DEPARTMENT OF EUROPEAN, PUBLIC AND INTERNATIONAL LAW
HUMAN RIGHTS CENTRE
MENSENRECHTEN VAN VLUCHTELINGEN EN ONTHEEMDEN (I)
23 november 2022
Yves Haeck
www.humanrightsincontext.be
1
, INHOUD
o Situering
o Statistieken
o Bronnen
o Begrippen vluchteling en ontheemde
o Toekenning van vluchtelingenstatuut
o Rechten van vluchtelingen en ontheemden
o Non-refoulementbeginsel
o Gemeenschappelijk Europees Asielstelsel
o Wie verschaft diensten aan vluchtelingen en ontheemden
o Beëindiging van het vluchtelingenstatuut
o Rol van het EVRM
2
, SITUERING
migrant
asielzoeker vluchteling
economische
staatloze
vluchteling
onregelmatige
ontheemde
migrant
transmigrant
3
1. Situering
Er zijn verschillende termen die van elkaar moeten worden onderscheiden:
- Vluchtelingen: Dit zijn personen die het stattuut van vluchteling hebben gekregen
in het kader van het Vn-Vluchtelingenverdrag (=Verdrag van Geneve). Ze hebben
dit stattuut gekregen omdat ze voldeden aan 5 vereisten.
- Asielzoeker: iemand die asiel zoekt, wenst bescherming te krijgen van een staat.
Hij heeft een asielverzoek ingediend, maar er is nog geen beslissing genomen over
zijn dossier. Als de staat beslist dat je geen asiel krijgt (omdat je niet aan de
voorwaarden voldoet), ben je een afgewezen asielzoeker. Hiermee gaan dan
opnieuw een aantal rechten gepaard.
- Staatloze: iemand die staatloos of apatride is, heeft geen nationaliteit. We gaan
hier niet verder op in gaan.
- Onregelmatige / illegale migrant: Dit is iemand van wie het asielverzoek is
afgewezen. Hij dient het land te verlaten omdat hij hier dus illegaal verblijft.
- Transmigrant: Dit is iemand die van land A naar land C wil verhuizen. Hij doorkruist
3
, hierbij land B. België is het typevoorbeeld van een land waar veel transmigranten
doortrekken. Veel migranten willen namelijk via Begië naar Engeland gaan.
- Ontheemde: In het Engels noemen we deze personen IDP’s. Dit is iemand die op
de vlucht slaat (net zoals vluchtelingen of asielzoeker), zonder daarbij een
landsgrens over te steken. Hij gaat dus binnen zijn eigen land een nieuwe
verblijfplaats zoeken. Zij worden niet beschermt door het VN-vluchtelingenverdrag.
3
HUMAN RIGHTS CENTRE
MENSENRECHTEN VAN VLUCHTELINGEN EN ONTHEEMDEN (I)
23 november 2022
Yves Haeck
www.humanrightsincontext.be
1
, INHOUD
o Situering
o Statistieken
o Bronnen
o Begrippen vluchteling en ontheemde
o Toekenning van vluchtelingenstatuut
o Rechten van vluchtelingen en ontheemden
o Non-refoulementbeginsel
o Gemeenschappelijk Europees Asielstelsel
o Wie verschaft diensten aan vluchtelingen en ontheemden
o Beëindiging van het vluchtelingenstatuut
o Rol van het EVRM
2
, SITUERING
migrant
asielzoeker vluchteling
economische
staatloze
vluchteling
onregelmatige
ontheemde
migrant
transmigrant
3
1. Situering
Er zijn verschillende termen die van elkaar moeten worden onderscheiden:
- Vluchtelingen: Dit zijn personen die het stattuut van vluchteling hebben gekregen
in het kader van het Vn-Vluchtelingenverdrag (=Verdrag van Geneve). Ze hebben
dit stattuut gekregen omdat ze voldeden aan 5 vereisten.
- Asielzoeker: iemand die asiel zoekt, wenst bescherming te krijgen van een staat.
Hij heeft een asielverzoek ingediend, maar er is nog geen beslissing genomen over
zijn dossier. Als de staat beslist dat je geen asiel krijgt (omdat je niet aan de
voorwaarden voldoet), ben je een afgewezen asielzoeker. Hiermee gaan dan
opnieuw een aantal rechten gepaard.
- Staatloze: iemand die staatloos of apatride is, heeft geen nationaliteit. We gaan
hier niet verder op in gaan.
- Onregelmatige / illegale migrant: Dit is iemand van wie het asielverzoek is
afgewezen. Hij dient het land te verlaten omdat hij hier dus illegaal verblijft.
- Transmigrant: Dit is iemand die van land A naar land C wil verhuizen. Hij doorkruist
3
, hierbij land B. België is het typevoorbeeld van een land waar veel transmigranten
doortrekken. Veel migranten willen namelijk via Begië naar Engeland gaan.
- Ontheemde: In het Engels noemen we deze personen IDP’s. Dit is iemand die op
de vlucht slaat (net zoals vluchtelingen of asielzoeker), zonder daarbij een
landsgrens over te steken. Hij gaat dus binnen zijn eigen land een nieuwe
verblijfplaats zoeken. Zij worden niet beschermt door het VN-vluchtelingenverdrag.
3
