Cytologie en bedekkende epithelen
Gebruik conventionele
lichtmicroscoop Leica DM500
1. doe de stekker in het stopcontact
2. zet de microscoop aan
3. pas de lichtsterkte aan naar de laagste
stand met de potentiometer (linksonder)
4. zet de dioptrie aan het linker oculair
altijd op 0 (check dit geregeld)
5. pas de afstand tussen de oculairen aan
zodat je één cirkelvormig beeld krijgt
6. start altijd met het kortste objectief (4),
draai hiervoor aan de zwarte revolver
7. pas altijd het condensor diafragma aan, aan de vergroting van het objectief, hiermee
regel je het contrast
8. wanneer het etiket leesbaar is, zit het dekglaasje bovenaan
9. leg het preparaat in de houder door de hendel horizontaal te verschuiven en weer los
te laten
10. beweeg het preparaat met de hendel (rechts)
11. stel met de micro/macrometer schroef het preparaat scherp (aan beide kanten)
12. selecteer de plek die je in meer detail wilt bekijken
13. stel steeds scherp voordat je wisselt naar een grotere vergroting (vergeet het
condensor diafragma niet)
14. pas ook steeds de belichting aan met de potentiometer
15. bij een vergroting van 100 maal gebruiken we 40x op het condensor diafragma
16. bij het wegnemen van het preparaat ga je naar de kleinste vergroting
Tabel objectieven
,Kleuringen voor lichtmicroscopie
HE haematoxyline basisch binden aan zuur
eosine zuur binden aan basisch
Bestuderen van cellen: uitstrijkjes
Wanneer cellen in vloeistoffen zitten (= in suspensie) dan kan je uitstrijkjes maken van de
vloeistofdruppels en de cellen bestuderen. Hiervoor breng je de druppel (met cellen) aan op
een draagglaasje en wrijf je deze met een dekglaasje uit.
B 1/6
Het is bij een preparaat belangrijk te kijken naar
één aparte cel. Niet alle cellen zullen namelijk goed
verdeeld zijn. In de cel zijn we lichtere en donkere
structuren. De organellen kunnen we niet zien,
deze zijn te klein. Soms zie je losse kernen die
dicht bij elkaar liggen. Dit zijn de celkernen van
witte bloedcellen of leukocyten. Verder zien we
misschien nog hele kleine stipjes, dit zijn bacteriën.
Bacteriën kunnen we tegenkomen buiten de cellen,
maar ook in de cellen.
Bestuderen van cellen in coupes van organen
De meeste cellen zitten jammer genoeg niet 'los' in vloeistoffen, maar in weefsels in
organen. Bij het bekijken van coupes zal je rekening moeten houden met de 3D structuur
van het orgaan!
, Inleiding over bedekkende epithelen
Één van de primaire weefseltypen zijn de epithelen. Hierin hebben we een onderverdeling in
bedekkende epithelen en klierepithelen. Klierepithelen vormen secreet en dit secreet wordt
vervolgens afgescheiden. De bedekkende epithelen vormen een bescherming of barrière.
Soms zijn ze ook verantwoordelijk voor de opname of afgifte van stoffen. Dit betekent dat
bedekkende epithelen altijd ergens zullen grenzen aan de buitenwereld. Zoek de
‘buitenwereld’ Als we het hebben over de buitenwereld, hebben we het over het lumen of
een holte in een orgaan. Zoek een zone met dicht opeengepakte kernen (cellen) De zone
waarin we veel cellen opeengepakt tegenkomen, is de zone waar we epitheel vinden. De
grens tussen epitheel en onderliggend bindweefsel is het basale membraan. Zoek de
ligging van het basale membraan
De classificatie van een bedekkend epitheel is steeds gebaseerd op (een combinatie van)
het aantal cellagen en de vorm van de cellen. Liggen de celkernen op één niveau of op
meerdere? Om te kijken naar het aantal cellagen kijken we eerst naar het basaal
membraan. Hierna kijken we naar het aantal rijen celkernen dat evenwijdig ligt aan het
basale membraan. Meerlagig of pseudomeerlagig epitheel? Bij een pseudomeerlagig
epitheel zien we ook celkernen op verschillende niveaus. Deze liggen echter niet netjes
evenwijdig aan het basale membraan, alle cellen steunen op het basale membraan. Meestal
zullen de cellen van pseudomeerlagig epitheel ook verschillen in vorm hebben, niet alle
cellen zullen tot het oppervlak van het membraan reiken. Vorm van de cellen We maken
een onderscheid tussen plaveiselepitheel, kubisch epitheel en cilindrisch epitheel. Éénlagige
epithelen dragen de naam van de vorm van de cellen, meerlagige epithelen dragen de naam
van de vorm van de meest oppervlakkige cellaag. Typische kenmerken Bij éénlagige
epithelen kunnen we een slijmprop van een slijmbekercel zien. Ook moeten we de apicale
zijde van de cel in de gaten houden, hier kunnen we namelijk een staafjeszoom (= microvilli)
of trilharen aantreffen. Bij meerlagige epithelen kan de bovenste laag onverhoord of
verhoornd zijn. We zullen bij onverhoord epitheel celkernen in de bovenste cellaag
aantreffen. Dit is bij verhoornde epithelen niet zo. Een laagje in een epitheel heet stratum
(meervoud strata).
Algemene opbouw van een darmwand
In de darm vinden we ten eerste uitstekende vlokken, de darmvilli. Hierin vinden we
instulpingen, crypten, naar de onderliggende lagen. De villi en crypten worden bedekt met
een epitheel. Daaronder vinden we een bindweefsellaag, de lamina propria. Hierna zien we
een spierlaag die behoort tot de eerste slijmvlieslaag, de lamina muscularis mucosae. De
lamina muscularis mucosae, de lamina propria en het epitheel noemen we de tunica
mucosa. Hierna vinden we nog een laag
bindweefsel, de submucosa, en nog een
spierlaag, de tunica muscularis. In de spierlaag
herkennen we een circulaire laag en een
longitudinale laag. De buitenste laag is de
tunica serosa als deze omringd is door
mesotheel. Wanneer een bindweefsellaag
overgaat in een volgende bindweefsellaag
noemen we het de tunica adventitia.
Gebruik conventionele
lichtmicroscoop Leica DM500
1. doe de stekker in het stopcontact
2. zet de microscoop aan
3. pas de lichtsterkte aan naar de laagste
stand met de potentiometer (linksonder)
4. zet de dioptrie aan het linker oculair
altijd op 0 (check dit geregeld)
5. pas de afstand tussen de oculairen aan
zodat je één cirkelvormig beeld krijgt
6. start altijd met het kortste objectief (4),
draai hiervoor aan de zwarte revolver
7. pas altijd het condensor diafragma aan, aan de vergroting van het objectief, hiermee
regel je het contrast
8. wanneer het etiket leesbaar is, zit het dekglaasje bovenaan
9. leg het preparaat in de houder door de hendel horizontaal te verschuiven en weer los
te laten
10. beweeg het preparaat met de hendel (rechts)
11. stel met de micro/macrometer schroef het preparaat scherp (aan beide kanten)
12. selecteer de plek die je in meer detail wilt bekijken
13. stel steeds scherp voordat je wisselt naar een grotere vergroting (vergeet het
condensor diafragma niet)
14. pas ook steeds de belichting aan met de potentiometer
15. bij een vergroting van 100 maal gebruiken we 40x op het condensor diafragma
16. bij het wegnemen van het preparaat ga je naar de kleinste vergroting
Tabel objectieven
,Kleuringen voor lichtmicroscopie
HE haematoxyline basisch binden aan zuur
eosine zuur binden aan basisch
Bestuderen van cellen: uitstrijkjes
Wanneer cellen in vloeistoffen zitten (= in suspensie) dan kan je uitstrijkjes maken van de
vloeistofdruppels en de cellen bestuderen. Hiervoor breng je de druppel (met cellen) aan op
een draagglaasje en wrijf je deze met een dekglaasje uit.
B 1/6
Het is bij een preparaat belangrijk te kijken naar
één aparte cel. Niet alle cellen zullen namelijk goed
verdeeld zijn. In de cel zijn we lichtere en donkere
structuren. De organellen kunnen we niet zien,
deze zijn te klein. Soms zie je losse kernen die
dicht bij elkaar liggen. Dit zijn de celkernen van
witte bloedcellen of leukocyten. Verder zien we
misschien nog hele kleine stipjes, dit zijn bacteriën.
Bacteriën kunnen we tegenkomen buiten de cellen,
maar ook in de cellen.
Bestuderen van cellen in coupes van organen
De meeste cellen zitten jammer genoeg niet 'los' in vloeistoffen, maar in weefsels in
organen. Bij het bekijken van coupes zal je rekening moeten houden met de 3D structuur
van het orgaan!
, Inleiding over bedekkende epithelen
Één van de primaire weefseltypen zijn de epithelen. Hierin hebben we een onderverdeling in
bedekkende epithelen en klierepithelen. Klierepithelen vormen secreet en dit secreet wordt
vervolgens afgescheiden. De bedekkende epithelen vormen een bescherming of barrière.
Soms zijn ze ook verantwoordelijk voor de opname of afgifte van stoffen. Dit betekent dat
bedekkende epithelen altijd ergens zullen grenzen aan de buitenwereld. Zoek de
‘buitenwereld’ Als we het hebben over de buitenwereld, hebben we het over het lumen of
een holte in een orgaan. Zoek een zone met dicht opeengepakte kernen (cellen) De zone
waarin we veel cellen opeengepakt tegenkomen, is de zone waar we epitheel vinden. De
grens tussen epitheel en onderliggend bindweefsel is het basale membraan. Zoek de
ligging van het basale membraan
De classificatie van een bedekkend epitheel is steeds gebaseerd op (een combinatie van)
het aantal cellagen en de vorm van de cellen. Liggen de celkernen op één niveau of op
meerdere? Om te kijken naar het aantal cellagen kijken we eerst naar het basaal
membraan. Hierna kijken we naar het aantal rijen celkernen dat evenwijdig ligt aan het
basale membraan. Meerlagig of pseudomeerlagig epitheel? Bij een pseudomeerlagig
epitheel zien we ook celkernen op verschillende niveaus. Deze liggen echter niet netjes
evenwijdig aan het basale membraan, alle cellen steunen op het basale membraan. Meestal
zullen de cellen van pseudomeerlagig epitheel ook verschillen in vorm hebben, niet alle
cellen zullen tot het oppervlak van het membraan reiken. Vorm van de cellen We maken
een onderscheid tussen plaveiselepitheel, kubisch epitheel en cilindrisch epitheel. Éénlagige
epithelen dragen de naam van de vorm van de cellen, meerlagige epithelen dragen de naam
van de vorm van de meest oppervlakkige cellaag. Typische kenmerken Bij éénlagige
epithelen kunnen we een slijmprop van een slijmbekercel zien. Ook moeten we de apicale
zijde van de cel in de gaten houden, hier kunnen we namelijk een staafjeszoom (= microvilli)
of trilharen aantreffen. Bij meerlagige epithelen kan de bovenste laag onverhoord of
verhoornd zijn. We zullen bij onverhoord epitheel celkernen in de bovenste cellaag
aantreffen. Dit is bij verhoornde epithelen niet zo. Een laagje in een epitheel heet stratum
(meervoud strata).
Algemene opbouw van een darmwand
In de darm vinden we ten eerste uitstekende vlokken, de darmvilli. Hierin vinden we
instulpingen, crypten, naar de onderliggende lagen. De villi en crypten worden bedekt met
een epitheel. Daaronder vinden we een bindweefsellaag, de lamina propria. Hierna zien we
een spierlaag die behoort tot de eerste slijmvlieslaag, de lamina muscularis mucosae. De
lamina muscularis mucosae, de lamina propria en het epitheel noemen we de tunica
mucosa. Hierna vinden we nog een laag
bindweefsel, de submucosa, en nog een
spierlaag, de tunica muscularis. In de spierlaag
herkennen we een circulaire laag en een
longitudinale laag. De buitenste laag is de
tunica serosa als deze omringd is door
mesotheel. Wanneer een bindweefsellaag
overgaat in een volgende bindweefsellaag
noemen we het de tunica adventitia.
