioneert. Het gaat m.a.w. over hoe je theorieën hanteert, welke
redeneringen steekhouden, en hoe wetenschap bedrijven ingebed is in ruimere filosofische discussies
over wat je kan kennen en hoe kennis tot stand komt. Bovendien gebeurt wetenschapsbeoefening
vaak door overheden, universiteiten etc. Het spreekt voor zich dat de wijze van organisatie en
financiering gevolgen heeft voor de wetenschappelijke output.
Om aan wetenschap te doen en om tot wetenschappelijke inzichten te komen, moet je een grondige
kennis hebben en beheersing van de spelregels die aan de grondslag van wetenschapsbeoefening
liggen. De eerste doelstelling van deze cursus is dan ook je te laten kennismaken met de fundamenten
en basisprocedures van sociaalwetenschappelijk onderzoek. Het doel is je een kennistheoretische
achtergrond te geven over wat er precies “wetenschappelijk” is aan wetenschappelijk onderzoek.
Daarnaast leer je ook de basistypes en -procedures van sociaalwetenschappelijk onderzoek kennen.
Een tweede doel is de lezer in staat te stellen om discussies binnen het sociaalwetenschappelijke veld
te volgen en studies te kunnen evalueren op hun wetenschappelijke merites. Ten derde levert het boek
je de nodige vocabulaire om over aspecten van sociaalwetenschappelijk onderzoek te kunnen praten.
Ten slotte wil dit boek een kritische omgang met onderzoeksresultaten stimuleren, alsook aanleren
hoe je ze kan beoordelen op hun kwaliteit. Dit is vooral van belang als onderzoek wordt voorgesteld in
de populaire media, maar ook bij onderzoeksresultaten uit academische tijdschriften is kritische
reflectie noodzakelijk.
Er kunnen slechts uitspraken worden gedaan over de werkelijkheid als het onderzoek werd uitgevoerd
volgens de methodologische spelregels. Dit zijn strikte regels en richtlijnen om kwaliteit te
waarborgen. Het onderzoek moet onafhankelijk van de onderzoeker worden uitgevoerd. D.w.z. dat
indien een andere onderzoeker hetzelfde onderzoek zou uitvoeren, hij/zij tot dezelfde resultaten zou
komen. ( intersubjectiviteit) Het doel is om betrouwbare en geldige kennis te verkrijgen.
Universiteit Gent Academiejaar 2016-2017 1
