Les 3 – groepsdynamica
Deel 1 – Resilience
Intro
Dia 3: The origins of resilience - Intro filmpje:
- Resilience kan je vergelijken met een wip waarbij jeop beide zijden van de wip goede en
negatieve dingen kunnen balanceren.
- Onze genen bepalen waar het evenwichtspunt ligt.
Ook sommige omgevingsfactoren kunnen de positie van het evenwichtspunt beïnvloeden.
bijvoorbeeld; kindermishandeling, armoede, slechte opvoeding
Ook goede dingen kunnen invloed hebben op de positie, zoals bijvoorbeeld veiligheid en
gezondheid
- Door je genen, gaat elk individu anders reageren op een situatie en omgeving.
- Wanneer positieve ervaringen accumuleren, kan het evenwicht positief verschuiven
Dia 4: Definitie resilience (veerkracht)
Resilience is een breed concept.
Resilience is het vermogen om terug te veren, terug te komen op een succesvolle manier nadat je
bent blootgesteld aan een bepaald risico of ongemak. De mogelijkheid om succesvol aan te passen
aan de stressoren waarmee je wordt geconfronteerd.
Bij resilience is er sprake van 2 kerncomponenten:
- Gefronteerd worden met een tegenslag
- Aanpassen aan die tegenslagen
‘Ful crum’ = draagpunt.
De positie van het driehoekje kan variëren. De positie bepaalt in welke mate de negatieve
uitkomsten doorwegen op de positieve uitkomsten.
De positie van het driehoekje is beïnvloedbaar. Verschillende factoren hebben hier invloed op.
Resilience toegepast op de sport
sterker terugkomen uit blessure, bounce back bij verliesmatch, terugkomen uit een achterstand
Resilience in het dagelijkse leven
hoe reageer je na een scheiding ga je laten aanslepen en begin je te binge eten?
stel je hebt ooit in een brandend huis opgesloten gezeten in een kamer.
bij lage resilience wordt je bang vanaf dat je een haartje ziet branden,
bij hoge resilience deze mensen gaan hieraan werken, voelen zich hierdoor minder belemmerd
Veerkracht is een proces (multidimensioneel) is veranderbaar, evolueert doorheen de tijd
Veerkracht: multidimensioneel construct
a state (factoren en kwaliteiten)
a condition (veranderbaar)
a practice (weg ernaar toe)
Dia 5: Biologische aspecten
Biologische factoren (genen en hormonen) kunnen de resilience beïnvloeden.
,Vanaf je geboorte produceer je bepaalde hormonen (neuropeptides) die in sommige gevallen
beschermend werken tegen stress reacties, en in sommige gevallen juist negatief werken.
HPA as is verantwoordelijk voor het coördineren van stress reacties in het lichaam.
HPA as is een biologische factor die verantwoordelijk is voor het al dan niet ontwikkelen van PTSD
Bv; baby A en B worden blootgesteld aan dezelfde mate van kindermishandeling. Baby A ontwikkelt
wel PTSD en baby B niet door verschil in de HPA as activiteit.
Dia 6: Psychologische aspecten
Childhood Veerkracht promoting factoren en benaderingen voor de opvoeding van kinderen:
- Loving en supportive omgeving (familie, gemeenschap, school en samenleving)
- Positieve relaties met ouders en vrienden
- Supportive, oplettende en verantwoordelijke ouders
- Prosociale romantische gehechtheden
- Vermijd blootstelling aan oncontroleerbare stress en trauma
- Vermijd vroeg stappen in volwassen rollen (tienerzwangerschap)
- Ervaar overkombare en managbare levensveranderingen
- Individuele of groep cognitief, gedragsmatige trainingen
- Ondersteunende en verantwoorde pleeg – zorg adoptie
Naar resilient childhood via:
- Adaptieve stress respons
- Snel herstel van stress
- Lage vatbaarheid voor stress gerelateerde psychopathologie
Pscyhosociale karakteristieken van weerbaarheid:
- Realistisch optimisme
- Actief copen en hoge coping self efficacy
- Hoog cognitief functioneren en hoge autonomie – gevoel dat ze uitdaging aankunnen
- Plannen, motivatie, positief risico nemen plannen dingen op voorhand
- Sterke cognitieve herbeoordeling (reappraisal) en emotieregulatie
- Veilige gehechtheid, vertrouwen – je durft mensen in vertrouwen te nemen
- Sterke sociale skills en sociaal netwerk (sociaal netwerk belangrijk)
- Zelfvertrouwen en positieve identiteit
- Religieuze overtuiging dat betekenis geeft aan leven
- Humor en positief denken
- Altruïsme (gericht op het welzijn van anderen), generositeit
Resilience bij het kind opbouwen via het aanbieden uit de comfortzone uitdagingen, maar toch
binnen het controlebereik. (Al dan niet met de hulp van ouders.)
managabele zaken (oorlog en kindermishandeling heb je niet zelf in de hand)
Dit kan gaan over moeilijke uitdagingen, studiekeuzes, moeilijke liefdesrelatie, maar ook een 3 jarige
laten sukkelen met zijn veters te strikken.
Dit soort haalbare uitdagingen draagt bij tot resilience en interne locus of control
Interne locus of control => gevoel dat je iets onder controle hebt.
, Dia 7: Psychologische aspecten
Hier gaat het meer over persoonlijkheidstrekken:
Neurocitisme
- heeft een rechtstreeks effect op veerkracht
- Neuroten zien iets vlugger als een uitdaging, en hebben sneller het gevoel dat ze iets niet
aankunnen.
- Kunnen minder goed omgaan met dezelfde stressor.
- Lager gevoel van resilience
Openness:
- Staat open voor het herclassifiëren van moeilijke situaties als uitdagingen
- Ze hebben een challenge mindset
- Ze gaan een uitdaging aanpakken op een manier waarop ze eruit kunnen leren.
- Hebben een optimistische kijk op tegenslagen
Extravert:
- Extravert heeft een positieve relatie met veerkracht
- Extraverten willen sneller een uitdaging aangaan,
- Ze willen nieuwe skills aanleren, ze willen kunnen groeien.
- Hebben een hogere mastery approach – taakgerichtheid
Extra verduidelijking van de figuur:
- In plaats van neurocitisme zou er emotionele stabiliteit moeten staan.
Want hoe emotioneel stabieler, hoe meer resilient je bent. Je kan je beter aanpassen
- Mindfulness, copingstrategieën, … hebben positief effect op resilience
- Meer resilience zorgt voor psychologische adjustment minder burn out, minder angst, …
- Er zijn moderende factoren: Je kan wel veel mindfulness doen, maar als je hoog neurotisch
bent, zal die mindfulness een minder sterk effect hebben in je resilience. Je zal bij
neurotische personen meer tijd en energie moeten steken in minfulness om zelfde effect in
resilience te hebben.
Dia 8: Psychologische aspecten
Zaken die resilience positief beïnvloeden en zaken die negatief beïnvloeden
Bv: sociale steun: zowel de breedte als de diepte van een sociaal netwerk is belangrijk
Bv; identiteit: beter is een om eigen en brede identiteit te hebben. Laat je identiteit niet te veel
afhangen van 1 aspect, maar zie je leven vanuit verschillende perspectieven, verschillende domeinen
(bijvoorbeeld familie, hobby, werk). Brede identiteit zorgt voor hoge resilience
Bv; ‘No pain no gain’ => wanneer je resilience wil kweken, is het belangrijk om individu in aanraking
te brengen met stressoren en tegenslag.
Kies voor mild uitdagende stessoren, en niet voor stressoren die volledig uit controle zijn.
Zoek voor een goed evenwicht – breng jongeren in aanraking met soms wat moeilijkere
omstandigheden.
Soms laat je ze zelf hun probleem oplossen en zoeken => probleem oplossende strategie zelf
Of je leert ze op voorhand bepaalde oplossingen aan, en je kijkt of ze die kunnen toepassen
Deel 1 – Resilience
Intro
Dia 3: The origins of resilience - Intro filmpje:
- Resilience kan je vergelijken met een wip waarbij jeop beide zijden van de wip goede en
negatieve dingen kunnen balanceren.
- Onze genen bepalen waar het evenwichtspunt ligt.
Ook sommige omgevingsfactoren kunnen de positie van het evenwichtspunt beïnvloeden.
bijvoorbeeld; kindermishandeling, armoede, slechte opvoeding
Ook goede dingen kunnen invloed hebben op de positie, zoals bijvoorbeeld veiligheid en
gezondheid
- Door je genen, gaat elk individu anders reageren op een situatie en omgeving.
- Wanneer positieve ervaringen accumuleren, kan het evenwicht positief verschuiven
Dia 4: Definitie resilience (veerkracht)
Resilience is een breed concept.
Resilience is het vermogen om terug te veren, terug te komen op een succesvolle manier nadat je
bent blootgesteld aan een bepaald risico of ongemak. De mogelijkheid om succesvol aan te passen
aan de stressoren waarmee je wordt geconfronteerd.
Bij resilience is er sprake van 2 kerncomponenten:
- Gefronteerd worden met een tegenslag
- Aanpassen aan die tegenslagen
‘Ful crum’ = draagpunt.
De positie van het driehoekje kan variëren. De positie bepaalt in welke mate de negatieve
uitkomsten doorwegen op de positieve uitkomsten.
De positie van het driehoekje is beïnvloedbaar. Verschillende factoren hebben hier invloed op.
Resilience toegepast op de sport
sterker terugkomen uit blessure, bounce back bij verliesmatch, terugkomen uit een achterstand
Resilience in het dagelijkse leven
hoe reageer je na een scheiding ga je laten aanslepen en begin je te binge eten?
stel je hebt ooit in een brandend huis opgesloten gezeten in een kamer.
bij lage resilience wordt je bang vanaf dat je een haartje ziet branden,
bij hoge resilience deze mensen gaan hieraan werken, voelen zich hierdoor minder belemmerd
Veerkracht is een proces (multidimensioneel) is veranderbaar, evolueert doorheen de tijd
Veerkracht: multidimensioneel construct
a state (factoren en kwaliteiten)
a condition (veranderbaar)
a practice (weg ernaar toe)
Dia 5: Biologische aspecten
Biologische factoren (genen en hormonen) kunnen de resilience beïnvloeden.
,Vanaf je geboorte produceer je bepaalde hormonen (neuropeptides) die in sommige gevallen
beschermend werken tegen stress reacties, en in sommige gevallen juist negatief werken.
HPA as is verantwoordelijk voor het coördineren van stress reacties in het lichaam.
HPA as is een biologische factor die verantwoordelijk is voor het al dan niet ontwikkelen van PTSD
Bv; baby A en B worden blootgesteld aan dezelfde mate van kindermishandeling. Baby A ontwikkelt
wel PTSD en baby B niet door verschil in de HPA as activiteit.
Dia 6: Psychologische aspecten
Childhood Veerkracht promoting factoren en benaderingen voor de opvoeding van kinderen:
- Loving en supportive omgeving (familie, gemeenschap, school en samenleving)
- Positieve relaties met ouders en vrienden
- Supportive, oplettende en verantwoordelijke ouders
- Prosociale romantische gehechtheden
- Vermijd blootstelling aan oncontroleerbare stress en trauma
- Vermijd vroeg stappen in volwassen rollen (tienerzwangerschap)
- Ervaar overkombare en managbare levensveranderingen
- Individuele of groep cognitief, gedragsmatige trainingen
- Ondersteunende en verantwoorde pleeg – zorg adoptie
Naar resilient childhood via:
- Adaptieve stress respons
- Snel herstel van stress
- Lage vatbaarheid voor stress gerelateerde psychopathologie
Pscyhosociale karakteristieken van weerbaarheid:
- Realistisch optimisme
- Actief copen en hoge coping self efficacy
- Hoog cognitief functioneren en hoge autonomie – gevoel dat ze uitdaging aankunnen
- Plannen, motivatie, positief risico nemen plannen dingen op voorhand
- Sterke cognitieve herbeoordeling (reappraisal) en emotieregulatie
- Veilige gehechtheid, vertrouwen – je durft mensen in vertrouwen te nemen
- Sterke sociale skills en sociaal netwerk (sociaal netwerk belangrijk)
- Zelfvertrouwen en positieve identiteit
- Religieuze overtuiging dat betekenis geeft aan leven
- Humor en positief denken
- Altruïsme (gericht op het welzijn van anderen), generositeit
Resilience bij het kind opbouwen via het aanbieden uit de comfortzone uitdagingen, maar toch
binnen het controlebereik. (Al dan niet met de hulp van ouders.)
managabele zaken (oorlog en kindermishandeling heb je niet zelf in de hand)
Dit kan gaan over moeilijke uitdagingen, studiekeuzes, moeilijke liefdesrelatie, maar ook een 3 jarige
laten sukkelen met zijn veters te strikken.
Dit soort haalbare uitdagingen draagt bij tot resilience en interne locus of control
Interne locus of control => gevoel dat je iets onder controle hebt.
, Dia 7: Psychologische aspecten
Hier gaat het meer over persoonlijkheidstrekken:
Neurocitisme
- heeft een rechtstreeks effect op veerkracht
- Neuroten zien iets vlugger als een uitdaging, en hebben sneller het gevoel dat ze iets niet
aankunnen.
- Kunnen minder goed omgaan met dezelfde stressor.
- Lager gevoel van resilience
Openness:
- Staat open voor het herclassifiëren van moeilijke situaties als uitdagingen
- Ze hebben een challenge mindset
- Ze gaan een uitdaging aanpakken op een manier waarop ze eruit kunnen leren.
- Hebben een optimistische kijk op tegenslagen
Extravert:
- Extravert heeft een positieve relatie met veerkracht
- Extraverten willen sneller een uitdaging aangaan,
- Ze willen nieuwe skills aanleren, ze willen kunnen groeien.
- Hebben een hogere mastery approach – taakgerichtheid
Extra verduidelijking van de figuur:
- In plaats van neurocitisme zou er emotionele stabiliteit moeten staan.
Want hoe emotioneel stabieler, hoe meer resilient je bent. Je kan je beter aanpassen
- Mindfulness, copingstrategieën, … hebben positief effect op resilience
- Meer resilience zorgt voor psychologische adjustment minder burn out, minder angst, …
- Er zijn moderende factoren: Je kan wel veel mindfulness doen, maar als je hoog neurotisch
bent, zal die mindfulness een minder sterk effect hebben in je resilience. Je zal bij
neurotische personen meer tijd en energie moeten steken in minfulness om zelfde effect in
resilience te hebben.
Dia 8: Psychologische aspecten
Zaken die resilience positief beïnvloeden en zaken die negatief beïnvloeden
Bv: sociale steun: zowel de breedte als de diepte van een sociaal netwerk is belangrijk
Bv; identiteit: beter is een om eigen en brede identiteit te hebben. Laat je identiteit niet te veel
afhangen van 1 aspect, maar zie je leven vanuit verschillende perspectieven, verschillende domeinen
(bijvoorbeeld familie, hobby, werk). Brede identiteit zorgt voor hoge resilience
Bv; ‘No pain no gain’ => wanneer je resilience wil kweken, is het belangrijk om individu in aanraking
te brengen met stressoren en tegenslag.
Kies voor mild uitdagende stessoren, en niet voor stressoren die volledig uit controle zijn.
Zoek voor een goed evenwicht – breng jongeren in aanraking met soms wat moeilijkere
omstandigheden.
Soms laat je ze zelf hun probleem oplossen en zoeken => probleem oplossende strategie zelf
Of je leert ze op voorhand bepaalde oplossingen aan, en je kijkt of ze die kunnen toepassen
