INTERVENTION MAPPING
Diabetes mellitus type 2 bij volwassen van 45-65 jaar
,Voorwoord
De opdracht die u nu leest is de opdracht Intervention Mapping. Wij zijn tweedejaars studenten van
de opleiding HBO-Verpleegkunde in Utrecht.
De opdracht Intervention Mapping gaat over het meest voorkomende gezondheidsprobleem in
Nederland; diabetes mellitus type 2 (Diabetesfonds, z.d.). Wij hebben gekozen voor Diabetes
Mellitus type 2 bij volwassenen van 45-65 jaar, aangezien dit een ziekte is die veel voorkomt. Door
de verandering van de eet en- beweeggewoonten van de Nederlandse bevolking is diabetes een
toenemende chronische ziekte.
Door middel van dit verslag willen wij zorgvragers inzicht geven om vervolgens de kwaliteit van leven
te verbeteren van mensen met diabetes mellitus type 2. Om deze opdracht te kunnen maken moet
het protocol van Intervention Mapping gevolgd worden. “Intervention Mapping is een protocol om
stapsgewijs op basis van evidence middels literatuuronderzoek een gezondheidsinterventie te
ontwikkelen en uit te voeren’’ (Sassen, 2014).
In dit verslag ligt de focus op het verbeteren van de levensstijl van mensen met diabetes mellitus. Zo
hebben Fien Driessen en Anne Groot interventies bedacht die het eetgedrag bij mensen met
diabetes kunnen verbeteren. Sarah de Neef en Lynn Andeweg hebben interventies bedacht om het
bewegingsgedrag te verbeteren bij diabetespatiënten.
Graag zouden wij nog de tijd willen nemen om de geïnterviewde te bedanken. Wij danken hen voor
hun tijd en medewerking. Hun bijdrage is zeer nuttig geweest voor deze opdracht.
1
,Samenvatting
Intervention Mapping is een evidence-based protocol waarmee verpleegkundigen interventies op
maat kunnen ontwikkelen en vervolgens uitvoeren aan de hand van een implementatieplan (Sassen,
2014). Het bestaat uit zes stappen waarin telkens informatie wordt verzameld die essentieel is voor
het maken van de volgende stap.
Deze Intervention Mapping opdracht is gericht op het gezondheidsprobleem diabetes type 2,
gespecificeerd voor de leeftijdscategorie 45-60 jaar.
In de eerste stap wordt een gezondheidskundige analyse gegeven (ook wel needs assessment
genoemd). Hieruit blijkt dat diabetes type 2 een veelvoorkomend gezondheidsprobleem is in
Nederland dat blijft toenemen. Het brengt veel complicaties met zich mee. Diabetespatiënten
moeten zich continu bewust zijn van wat ze eten. Daarnaast moeten zij ieder moment van de dag
hun bloedsuikerspiegel in de gaten houden en eventueel insuline bijspuiten.
Onbehandelde diabetes mellitus verhoogt namelijk het risico op het krijgen van complicaties op
lange termijn, zoals het krijgen van een hartinfarct en/of een beroerte (van der Bijl, 2012).
Hieruit komt naar voren dat diabetes type 2 een zeer relevant onderwerp is voor deze opdracht.
In de tweede stap zijn de gedragsdoelen gespecificeerd. In dit verslag ligt de focus op
veranderdoelen in het eet- en beweeggedrag van diabetespatiënten. Deze gedragsdoelen hebben
gedragsverandering van de cliënt als uiteindelijk doel.
Voorbeelden van gedragsdoelen zijn het opstellen en volgen van een op maat gemaakt
voedingsschema en de patiënt motiveren om meer te gaan bewegen. Deze gedragsdoelen zijn
uitgewerkt in een matrix en daardoor wordt duidelijk welke veranderingen er nodig zijn tot
gedragsverandering van de diabetespatiënt.
In stap drie zijn theory-based methoden en theorieën beschreven die gedragsverandering en de
intentie tot gedragsverandering beschrijven. Deze zijn vervolgens gekoppeld aan de gedragsdoelen
die in stap twee zijn opgesteld. Zo vormt er zich een globaal idee voor de uiteindelijke
gezondheidskundige interventie.
Op die manier is bijvoorbeeld het gedragsdoel ‘De cliënt maakt maandelijks een voedingsschema
met de juiste voedingsmiddelen om in te nemen.’ gekoppeld aan de theory-based methoden action
planning en relapse prevention.
In stap vier worden de methoden en theorieën uit stap drie verwerkt tot interventies. De interventie
past bij de gedragsdoelen die beschreven zijn in stap twee. Er wordt gebruik gemaakt van Het model
van gedragsverandering. Per interventie wordt er een barrière genoemd en benoemt wat dit
inhoudt voor de zelfmanagement. Ook wordt er een onderbouwde ethische afweging over de
morele kant van het eigen voorlichtingsplan gemaakt
In stap vijf wordt een implementatieplan gemaakt voor de gezondheidskundige interventie die wij
bedacht hebben. Hierin leggen wij uit hoe de interventie het best uitgevoerd en verspreid kan
worden. De interventie is gericht op de doelgroep (de cliënten met het gezondheidsprobleem
diabetes type 2) en de uitvoerende (de verpleegkundigen).
2
, In de laatste stap, stap zes, is een evaluatieplan gemaakt. Hierin wordt het proces van het maken van
een gezondheidskundige interventie geëvalueerd. Verder worden de gestelde gedrags- en
veranderdoelen en de toegepaste methoden en hulpmiddelen geëvalueerd.
Daarnaast worden aan de cliënten en geïnterviewde ook gevraagd om eventuele verbeterpunt.
Uit deze evaluaties kunnen verbeterpunten komen. Deze worden meegenomen in een toekomstige
onderzoeken.
3
Diabetes mellitus type 2 bij volwassen van 45-65 jaar
,Voorwoord
De opdracht die u nu leest is de opdracht Intervention Mapping. Wij zijn tweedejaars studenten van
de opleiding HBO-Verpleegkunde in Utrecht.
De opdracht Intervention Mapping gaat over het meest voorkomende gezondheidsprobleem in
Nederland; diabetes mellitus type 2 (Diabetesfonds, z.d.). Wij hebben gekozen voor Diabetes
Mellitus type 2 bij volwassenen van 45-65 jaar, aangezien dit een ziekte is die veel voorkomt. Door
de verandering van de eet en- beweeggewoonten van de Nederlandse bevolking is diabetes een
toenemende chronische ziekte.
Door middel van dit verslag willen wij zorgvragers inzicht geven om vervolgens de kwaliteit van leven
te verbeteren van mensen met diabetes mellitus type 2. Om deze opdracht te kunnen maken moet
het protocol van Intervention Mapping gevolgd worden. “Intervention Mapping is een protocol om
stapsgewijs op basis van evidence middels literatuuronderzoek een gezondheidsinterventie te
ontwikkelen en uit te voeren’’ (Sassen, 2014).
In dit verslag ligt de focus op het verbeteren van de levensstijl van mensen met diabetes mellitus. Zo
hebben Fien Driessen en Anne Groot interventies bedacht die het eetgedrag bij mensen met
diabetes kunnen verbeteren. Sarah de Neef en Lynn Andeweg hebben interventies bedacht om het
bewegingsgedrag te verbeteren bij diabetespatiënten.
Graag zouden wij nog de tijd willen nemen om de geïnterviewde te bedanken. Wij danken hen voor
hun tijd en medewerking. Hun bijdrage is zeer nuttig geweest voor deze opdracht.
1
,Samenvatting
Intervention Mapping is een evidence-based protocol waarmee verpleegkundigen interventies op
maat kunnen ontwikkelen en vervolgens uitvoeren aan de hand van een implementatieplan (Sassen,
2014). Het bestaat uit zes stappen waarin telkens informatie wordt verzameld die essentieel is voor
het maken van de volgende stap.
Deze Intervention Mapping opdracht is gericht op het gezondheidsprobleem diabetes type 2,
gespecificeerd voor de leeftijdscategorie 45-60 jaar.
In de eerste stap wordt een gezondheidskundige analyse gegeven (ook wel needs assessment
genoemd). Hieruit blijkt dat diabetes type 2 een veelvoorkomend gezondheidsprobleem is in
Nederland dat blijft toenemen. Het brengt veel complicaties met zich mee. Diabetespatiënten
moeten zich continu bewust zijn van wat ze eten. Daarnaast moeten zij ieder moment van de dag
hun bloedsuikerspiegel in de gaten houden en eventueel insuline bijspuiten.
Onbehandelde diabetes mellitus verhoogt namelijk het risico op het krijgen van complicaties op
lange termijn, zoals het krijgen van een hartinfarct en/of een beroerte (van der Bijl, 2012).
Hieruit komt naar voren dat diabetes type 2 een zeer relevant onderwerp is voor deze opdracht.
In de tweede stap zijn de gedragsdoelen gespecificeerd. In dit verslag ligt de focus op
veranderdoelen in het eet- en beweeggedrag van diabetespatiënten. Deze gedragsdoelen hebben
gedragsverandering van de cliënt als uiteindelijk doel.
Voorbeelden van gedragsdoelen zijn het opstellen en volgen van een op maat gemaakt
voedingsschema en de patiënt motiveren om meer te gaan bewegen. Deze gedragsdoelen zijn
uitgewerkt in een matrix en daardoor wordt duidelijk welke veranderingen er nodig zijn tot
gedragsverandering van de diabetespatiënt.
In stap drie zijn theory-based methoden en theorieën beschreven die gedragsverandering en de
intentie tot gedragsverandering beschrijven. Deze zijn vervolgens gekoppeld aan de gedragsdoelen
die in stap twee zijn opgesteld. Zo vormt er zich een globaal idee voor de uiteindelijke
gezondheidskundige interventie.
Op die manier is bijvoorbeeld het gedragsdoel ‘De cliënt maakt maandelijks een voedingsschema
met de juiste voedingsmiddelen om in te nemen.’ gekoppeld aan de theory-based methoden action
planning en relapse prevention.
In stap vier worden de methoden en theorieën uit stap drie verwerkt tot interventies. De interventie
past bij de gedragsdoelen die beschreven zijn in stap twee. Er wordt gebruik gemaakt van Het model
van gedragsverandering. Per interventie wordt er een barrière genoemd en benoemt wat dit
inhoudt voor de zelfmanagement. Ook wordt er een onderbouwde ethische afweging over de
morele kant van het eigen voorlichtingsplan gemaakt
In stap vijf wordt een implementatieplan gemaakt voor de gezondheidskundige interventie die wij
bedacht hebben. Hierin leggen wij uit hoe de interventie het best uitgevoerd en verspreid kan
worden. De interventie is gericht op de doelgroep (de cliënten met het gezondheidsprobleem
diabetes type 2) en de uitvoerende (de verpleegkundigen).
2
, In de laatste stap, stap zes, is een evaluatieplan gemaakt. Hierin wordt het proces van het maken van
een gezondheidskundige interventie geëvalueerd. Verder worden de gestelde gedrags- en
veranderdoelen en de toegepaste methoden en hulpmiddelen geëvalueerd.
Daarnaast worden aan de cliënten en geïnterviewde ook gevraagd om eventuele verbeterpunt.
Uit deze evaluaties kunnen verbeterpunten komen. Deze worden meegenomen in een toekomstige
onderzoeken.
3
