Samenvatting Kinesitherapie bij ouderen - Hoofdstuk 7: Valproblematiek (theorie)

Hoofdstuk 7: Valproblematiek

Valincident:
- Definitie: een onverwachte gebeurtenis waarbij de oudere op de grond, vloer
of een lager gelegen niveau terechtkomt
o Omschrijving in begrijpbare taal
o Expliciet vragen naar valincidenten zonder letsel
- Incidentie thuiswonende ouderen
o 65+
 Eenmaal/ jaar  24 tot 40%
 Waarvan 21 tot 45% herhaaldelijk
o 75+
 Eenmaal/ jaar  32%-42%
 Meerdere malen  15%-50%
o Valrisico bij ouderen met dementie loopt op tot 72% op jaarbasis,
waarvan 39% herhaaldelijk valt
o Onderrapportage valincidenten  goed navragen!
- Incidentie ziekenhuizen en WZC
o Ziekenhuis
 Eenmaal  2-15%
 Meerdere  8-44%
o WZC
 Eenmaal  30-70%
 Meerdere  15-40%
- Waar en wanneer vallen ouderen?
o 95% tijdens gewone activiteit
o 70% in en rond de eigen woning
o Slechts 20% van valpartijen wordt gemeld aan huisarts


Aspecten balanscontrole:
- Balanscontrole = controle van lichaamszwaartepunt t.o.v. steunvlak
o Lichaamszwaartepunt boven steunvlak

,- Etiologie
o Valincident kan gevolg zijn van onderstaande valrisicofactoren
 Biologische factoren
 Voorbeeld
 Leeftijd
 Chronische aandoeningen
 Fysieke of cognitieve achteruitgang
 Voor mens is rechtop staan en stappen geen eenvoudige
opdracht
 We beschikken over efficiënte controlesystemen
over dynamisch en statisch evenwicht
 Falen van deze systemen leidt tot vallen
 Jongeren vallen meestal door uitwendige factoren
 Ouderen vallen meestal door intrinsieke factoren
 Gedragsmatige factoren
 Voorbeeld
 Te weinig lichaamsbeweging
 Ongepast/ onveilig schoeisel
 Stellen van onveilig gedrag
 Omgevingsgebonden factoren
 Voorbeeld
 Gladde vloer
 Onvoldoende verlichting
 Socio-economische factoren
 Voorbeeld
 Laag inkomen
 Laag opleidingsniveau
 Beperkte toegang tot gezondheidszorg
 Gebrek aan sociale interactie
- Evenwichtsmechanisme
o Neuro-sensoriële info uit periferie (visus, evenwichtsorgaan en
proprioceptief en exteroceptief somatosensorisch systeem)
↓
Naar CZS
↓
Rekent op paraatheid musculoskeletaal stelsel

, - Sensorisch systeem
o Visueel systeem
 Functionele gevolgen van fysiologische veranderingen
 ↓ Gezichtsscherpte
 ↓ Contrastgevoeligheid
 ↓ Gezichtsveld
 Wordt nauwer bij ouder worden
 Tragere donkeradaptatie
 Gevoeliger voor schittering
 Somatosensorisch (gevoel) gedaald
 meer gebruik maken van visueel systeem
o Vestibulair systeem (evenwichtsorgaan)
 Fysiologische veranderingen
 ↓ Aantal zintuigcellen
 ↑ Kans op loslaten otoconia
 ↓ Aantal neuronen in vestibulair kerngebied
 ↓ Van snelheid reflexen (vestibulo-oculaire en
verstibulospinale)
o Proprioceptief en exteroceptief somatosensorisch systeem
 Vanaf 55 jaar  ↓ aantal afferente zenuwvezel
 Gevolg
 Conductiesnelheid ↓
 Tastzin ↓
 ↓ Vermogen stimuli te herkennen en lokaliseren
(onderste lidmaat en voetzolen)
 Meer beroep doen op visuele info om evenwicht te regelen
 Pathologie
 Artrose, neuropathieën van onderste lidmaat verstoren
somatosensorische invoer
- CZS
o Op laagste, spinale niveau van CZS proprioceptieve en exteroceptieve
somatosensorische signalen geïntegreerd om motorische responsen op
balansverstoringen te genereren
- Motorisch systeem
o Spieren
 Verlies spiervezels
 Afname spierkracht en krachtlevering
o Motorunits
 Verlies in aantal
 Minder nauwkeurige krachtlevering
o Pezen
 Verlies peesstijfheid
 Afname snelheid krachtoverdracht