MEUBELCONSTRUCTIE
1. BASISBEGRIPPEN MEUBELCONSTRUCTIE
1.1 DEFINITIE
1.1.1 DE VERBINDING
Een verbinding = 2 of meer onderdelen die aan elkaar worden bevestigd -> hoe meer elementen, hoe
moeilijker
• Elementen uit hetzelfde materiaal verbinden zich makkelijker
• Materiaal is bepalend voor mogelijke verbindingen
• Gewenste functie als 3de bepalende factor
1.1.2 DE TEKENING
Tekening: aanzichten, doorsneden & details
Specifieke tekening: werktekening op ware grootte met verschillende aanzichten
1.2 COURANTE CONSTRUCTIEMETHODEN
Massief hout en plaatmateriaal verbinden door afzonderlijke verbindingselementen -> drevel, lamel, losse pen,
losse veer & losse zwaluwstaartelement
Veel gebruikte verbindingselementen: nagels, schroeven & bouten
Wat bepaalt het verbindingselement? -> afmetingen en functie
Verbindingstype
• Breedte = haaks op de vezels
• Hoek = 90°
• T- = 90°
• Verstek = 45°
1.2.1 VERBINDINGSMIDDELEN -> AFZONDERLIJK ELEMENT
Uit hout: drevel, lamel, losse pen, losse veer & losse zwaluwstaartelement
Uit metaal: nagel, schroef, bout & blindklinknagel
Uit kunststof: losse zwaluwstaartelement
Lijm: koud tegen elkaar, bij houtverbindingselementen (niet-demonteerbaar)
1.2.1.1 KOUD TEGEN ELKAAR
Vlakken perfect haaks & vaste constructie -> lijm
1.2.1.2 DREVEL
Drevel/deugel/deuvel = ronde houten pen uit massief hardhout (bv. beukenhout)
• Houtvezelrichting in lengte van drevel • Min. 2 drevels voor sterke constructie
• Zoekrand (afschuining) aan uiteinden • Gaten perfect boren
• Groeven verhogen weerstand bij draaiing • In verschillende diameters en lengten
1
,1.2.1.3 LAMEL
Lamel/verbindingsplaatje/koekje = platte, ovale schijf uit massief beukenhout
• In verschillende afmetingen
• Volledig onzichtbaar
• Eenvoudig en snel
• Voor hoge breukvastheid vormt houtdraad 45° hoek met lengteas
• Vorm afgeleid van machinale freesbewerking plaatselijke groef
• Afgeronde kanten voor makkelijk inschuiven
• Wafelstructuur voor betere verlijming
• 2 corresponderende groeven frezen voor plaatsing
• Na aanbrengen lijm hout nog voorzichtig bewegen om gelijk vlak te bekomen
• Dikte 3mm of 4mm afhankelijk van dikte werkstuk
o Werkstuk 8-12mm -> lamel: 3mm
o Werkstuk 12 < …mm -> lamel: 4mm
1.2.1.4 LOSSE PEN
Losse pen = rechthoekige pen uit massief beukenhout of kwaliteitsvolle multiplex
• Houtvezelrichting in de lengte van de pen
• Afgerond aan beide langszijde & oppervlak met structuur
• 2 corresponderende gaten frezen voor plaatsing
• Verschillende dikten en lengte -> kan ook op maat
1.2.1.5 LOSSE VEER
Losse veer = op maat gemaakt uit massief hout of kwaliteitsvolle tri- of multiplex
• Hoeken afgeschuind -> makkelijker plaatsen
• In elke plank groef frezen in midden houtdikte -> plaatsen met lijm
• Veer 1mm smaller dan diepte groef -> naden goed gesloten
• In dagkant doorgaand stuk en kopshout dwarstuk groef frezen
• Sterke verbinding -> groot lijmoppervlak
• Wel zichtbaar
• Groef
o Breedte = 1/3 houtdikte
o Diepte: 1/2 tot 1/3 houtdikte
1.2.1.6 LOSSE ZWALUWSTAARTELEMENT
Losse zwaluwstaartelement = uit kunststof of gelamineerd hout
• In beide werkstukken groef frezen -> lijmen voor connectie
• Achteraan zichtbaar
• Verschillende afmetingen
1.2.1.7 NAGEL (ZIE PPT VOOR TOEPASSINGSBEELDEN – DIA 15)
• Uit staaldraad
• Werkstukken eenvoudig verbinden -> rechtstreeks in materiaal
2
, • Vaste constructie
Draadnagel – platte kop Draadnagel – zonder kop Nagel – pneumatisch
- Verschillende - Geschikt in hout pistool
afmetingen - Gaatjes opvullen met - Eenvoudig en snel
- Bij schrijnwerkerij bv. polyester
1.2.1.8 SCHROEF (ZIE PPT VOOR TOEPASSINGSBEELDEN – DIA 15)
Houtschroeven -> veel gebruikt
• Verschillende maten & materiaal
• Kop enige zichtbare deel -> deel uitmaken van uitzicht Bolkop houtschroef
• Afhankelijk van toepassing en materialen gepaste schroef kiezen - Met zaaggleuf
• Stevige constructie -> demonteerbaar
Verzonken kop schroef Lenskop/bol Spaanplaatschroef Systeemschroef
- Met kruisgleuf verzonken schroef - Verzonken kop - Monteren van
- Voorboren en - Met zaaggleuf - Met kruisgleuf meubelbeslag in
soevereinen -> - toepassen als kop - Specifiek voor bestaande
verzonken kop uitmaakt van uitzicht, spaan- & MDF rijboringen -> diam.
- Schilderwerken -> bv. afdekplaatjes of platen -> 5mm
dieper & opvullen met demonteerbare delen doorlopende diepe - Geënt op 32mm-
bv. polyester & scherpe systeem
- Bestaan houtboren schroefdraad tot - Speciale vorm:
met hulpstuk -> boren aan kop houtschroefdraad,
& soevereinen gat geen punt
- In vernikkeld staal &
verschillende lengtes
Principe 32mm-systeem
• Op voorhand gaten geboord op afstand 32mm in
verticale richting
• Horizontale richting: 37mm -> vanaf voorzijde
• Afstand gemeten van center tot center -> diam. 5mm
1.2.1.9 BOUT (ZIE PPT VOOR TOEPASSINGSBEELDEN – DIA 15)
• 2 delen: cilindrische staaf & moer -> beide voorzien van metrische schroefdraad en bepaalde diam.
• Voorboren noodzakelijk in beide werkstukken
• Stevige constructie & demonteerbaar
• 3 groepen
o Constructiebouten met 6kantmoer
▪ Ruim toepassingsgebied -> verschillende materialen
▪ Moer vervangen door dopmoer of vleugelmoer -> esthetische reden
o Slotbouten met 6kantmoer
▪ Voor hout op hout
▪ Vierkant gedeelte belet meedraaien
▪ Vlakke sluiting voor moer verhindert indringen in hout
o Cilinderbouten met binnen6kant
▪ Laat toe kop diep in hout te draaien -> voorzijde kop enige zichtbare deel
3
, ▪ Moer kan vervangen worden door insert
1.2.1.10 INSERTS VOOR HOUT (ZIE PPT VOOR TOEPASSINGSBEELDEN – DIA 16)
Kunststof mof
• Aan buitenzijde weerhaken -> verankering in boorgat
• Aan binnenzijde metrische schroefdraad -> bevestiging van bout
• Indraaimoer of rampa
• Vervaardigd uit metaal -> staal en messing
• Verschillende afmetingen
• Aan buitenzijde scherpe houtschroefdraad -> in hout draaien
• Aan binnenzijde een metrische schroefdraad -> bevestiging van bout
Inslagmoer
• Vervaardigd uit staal
• Voorzien van metrische schroefdraad
• Weerhaken -> in hout drijven
1.2.1.11 BLINDKLINKNAGEL (ZIE PPT VOOR TOEPASSINGSBEELDEN – DIA 17)
Blindklinknagel = bestaat uit nagelbus (holle klinknagel) gemonteerd op stift -> voorzien van inkeping
(afbreekplaats)
• Vervaardigd uit aluminium
• Verschillende afmetingen & specifieke toepassingen
• Kan toegepast worden om 2 verschillende materialen te verbinden
• Geschikt wanneer achterzijde van constructie niet of moeilijk bereikbaar is
• Vaste constructie & eenvoudig
Bewerkingsvolgorde montage
1. Blindklinknagel aan voorzijde constructie in boorgat steken
2. Stift terugtrekken met speciaal gereedschap
3. Nagelbus gevormd tot stuitkop aan achterzijde -> breukspanning stift wordt overschreden en deze
breekt af op inkeping
4. Te verbinden delen zijn stevig verbonden
4
1. BASISBEGRIPPEN MEUBELCONSTRUCTIE
1.1 DEFINITIE
1.1.1 DE VERBINDING
Een verbinding = 2 of meer onderdelen die aan elkaar worden bevestigd -> hoe meer elementen, hoe
moeilijker
• Elementen uit hetzelfde materiaal verbinden zich makkelijker
• Materiaal is bepalend voor mogelijke verbindingen
• Gewenste functie als 3de bepalende factor
1.1.2 DE TEKENING
Tekening: aanzichten, doorsneden & details
Specifieke tekening: werktekening op ware grootte met verschillende aanzichten
1.2 COURANTE CONSTRUCTIEMETHODEN
Massief hout en plaatmateriaal verbinden door afzonderlijke verbindingselementen -> drevel, lamel, losse pen,
losse veer & losse zwaluwstaartelement
Veel gebruikte verbindingselementen: nagels, schroeven & bouten
Wat bepaalt het verbindingselement? -> afmetingen en functie
Verbindingstype
• Breedte = haaks op de vezels
• Hoek = 90°
• T- = 90°
• Verstek = 45°
1.2.1 VERBINDINGSMIDDELEN -> AFZONDERLIJK ELEMENT
Uit hout: drevel, lamel, losse pen, losse veer & losse zwaluwstaartelement
Uit metaal: nagel, schroef, bout & blindklinknagel
Uit kunststof: losse zwaluwstaartelement
Lijm: koud tegen elkaar, bij houtverbindingselementen (niet-demonteerbaar)
1.2.1.1 KOUD TEGEN ELKAAR
Vlakken perfect haaks & vaste constructie -> lijm
1.2.1.2 DREVEL
Drevel/deugel/deuvel = ronde houten pen uit massief hardhout (bv. beukenhout)
• Houtvezelrichting in lengte van drevel • Min. 2 drevels voor sterke constructie
• Zoekrand (afschuining) aan uiteinden • Gaten perfect boren
• Groeven verhogen weerstand bij draaiing • In verschillende diameters en lengten
1
,1.2.1.3 LAMEL
Lamel/verbindingsplaatje/koekje = platte, ovale schijf uit massief beukenhout
• In verschillende afmetingen
• Volledig onzichtbaar
• Eenvoudig en snel
• Voor hoge breukvastheid vormt houtdraad 45° hoek met lengteas
• Vorm afgeleid van machinale freesbewerking plaatselijke groef
• Afgeronde kanten voor makkelijk inschuiven
• Wafelstructuur voor betere verlijming
• 2 corresponderende groeven frezen voor plaatsing
• Na aanbrengen lijm hout nog voorzichtig bewegen om gelijk vlak te bekomen
• Dikte 3mm of 4mm afhankelijk van dikte werkstuk
o Werkstuk 8-12mm -> lamel: 3mm
o Werkstuk 12 < …mm -> lamel: 4mm
1.2.1.4 LOSSE PEN
Losse pen = rechthoekige pen uit massief beukenhout of kwaliteitsvolle multiplex
• Houtvezelrichting in de lengte van de pen
• Afgerond aan beide langszijde & oppervlak met structuur
• 2 corresponderende gaten frezen voor plaatsing
• Verschillende dikten en lengte -> kan ook op maat
1.2.1.5 LOSSE VEER
Losse veer = op maat gemaakt uit massief hout of kwaliteitsvolle tri- of multiplex
• Hoeken afgeschuind -> makkelijker plaatsen
• In elke plank groef frezen in midden houtdikte -> plaatsen met lijm
• Veer 1mm smaller dan diepte groef -> naden goed gesloten
• In dagkant doorgaand stuk en kopshout dwarstuk groef frezen
• Sterke verbinding -> groot lijmoppervlak
• Wel zichtbaar
• Groef
o Breedte = 1/3 houtdikte
o Diepte: 1/2 tot 1/3 houtdikte
1.2.1.6 LOSSE ZWALUWSTAARTELEMENT
Losse zwaluwstaartelement = uit kunststof of gelamineerd hout
• In beide werkstukken groef frezen -> lijmen voor connectie
• Achteraan zichtbaar
• Verschillende afmetingen
1.2.1.7 NAGEL (ZIE PPT VOOR TOEPASSINGSBEELDEN – DIA 15)
• Uit staaldraad
• Werkstukken eenvoudig verbinden -> rechtstreeks in materiaal
2
, • Vaste constructie
Draadnagel – platte kop Draadnagel – zonder kop Nagel – pneumatisch
- Verschillende - Geschikt in hout pistool
afmetingen - Gaatjes opvullen met - Eenvoudig en snel
- Bij schrijnwerkerij bv. polyester
1.2.1.8 SCHROEF (ZIE PPT VOOR TOEPASSINGSBEELDEN – DIA 15)
Houtschroeven -> veel gebruikt
• Verschillende maten & materiaal
• Kop enige zichtbare deel -> deel uitmaken van uitzicht Bolkop houtschroef
• Afhankelijk van toepassing en materialen gepaste schroef kiezen - Met zaaggleuf
• Stevige constructie -> demonteerbaar
Verzonken kop schroef Lenskop/bol Spaanplaatschroef Systeemschroef
- Met kruisgleuf verzonken schroef - Verzonken kop - Monteren van
- Voorboren en - Met zaaggleuf - Met kruisgleuf meubelbeslag in
soevereinen -> - toepassen als kop - Specifiek voor bestaande
verzonken kop uitmaakt van uitzicht, spaan- & MDF rijboringen -> diam.
- Schilderwerken -> bv. afdekplaatjes of platen -> 5mm
dieper & opvullen met demonteerbare delen doorlopende diepe - Geënt op 32mm-
bv. polyester & scherpe systeem
- Bestaan houtboren schroefdraad tot - Speciale vorm:
met hulpstuk -> boren aan kop houtschroefdraad,
& soevereinen gat geen punt
- In vernikkeld staal &
verschillende lengtes
Principe 32mm-systeem
• Op voorhand gaten geboord op afstand 32mm in
verticale richting
• Horizontale richting: 37mm -> vanaf voorzijde
• Afstand gemeten van center tot center -> diam. 5mm
1.2.1.9 BOUT (ZIE PPT VOOR TOEPASSINGSBEELDEN – DIA 15)
• 2 delen: cilindrische staaf & moer -> beide voorzien van metrische schroefdraad en bepaalde diam.
• Voorboren noodzakelijk in beide werkstukken
• Stevige constructie & demonteerbaar
• 3 groepen
o Constructiebouten met 6kantmoer
▪ Ruim toepassingsgebied -> verschillende materialen
▪ Moer vervangen door dopmoer of vleugelmoer -> esthetische reden
o Slotbouten met 6kantmoer
▪ Voor hout op hout
▪ Vierkant gedeelte belet meedraaien
▪ Vlakke sluiting voor moer verhindert indringen in hout
o Cilinderbouten met binnen6kant
▪ Laat toe kop diep in hout te draaien -> voorzijde kop enige zichtbare deel
3
, ▪ Moer kan vervangen worden door insert
1.2.1.10 INSERTS VOOR HOUT (ZIE PPT VOOR TOEPASSINGSBEELDEN – DIA 16)
Kunststof mof
• Aan buitenzijde weerhaken -> verankering in boorgat
• Aan binnenzijde metrische schroefdraad -> bevestiging van bout
• Indraaimoer of rampa
• Vervaardigd uit metaal -> staal en messing
• Verschillende afmetingen
• Aan buitenzijde scherpe houtschroefdraad -> in hout draaien
• Aan binnenzijde een metrische schroefdraad -> bevestiging van bout
Inslagmoer
• Vervaardigd uit staal
• Voorzien van metrische schroefdraad
• Weerhaken -> in hout drijven
1.2.1.11 BLINDKLINKNAGEL (ZIE PPT VOOR TOEPASSINGSBEELDEN – DIA 17)
Blindklinknagel = bestaat uit nagelbus (holle klinknagel) gemonteerd op stift -> voorzien van inkeping
(afbreekplaats)
• Vervaardigd uit aluminium
• Verschillende afmetingen & specifieke toepassingen
• Kan toegepast worden om 2 verschillende materialen te verbinden
• Geschikt wanneer achterzijde van constructie niet of moeilijk bereikbaar is
• Vaste constructie & eenvoudig
Bewerkingsvolgorde montage
1. Blindklinknagel aan voorzijde constructie in boorgat steken
2. Stift terugtrekken met speciaal gereedschap
3. Nagelbus gevormd tot stuitkop aan achterzijde -> breukspanning stift wordt overschreden en deze
breekt af op inkeping
4. Te verbinden delen zijn stevig verbonden
4
