5. Over uitsluiting een aansluiting
5.1 Inleiding
Wij-groepen vormen zich op de grond van bepaalde deelidentiteiten die de leden van de groep
gemeenschappelijk hebben. Het nadeel hiervan is dat groepen mensen geneigd zijn om andere
groepen uit te sluiten
5.2 Wetgeving en de cirkel van uitsluiting
Discriminatie: Het maken van onderscheid. Krijgt een negatieve lading als het leidt tot achterstelling.
Discriminatie is soms lastig te bepalen.
5.3 Analyse-instrument voor alledaagse discriminatie
Welwillende racisme: Handelen vanuit een arrogante of valse overtuiging dat zij het best weten wat
het belang is van een bepaalde groep mensen, zonder hen te consulteren.
De systematische analyse van een discriminerende situatie voltrekt zich in drie stappen volgens
Philomena Essed:
1. Situatieanalyse: Inzoomen op de situatie door wie-wat-waar-vragen te stellen.
2. Verdieping: Uitzoomen en onderzoeken of dit vaker voorkomt tussen groepen mensen.
3. Verbreding: Binnen welke sociaal-politieke omgeving vindt de gebeurtenis plaats?
5.4 Actor en toeschouwer en de invloed van beeld en beeldvorming
Het oordelend opstellen ten opzichte van anderen heeft te maken met roltoewijzing:
1. Actorrol: Je definieert de situatie, stelt je oordelend op en geeft aan welke grenzen je stelt in het
maatschappelijke verkeer. Je claimt gezag en beoordeelt. Het oordelen gebeurt op de grond van
de beelden die we hebben van onszelf en de ander.
2. Toeschouwerrol: Je past je aan aan de beelden van de meerderheid.
Beeldvorming: Het spanningsveld tussen de werkelijkheid en hoe er over de werkelijkheid gepraat,
geschreven en gedacht wordt. Het verwijst naar de tekstuele en visuele beelden en gedachten,
overtuigingen, associaties, gevoelens en ervaringen.
Roltoewijzing: Van groepen wordt veracht dat zij zich aanpassen aan de meerderheid. De
minderheidsgroepen krijgen vaak de rol van toeschouwer toegewezen: zij passen zich aan aan de
beelden die anderen hebben.
Volwaardig meedoen: Meedoen naar vermogen. De intentie is er, maar in de praktijk valt het tegen.
5.5 Spelen met macht en machtsafstand
Stoornissen in communicatie (taal en non-verbale signalen) kunnen chaos veroorzaken.
Integratie: ‘Zij’ moeten zich aanpassen aan de standaarden die ‘wij’ stellen.
Inclusie: Insluiting van minderheidsgroepen op basis van gelijkwaardige rechten en plichten.
5.6 Regisseur van het eigen leven
Een handicap of beperking is slechts een onderdeel van de identiteit, en omvat niet de gehele
identiteit. Zij worden aangekeken op hun beperking en willen liever zo genoemd worden zoals zij dat
willen (regisseur van het eigen leven zijn).
Er is een model ontwikkeld voor talentontwikkeling:
1. Ontkieming: Kunsteducatie.
2. Ontdekking: Acteer-, foto- of andere cursus.
3. Intensivering: Sectieklassen.