Inhoud
Probleem 1 ........................................................................................................................................... 2
1. Wanneer is er sprake van fiscale partnerschap en wat zijn de gevolgen? ................... 2
3. Hoe werken de inkomensbestanddelen? (toedelen? Voorwaarden art. 2.17 IB) ....... 2
2. Hoofdijnen van de Wet IB ................................................................................................ 6
Probleem 2 ........................................................................................................................................... 7
1. Wat is loon? ....................................................................................................................... 7
2. Wat zijn de vrijstellingen?................................................................................................ 8
3. Hoe wordt loon in natura gewaardeerd? ........................................................................ 9
4. Bestaat er zoiets als negatief loon? Wat is het en wat zijn de gevolgen? ................... 10
Probleem 3 ........................................................................................................................................ 11
1. Wat is de werkkostenregeling en hoe werkt het? ........................................................ 11
Probleem 4 ........................................................................................................................................ 14
1. Wanneer is iets een bron van inkomen? ....................................................................... 14
2. Wanneer is iets resultaat uit overige werkzaamheden? ............................................. 14
Probleem 5 ........................................................................................................................................ 17
1. Hoe zit het met periodieke uitkeringen en verstrekkingen? ...................................... 17
2. Hoe zit het met alimentatie in de IB? ............................................................................ 20
3. Wat zijn de gevolgen van afkoop van alimentatie? ...................................................... 22
Probleem 6 ........................................................................................................................................ 24
1. Wanneer is aftrek mogelijk bij premies voor inkomensvoorzieningen? ................... 24
3. Specifieke voorwaarden voor aftrek lijfrentepremies................................................. 24
2. Wat heeft verpanden voor gevolgen? Zijn er verboden handelingen? ...................... 31
Probleem 7 ........................................................................................................................................ 34
1. Zijn vergoedingen van de werkgever belastingvrij aan de IB-kant? .......................... 34
2. Wat is persoonsgebondenaftrek? .................................................................................. 37
Probleem 8 ........................................................................................................................................ 46
1. Wat zijn de voorheffing op de IB? ................................................................................. 46
2. Hoe wordt een aanslag vastgesteld? ............................................................................. 46
3. Wat zijn heffingskortingen? ........................................................................................... 46
1
,Probleem 1 (H4)
1. Wanneer is er sprake van fiscale partnerschap en wat zijn de gevolgen?
3. Hoe werken de inkomensbestanddelen? (toedelen? Voorwaarden art. 2.17 IB)
Inkomenstoerekening
In de Wet IB 2001 is een totale fiscale verzelfstandiging van huwelijkspartners bereikt.
Ook is een einde gekomen aan de verschillen in behandeling tussen gehuwden en
ongehuwden. Het doel was de bevordering van emancipatie en economische
zelfstandigheid.
De toerekeningregels in art. 5 Wet IB 1964 voor gehuwden werd laten vervallen. Er was
hierdoor individualisering van inkomens. Het individualistisch uitgangspunt is
neergelegd in de regels van art. 2.17, lid 1. Inkomsten worden belast bij degene die ze
heeft verdiend, en aftrekposten komen terecht in het inkomen van degene die ze
verschuldigd is geweest. Bezittingen en schulden maken deel uit van de
rendementsgrondslag van box III van degene die ze bezit. In lid 2 van art. 2.17 wordt wel
bepaald dat de inkomensbestanddelen waarvan niet duidelijk is van wie ze zijn, naar
vrije keuze mag worden toegewezen aan beide partners. Die keuzevrijheid bestaat
volgens art. 2.17, lid 2 en 5, voor de volgende posten:
de huurwaarde eigen woning minus aftrekbare hypotheekrente
het belastbare inkomen uit aanmerkelijk belang
de gezamenlijke grondslag sparen en beleggen
–De persoonsgebonden aftrek
–De dividendbelasting
–Korting voor groene beleggingen
Als eis voor de toepassing van de partnerregeling geldt dat de belastingplichtige
gedurende het gehele jaar dezelfde partner heeft. Maar wanneer hij slechts een deel van
het jaar een partner heeft, mogen zij ervoor kiezen toch het gehele jaar als elkaars
partners te worden aangemerkt (art. 2.17, lid 7). Deze keuze geldt niet als een van de
partners door migratie niet het hele jaar binnenlands belastingplichtig is en geen
kwalificerende buitenlandse belastingplichtige is (art. 2.17, lid 7, derde volzin). Voor
deze partners is toch vrije toerekening toegestaan over de periode waarin zij beiden
binnenlands belastingplichtig zijn, mits de periode van binnenlandse belastingplicht
voor hen beiden tegelijkertijd begint en eindigt (art. 2.17, lid 8).
De andere vrije posten zijn allemaal aftrekposten. Het gaat meestal altijd om de eigen
woning. De belastingplichtigen zullen deze negatieve bestanddelen toerekenen aan de
partner met het hoogste inkomen in box I. In die gevallen waarin de belastbare
inkomsten uit eigen woning positief zijn, is toerekenen aan de minstverdiener het
voordeligst.
Partners
Partners zijn volgens art. 1.2 Wet IB drie categorieën van personen:
1. Gehuwden die niet duurzaam gescheiden leven. Van duurzaam gescheiden leven
is sprake wanneer de betrokkenen niet meer samenwonen. Het is niet tijdelijk
bedoeld, maar permanent doordat hun relatie is stukgelopen. In dat geval
worden zij ieder helemaal individueel belast. Eventuele onderhoudsbetalingen
zijn voor degene die deze ontvangt, belast en voor de ander aftrekbaar. Indien
een belastingplichtige met meer dan één persoon is getrouwd, geldt alleen
degene met wie hij als eerste is getrouwd als zijn partner. Als hij van een van de
echtgenoten duurzaam gescheiden leeft, telt deze ook niet mee.
2. Geregistreerde partners worden geheel conform gehuwden behandeld.
2
, 3. Andere ongehuwde samenwoners kunnen partners worden. Er moet dan
voldaan zijn aan de voorwaarden:
De belastingplichtigen zijn binnenlands belastingplichtig,
meerderjarig en ongehuwd.
Als zij ouder en kind van elkaar zijn, moeten ze minstens 27 jaar oud
zijn.
Beiden voeren in het kalenderjaar gedurende meer dan zes maanden
onafgebroken een gezamenlijke huishouding
Zij staan gedurende die tijd op hetzelfde woonadres ingeschreven in
de basisadministratie persoonsgegevens
Zij kiezen samen (en niet ook met iemand anders) om voor de fiscus
als partners gekwalificeerd te worden.
In het jaar van overlijden van een meerderjarige partner mag de langstlevende ervoor
kiezen om met zijn levensgezel als partners te worden aangemerkt, ook al zou hun
samenleving in dat jaar door het overlijden minder dan een half jaar hebben geduurd
(art. 1.2, lid 2). De gevolgen van partnerschap gelden dan wel voor het hele jaar (art.
2.17, lid 7). Art. 2.17, lid 7, tweede volzin, geeft weer een uitzondering. De vrije
toerekening van vermogensbestanddelen geldt niet wanneer één van beiden niet het
hele jaar binnenlands belastingplichtig is geweest. Dat kan in twee situaties: een van
beide partners heeft gedurende een deel van het jaar in het buitenland gewoond, of een
van beiden is in de loop van het jaar overleden. In dat geval moeten de
vermogensbestanddelen dus worden aangegeven bij degene aan wie ze civielrechtelijk
toekomen. In geval van migratie is het vanaf 2010 weer wel mogelijk art. 2.17 toe te
passen, en in geval van overlijden vanaf 2011.
Iemand die niet inwoner is van Nederland, kan kiezen voor binnenlandse belastingplicht
(art. 2.5) en hij kan dan ook kiezen voor de partnerregeling (art. 1.2, lid 3, onderdeel b).
Die belastingplichtige en zijn partner moeten dan samen staan ingeschreven op hun
buitenlandse woonadres (art. 1.9). Iemand die duurzaam gescheiden leeft, geldt als
ongehuwd (art. 1.2, lid 5); hij of zij kan daarom in voorkomend geval gebruikmaken van
de partnerregeling.
De partnerkeuze (tot en met 2010)
Indien aan de voorwaarden van art. 1.2 is voldaan, geldt de partnerregeling voor de hele
periode in het belastingjaar waarin de partners samenwonen. De ongehuwden die voor
de partnerregeling kiezen, doen dat bij verzoek om voorlopige teruggaaf of bij de
aangifte (art. 1.3, lid 1). Wanneer de partnerkeuze wordt gedaan bij het verzoek om
voorlopige teruggaaf, blijf je partners ook al doe je geen aangifte. Maar als je wel aangifte
doet, kan daarin worden teruggekomen op de gemaakte keuze bij het verzoek om
voorlopige teruggaaf. Als bij aangifte wordt gekozen voor fiscaal partnerschap, gebeurt
dat in beginsel in de aangiften van beide partners. Maar als een van beiden die keuze
niet heeft gemaakt bij zijn aangifte, maar beiden dat wel gezamenlijk doen bij de aangifte
van de partner, kan in de regel worden aangenomen dat ook de eerstbedoelde die keuze
bij zijn aangifte heeft gemaakt. Indien bij de aangifte geen keuze is uitgebracht, kan dat
later alsnog gebeuren, eventueel zelfs bij bezwaar en beroep. Dat is echter niet mogelijk,
als de nadere keuze zou leiden tot een hogere aanslag of als de aanslag van één van
beide partners al onherroepelijk vaststaat.
Indien bij de aangifte wél is gekozen voor fiscaal partnerschap, kan op die keuze voor
het betreffende kalenderjaar niet meer worden teruggekomen (art. 1.3, lid 4).
Duurzaam gescheiden leven
Personen die gehuwd zijn maar duurzaam van hun echtgenoot gescheiden leven, gelden
als ongehuwd. Er is sprake van duurzaam gescheiden leven sprake als de echtgenoten
3
Probleem 1 ........................................................................................................................................... 2
1. Wanneer is er sprake van fiscale partnerschap en wat zijn de gevolgen? ................... 2
3. Hoe werken de inkomensbestanddelen? (toedelen? Voorwaarden art. 2.17 IB) ....... 2
2. Hoofdijnen van de Wet IB ................................................................................................ 6
Probleem 2 ........................................................................................................................................... 7
1. Wat is loon? ....................................................................................................................... 7
2. Wat zijn de vrijstellingen?................................................................................................ 8
3. Hoe wordt loon in natura gewaardeerd? ........................................................................ 9
4. Bestaat er zoiets als negatief loon? Wat is het en wat zijn de gevolgen? ................... 10
Probleem 3 ........................................................................................................................................ 11
1. Wat is de werkkostenregeling en hoe werkt het? ........................................................ 11
Probleem 4 ........................................................................................................................................ 14
1. Wanneer is iets een bron van inkomen? ....................................................................... 14
2. Wanneer is iets resultaat uit overige werkzaamheden? ............................................. 14
Probleem 5 ........................................................................................................................................ 17
1. Hoe zit het met periodieke uitkeringen en verstrekkingen? ...................................... 17
2. Hoe zit het met alimentatie in de IB? ............................................................................ 20
3. Wat zijn de gevolgen van afkoop van alimentatie? ...................................................... 22
Probleem 6 ........................................................................................................................................ 24
1. Wanneer is aftrek mogelijk bij premies voor inkomensvoorzieningen? ................... 24
3. Specifieke voorwaarden voor aftrek lijfrentepremies................................................. 24
2. Wat heeft verpanden voor gevolgen? Zijn er verboden handelingen? ...................... 31
Probleem 7 ........................................................................................................................................ 34
1. Zijn vergoedingen van de werkgever belastingvrij aan de IB-kant? .......................... 34
2. Wat is persoonsgebondenaftrek? .................................................................................. 37
Probleem 8 ........................................................................................................................................ 46
1. Wat zijn de voorheffing op de IB? ................................................................................. 46
2. Hoe wordt een aanslag vastgesteld? ............................................................................. 46
3. Wat zijn heffingskortingen? ........................................................................................... 46
1
,Probleem 1 (H4)
1. Wanneer is er sprake van fiscale partnerschap en wat zijn de gevolgen?
3. Hoe werken de inkomensbestanddelen? (toedelen? Voorwaarden art. 2.17 IB)
Inkomenstoerekening
In de Wet IB 2001 is een totale fiscale verzelfstandiging van huwelijkspartners bereikt.
Ook is een einde gekomen aan de verschillen in behandeling tussen gehuwden en
ongehuwden. Het doel was de bevordering van emancipatie en economische
zelfstandigheid.
De toerekeningregels in art. 5 Wet IB 1964 voor gehuwden werd laten vervallen. Er was
hierdoor individualisering van inkomens. Het individualistisch uitgangspunt is
neergelegd in de regels van art. 2.17, lid 1. Inkomsten worden belast bij degene die ze
heeft verdiend, en aftrekposten komen terecht in het inkomen van degene die ze
verschuldigd is geweest. Bezittingen en schulden maken deel uit van de
rendementsgrondslag van box III van degene die ze bezit. In lid 2 van art. 2.17 wordt wel
bepaald dat de inkomensbestanddelen waarvan niet duidelijk is van wie ze zijn, naar
vrije keuze mag worden toegewezen aan beide partners. Die keuzevrijheid bestaat
volgens art. 2.17, lid 2 en 5, voor de volgende posten:
de huurwaarde eigen woning minus aftrekbare hypotheekrente
het belastbare inkomen uit aanmerkelijk belang
de gezamenlijke grondslag sparen en beleggen
–De persoonsgebonden aftrek
–De dividendbelasting
–Korting voor groene beleggingen
Als eis voor de toepassing van de partnerregeling geldt dat de belastingplichtige
gedurende het gehele jaar dezelfde partner heeft. Maar wanneer hij slechts een deel van
het jaar een partner heeft, mogen zij ervoor kiezen toch het gehele jaar als elkaars
partners te worden aangemerkt (art. 2.17, lid 7). Deze keuze geldt niet als een van de
partners door migratie niet het hele jaar binnenlands belastingplichtig is en geen
kwalificerende buitenlandse belastingplichtige is (art. 2.17, lid 7, derde volzin). Voor
deze partners is toch vrije toerekening toegestaan over de periode waarin zij beiden
binnenlands belastingplichtig zijn, mits de periode van binnenlandse belastingplicht
voor hen beiden tegelijkertijd begint en eindigt (art. 2.17, lid 8).
De andere vrije posten zijn allemaal aftrekposten. Het gaat meestal altijd om de eigen
woning. De belastingplichtigen zullen deze negatieve bestanddelen toerekenen aan de
partner met het hoogste inkomen in box I. In die gevallen waarin de belastbare
inkomsten uit eigen woning positief zijn, is toerekenen aan de minstverdiener het
voordeligst.
Partners
Partners zijn volgens art. 1.2 Wet IB drie categorieën van personen:
1. Gehuwden die niet duurzaam gescheiden leven. Van duurzaam gescheiden leven
is sprake wanneer de betrokkenen niet meer samenwonen. Het is niet tijdelijk
bedoeld, maar permanent doordat hun relatie is stukgelopen. In dat geval
worden zij ieder helemaal individueel belast. Eventuele onderhoudsbetalingen
zijn voor degene die deze ontvangt, belast en voor de ander aftrekbaar. Indien
een belastingplichtige met meer dan één persoon is getrouwd, geldt alleen
degene met wie hij als eerste is getrouwd als zijn partner. Als hij van een van de
echtgenoten duurzaam gescheiden leeft, telt deze ook niet mee.
2. Geregistreerde partners worden geheel conform gehuwden behandeld.
2
, 3. Andere ongehuwde samenwoners kunnen partners worden. Er moet dan
voldaan zijn aan de voorwaarden:
De belastingplichtigen zijn binnenlands belastingplichtig,
meerderjarig en ongehuwd.
Als zij ouder en kind van elkaar zijn, moeten ze minstens 27 jaar oud
zijn.
Beiden voeren in het kalenderjaar gedurende meer dan zes maanden
onafgebroken een gezamenlijke huishouding
Zij staan gedurende die tijd op hetzelfde woonadres ingeschreven in
de basisadministratie persoonsgegevens
Zij kiezen samen (en niet ook met iemand anders) om voor de fiscus
als partners gekwalificeerd te worden.
In het jaar van overlijden van een meerderjarige partner mag de langstlevende ervoor
kiezen om met zijn levensgezel als partners te worden aangemerkt, ook al zou hun
samenleving in dat jaar door het overlijden minder dan een half jaar hebben geduurd
(art. 1.2, lid 2). De gevolgen van partnerschap gelden dan wel voor het hele jaar (art.
2.17, lid 7). Art. 2.17, lid 7, tweede volzin, geeft weer een uitzondering. De vrije
toerekening van vermogensbestanddelen geldt niet wanneer één van beiden niet het
hele jaar binnenlands belastingplichtig is geweest. Dat kan in twee situaties: een van
beide partners heeft gedurende een deel van het jaar in het buitenland gewoond, of een
van beiden is in de loop van het jaar overleden. In dat geval moeten de
vermogensbestanddelen dus worden aangegeven bij degene aan wie ze civielrechtelijk
toekomen. In geval van migratie is het vanaf 2010 weer wel mogelijk art. 2.17 toe te
passen, en in geval van overlijden vanaf 2011.
Iemand die niet inwoner is van Nederland, kan kiezen voor binnenlandse belastingplicht
(art. 2.5) en hij kan dan ook kiezen voor de partnerregeling (art. 1.2, lid 3, onderdeel b).
Die belastingplichtige en zijn partner moeten dan samen staan ingeschreven op hun
buitenlandse woonadres (art. 1.9). Iemand die duurzaam gescheiden leeft, geldt als
ongehuwd (art. 1.2, lid 5); hij of zij kan daarom in voorkomend geval gebruikmaken van
de partnerregeling.
De partnerkeuze (tot en met 2010)
Indien aan de voorwaarden van art. 1.2 is voldaan, geldt de partnerregeling voor de hele
periode in het belastingjaar waarin de partners samenwonen. De ongehuwden die voor
de partnerregeling kiezen, doen dat bij verzoek om voorlopige teruggaaf of bij de
aangifte (art. 1.3, lid 1). Wanneer de partnerkeuze wordt gedaan bij het verzoek om
voorlopige teruggaaf, blijf je partners ook al doe je geen aangifte. Maar als je wel aangifte
doet, kan daarin worden teruggekomen op de gemaakte keuze bij het verzoek om
voorlopige teruggaaf. Als bij aangifte wordt gekozen voor fiscaal partnerschap, gebeurt
dat in beginsel in de aangiften van beide partners. Maar als een van beiden die keuze
niet heeft gemaakt bij zijn aangifte, maar beiden dat wel gezamenlijk doen bij de aangifte
van de partner, kan in de regel worden aangenomen dat ook de eerstbedoelde die keuze
bij zijn aangifte heeft gemaakt. Indien bij de aangifte geen keuze is uitgebracht, kan dat
later alsnog gebeuren, eventueel zelfs bij bezwaar en beroep. Dat is echter niet mogelijk,
als de nadere keuze zou leiden tot een hogere aanslag of als de aanslag van één van
beide partners al onherroepelijk vaststaat.
Indien bij de aangifte wél is gekozen voor fiscaal partnerschap, kan op die keuze voor
het betreffende kalenderjaar niet meer worden teruggekomen (art. 1.3, lid 4).
Duurzaam gescheiden leven
Personen die gehuwd zijn maar duurzaam van hun echtgenoot gescheiden leven, gelden
als ongehuwd. Er is sprake van duurzaam gescheiden leven sprake als de echtgenoten
3
