Hoofdstuk 13 - Zenuwstelsel
§1 - Het centrale zenuwstelsel
centrale zenuwstelsel: bestaat uit neuronen van de hersenen en het ruggenmerg
- zowel donker als licht
- grijze stof = cellichamen van neuronen
- witte stof = myeline (vetachtige stof)
- hersenen
- cellichamen aan de buitenkant
- uitlopers met myeline aan de binnenkant
- beschermd door de schedel
- omgeven door 3 hersenvliezen
- de twee binnenste vliezen zorgen voor extra bescherming omdat er
hersenvloeistof doorheen stroomt
- deze voeren ook afvalstoffen af
- cellen
- bloed-hersenbarrière
- laat selectief stoffen door
- beschermd tegen ongewenste stoffen
- haarvaten met tight junctions
- astrocyten = gliacellen (= steuncellen met veel uitlopers, vormen een
gesloten kring rond de haarvaten) die zorgen voor stofuitwisseling
tussen het bloed en hersenvocht
- ruggenmerg
- cellichamen aan de binnenkant
- uitlopers met myeline aan de buitenkant
- beschermd door het wervelkanaal
- omgeven door 3 ruggenmergvliezen
perifere zenuwstelsel: bestaat uit uitlopers van neuronen die zenuwen, spieren en klieren
met het CZS verbinden
onderdelen hersenen
- grote hersenen
- links en rechts zijn verbonden via de hersenbalk
- hersenschors: neuronen wisselen informatie met elkaar uit
- sensorische centra (zintuigen)
- primaire ontvangt prikkels, verwerkt ze en zorgt voor bewustwording
- secundaire centrum zorgt voor de mogelijkheid voor interpretatie
doormiddel van geheugen
- hoe complexer de informatie, hoe groter het sensorische centrum
- thalamus
- ontvangt alle zintuig informatie en stuurt het door naar de
hersenschors (niet geur)
- selecteert naar welke gebieden de informatie gaat
- alcohol remt de werking van de thalamus
- extra dopamine wordt aangemaakt: ontspannend gevoel
, - GABA: blijft langer aan de neurotransmitter gebonden,
hersenen gaan langzamer werken
- hypothalamus
- betrokken bij de homeostase (aansturen van de hypofyse)
- bijv. het regelen van je temperatuur met behulp van de thermostaat
- bijv. je biologische klok voor je slaapritme
- kleine hersenen
- grote rol bij het coördineren van je bewegingen
- werkt samen met alle andere delen van je hersenen
- door alcohol raken je kleine hersenen defect en verlies je bijvoorbeeld je
evenwicht
- hersenstam
- middenhersenen
- reflexen met betrekking tot zien en horen
- de pons
- verbinding tussen grote en kleine hersenen
- tussenstation tussen je evenwichtsorgaan en je kleine hersenen
- het verlengde merg
- overgang van hersenen naar ruggenmerg
- bevat veel regelcentra
- hier kruisen de zenuwen waardoor je linker hersenhelft de rechter kant
van je lichaam aanstuurt en andersom
uit de hersenen komen 12 zenuwen
- 11 in het hoofd en de hals
- de zwervende zenuw maakt verbindingen met de longen, verteringsklieren en het
hart
ruggenmerg
- verbind de hersenen met het perifere zenuwstelsel
- heeft 31 ruggenmergzenuwen, vlakbij het ruggenmerg vertakken deze in 2 delen
- sensorische neuronen
- aan de rugzijde
- voeren impulsen van prikkels naar het ruggenmerg
- spinaal ganglion = verdikking met de cellichamen van de sensorische
neuronen bij elkaar
- motorische neuronen
- aan de buikzijde
- hierlangs gaan impulsen vanuit het ruggenmerg naar de spieren
- cellichamen liggen in de grijze stof aan de buikzijde
- aan de rugzijde van de grijze stof liggen schakelneuronen
- aan beide zijden liggen grensstrengen met zenuwknopen = ganglia
- motorische neuronen maken contact
- grensstrengen geven de impulsen door aan de rest van het lichaam
reflex = onbewuste reactie op een prikkel
- reflexen beschermen je
- de meeste reflexen gaan via het ruggenmerg
- schakelneuronen geven de impulsen door
§1 - Het centrale zenuwstelsel
centrale zenuwstelsel: bestaat uit neuronen van de hersenen en het ruggenmerg
- zowel donker als licht
- grijze stof = cellichamen van neuronen
- witte stof = myeline (vetachtige stof)
- hersenen
- cellichamen aan de buitenkant
- uitlopers met myeline aan de binnenkant
- beschermd door de schedel
- omgeven door 3 hersenvliezen
- de twee binnenste vliezen zorgen voor extra bescherming omdat er
hersenvloeistof doorheen stroomt
- deze voeren ook afvalstoffen af
- cellen
- bloed-hersenbarrière
- laat selectief stoffen door
- beschermd tegen ongewenste stoffen
- haarvaten met tight junctions
- astrocyten = gliacellen (= steuncellen met veel uitlopers, vormen een
gesloten kring rond de haarvaten) die zorgen voor stofuitwisseling
tussen het bloed en hersenvocht
- ruggenmerg
- cellichamen aan de binnenkant
- uitlopers met myeline aan de buitenkant
- beschermd door het wervelkanaal
- omgeven door 3 ruggenmergvliezen
perifere zenuwstelsel: bestaat uit uitlopers van neuronen die zenuwen, spieren en klieren
met het CZS verbinden
onderdelen hersenen
- grote hersenen
- links en rechts zijn verbonden via de hersenbalk
- hersenschors: neuronen wisselen informatie met elkaar uit
- sensorische centra (zintuigen)
- primaire ontvangt prikkels, verwerkt ze en zorgt voor bewustwording
- secundaire centrum zorgt voor de mogelijkheid voor interpretatie
doormiddel van geheugen
- hoe complexer de informatie, hoe groter het sensorische centrum
- thalamus
- ontvangt alle zintuig informatie en stuurt het door naar de
hersenschors (niet geur)
- selecteert naar welke gebieden de informatie gaat
- alcohol remt de werking van de thalamus
- extra dopamine wordt aangemaakt: ontspannend gevoel
, - GABA: blijft langer aan de neurotransmitter gebonden,
hersenen gaan langzamer werken
- hypothalamus
- betrokken bij de homeostase (aansturen van de hypofyse)
- bijv. het regelen van je temperatuur met behulp van de thermostaat
- bijv. je biologische klok voor je slaapritme
- kleine hersenen
- grote rol bij het coördineren van je bewegingen
- werkt samen met alle andere delen van je hersenen
- door alcohol raken je kleine hersenen defect en verlies je bijvoorbeeld je
evenwicht
- hersenstam
- middenhersenen
- reflexen met betrekking tot zien en horen
- de pons
- verbinding tussen grote en kleine hersenen
- tussenstation tussen je evenwichtsorgaan en je kleine hersenen
- het verlengde merg
- overgang van hersenen naar ruggenmerg
- bevat veel regelcentra
- hier kruisen de zenuwen waardoor je linker hersenhelft de rechter kant
van je lichaam aanstuurt en andersom
uit de hersenen komen 12 zenuwen
- 11 in het hoofd en de hals
- de zwervende zenuw maakt verbindingen met de longen, verteringsklieren en het
hart
ruggenmerg
- verbind de hersenen met het perifere zenuwstelsel
- heeft 31 ruggenmergzenuwen, vlakbij het ruggenmerg vertakken deze in 2 delen
- sensorische neuronen
- aan de rugzijde
- voeren impulsen van prikkels naar het ruggenmerg
- spinaal ganglion = verdikking met de cellichamen van de sensorische
neuronen bij elkaar
- motorische neuronen
- aan de buikzijde
- hierlangs gaan impulsen vanuit het ruggenmerg naar de spieren
- cellichamen liggen in de grijze stof aan de buikzijde
- aan de rugzijde van de grijze stof liggen schakelneuronen
- aan beide zijden liggen grensstrengen met zenuwknopen = ganglia
- motorische neuronen maken contact
- grensstrengen geven de impulsen door aan de rest van het lichaam
reflex = onbewuste reactie op een prikkel
- reflexen beschermen je
- de meeste reflexen gaan via het ruggenmerg
- schakelneuronen geven de impulsen door
