Samenvatting blok 3.3 The Professional School
Onderwerpen:
1. Organisatiestructuren van een school
2. PLC en CoP (Professional Learning Communities en Communities of Practice)
3. School leiderschap
4. Kwaliteit van de leerkracht
,Organisatiestructuren van een school
1. Wat betekent configuratie?
Configuratie is een systeem of netwerk van onderlinge relaties.
Bij configuratie gaat het om samenhang, harmonie en afstemming op de omgeving. Verschillende
delen van een organisatie worden één geheel.
Redenen voor configuratie:
- Om te overleven: organisatie is veel sterker als alle delen worden samengevoegd.
- Voor samenhang en harmonie
- Wanneer er configuratie, samenhang, is, is het makkelijker voor een organisatie om te
veranderen. Want de organisatie veranderd dan is zijn geheel en dat is sterker dan dat alle
delen los veranderen.
- Mensen hebben het nodig om de wereld te begrijpen. We kijken altijd eerst naar het geheel,
de configuratie, en daarna pas naar alle losse onderdelen.
Mintzberg: Zes basis attributen voor een organisatiestructuur.
- Ideology = ideologie: de tradities, overtuigingen, cultuur van een
organisatie die haar onderscheiden van een andere organisatie en
het skelet van de structuur een vorm van leven verlenen.
School: religie of visie waar uit de school onderwijs geeft.
- Strategic Apex = strategische top: minstens één manager, die het
systeem/de organisatie overziet.
School: de directeur
- Middle line = tussengelegen niveau: bij een groeiende organisatie
zijn er meer managers nodig. Niet alleen managers van werkers,
maar ook managers van managers.
School: het managementteam, de bouwcoördinatoren.
- Operating Core = De uitvoerende kern: de werkers, de mensen die het werk doen. Dingen
maken en diensten verlenen.
School: de leerkrachten
Deze vormen de lijnhiërarchie in een organisatie.
- Technostructure = technostructuur: stafwerk --> analytici die een bestuurlijke taak uitvoeren,
formeel plannen en besturen ze het werk van anderen.
School: intern begeleiders, inspectie.
- Support staff = ondersteunende staf: allerlei diensten. Bijv. postkamer, kantine.
School: conciërge, onderwijsassistenten, bibliotheek juf, computerlokaal.
Staan buiten de lijnhiërachie. Beinvloeden de uitvoerende kern alleen indirect.
, Alle mensen werkzaam in bovengenoemde attributen vormen samen een soort interne
coalitie. Binnen de organisatie “strijden” ze om de verdeling van de macht. Ze beinvloeden
elkaar binnen het systeem.
Ook zijn er mensen die van buitenaf proberen invloed uit te oefenen op de organisatie,
besluitvorming en de acties. Deze externe coalitie kan bestaan uit vakbonden,
werknemersorganisaties, leveranciers, klanten, concurrenten.
Het gedrag:
- Passief: organisatie zelf is dominant. Bijv. aandeelhouders
- Dominant: één iemand of groep die actief de organisatie beïnvloed. Bijv. een externe
eigenaar.
- Verdeeld: verschillende groepen die tegenstrijdige druk op de organisatie uitoefenen.
2. Beschrijf de configuratie van een schoolorganisatie?
Er is een directeur als top, de uiteindelijk macht ligt wel bij
hem. In het tussengelegen niveau liggen de functies van
onder andere bouwcoördinatoren, die communiceren
tussen de leerkrachten en de directeur. De uitvoerende
kern, de leerkrachten, is het grootste deel van de
organisatie. Leerkrachten zijn erg autonoom en hebben
geen behoefte aan sturing en controle. Daarom is de
technostructuur ook erg klein, weinig taken voor het plannen en sturen van de autonome
leerkrachten. Wel een groot aandeel voor de ondersteunende staf, zoals onderwijsassistenten en
conciërges, die leerkrachten ondersteunen in hun werk.
3. Wat is coördinatie en controle?
Mensen in organisaties doen verschillende taken die geïntegreerd moeten worden. Coördinatie is
het proces van deze integratie. Coördinatie is de lijm die de organisatie samenhoudt.
Het gaat om het werken naar gezamenlijke doelen.
Controle is het bepalen wat gedaan moet worden. Maar ook het houden van toezicht op wat er
gedaan wordt.
Structural coordination Een organisatie met verschillende afdelingen, waar iedereen
verantwoordelijk is voor zijn eigen domein. Hierdoor is het niet meer nodig om alles in één te
coördineren.
(Voorbeeld: organisatie in middelbaar onderwijs, leerkrachten per vakafdeling)
Procedural coordination Coördinatie die verwijst naar wat er daadwerkelijk gedaan wordt in
organisaties om integratie te bereiken.
Mintzberg is een invloedrijk persoon binnen dit thema, hij onderscheidt verschillende coördinatie
mechanismen.
, Mintzberg: Coördinatiemechanismen --> fundamentele structuurelementen, de lijm die de
organisatie bijeenhoudt. Er zijn verschillende mechanismen:
1. Mutual adjustment = Onderlinge afstemming: coördinatie
door het proces van informele communicatie
School: twee leerkrachten die samen hun onderwijs op
elkaar afstemmen.
2. Direct supervision = rechtstreeks toezicht: coördinatie door
één persoon die orders en opdrachten geeft aan anderen,
beslissingen neemt en taken delegeert.
School: een directeur die vertelt wat gedaan moet worden.
3. Standardization of work processes = standaardisatie van
werkzaamheden: coördinatie door specificering van de
werkzaamheden van mensen van wie het werk met elkaar
te maken heeft.
School: methodes die gevolgd worden door leerkrachten
4. Standardization of work outputs = standaardisatie van
resultaten: bepaalde werkresultaten zijn gespecificeerd.
School: minimale score op nationale examens
5. Standardization of skills (and knowledge) = standaardisatie
van bekwaamheden (en kennis): coördineren van
werkzaamheden en daarbij rekening houden met de
vaardigheden en kennis van de uitvoerders.
School: leerkrachten geven les.
6. Standardization of norms/ Coordination by ideology =
standaardisatie van normen/ coördinatie door ideologie:
normen die het werk beïnvloeden worden beheerst. De
hele organisatie functioneert volgens hetzelfde stelsel
van overtuigingen. Iedereen denkt hetzelfde en voert
het werk op dezelfde manier uit om dezelfde doelen te
behalen.
School: Een school die een bepaalde religie of visie op
onderwijs aanhoudt en daar les naar geeft.
Alle coördinatiemechanismen zijn altijd aanwezig, maar 1 en 2 zijn vaak het beste zichtbaar in een
organisatie.
Ontwerpparameters
Functiespecificatie: het aantal werkzaamheden per functie en de zeggenschap van de uitvoerder.
- Horizontaal: mate van enkele scherp afgebakende werkzaamheden
- Verticaal: mate waarin de uitvoerder zeggenschap over de taken heeft.
- Ongeschoolde functies: horizontaal en verticaal gespecificeerd.
- Geschoolde/professionele functies: alleen horizontaal gespecificeerd.
Gedragsformalisering: standaardisering van werkprocessen door vaststelling van uitvoering, regels,
voorschriften en dergelijke.
Onderwerpen:
1. Organisatiestructuren van een school
2. PLC en CoP (Professional Learning Communities en Communities of Practice)
3. School leiderschap
4. Kwaliteit van de leerkracht
,Organisatiestructuren van een school
1. Wat betekent configuratie?
Configuratie is een systeem of netwerk van onderlinge relaties.
Bij configuratie gaat het om samenhang, harmonie en afstemming op de omgeving. Verschillende
delen van een organisatie worden één geheel.
Redenen voor configuratie:
- Om te overleven: organisatie is veel sterker als alle delen worden samengevoegd.
- Voor samenhang en harmonie
- Wanneer er configuratie, samenhang, is, is het makkelijker voor een organisatie om te
veranderen. Want de organisatie veranderd dan is zijn geheel en dat is sterker dan dat alle
delen los veranderen.
- Mensen hebben het nodig om de wereld te begrijpen. We kijken altijd eerst naar het geheel,
de configuratie, en daarna pas naar alle losse onderdelen.
Mintzberg: Zes basis attributen voor een organisatiestructuur.
- Ideology = ideologie: de tradities, overtuigingen, cultuur van een
organisatie die haar onderscheiden van een andere organisatie en
het skelet van de structuur een vorm van leven verlenen.
School: religie of visie waar uit de school onderwijs geeft.
- Strategic Apex = strategische top: minstens één manager, die het
systeem/de organisatie overziet.
School: de directeur
- Middle line = tussengelegen niveau: bij een groeiende organisatie
zijn er meer managers nodig. Niet alleen managers van werkers,
maar ook managers van managers.
School: het managementteam, de bouwcoördinatoren.
- Operating Core = De uitvoerende kern: de werkers, de mensen die het werk doen. Dingen
maken en diensten verlenen.
School: de leerkrachten
Deze vormen de lijnhiërarchie in een organisatie.
- Technostructure = technostructuur: stafwerk --> analytici die een bestuurlijke taak uitvoeren,
formeel plannen en besturen ze het werk van anderen.
School: intern begeleiders, inspectie.
- Support staff = ondersteunende staf: allerlei diensten. Bijv. postkamer, kantine.
School: conciërge, onderwijsassistenten, bibliotheek juf, computerlokaal.
Staan buiten de lijnhiërachie. Beinvloeden de uitvoerende kern alleen indirect.
, Alle mensen werkzaam in bovengenoemde attributen vormen samen een soort interne
coalitie. Binnen de organisatie “strijden” ze om de verdeling van de macht. Ze beinvloeden
elkaar binnen het systeem.
Ook zijn er mensen die van buitenaf proberen invloed uit te oefenen op de organisatie,
besluitvorming en de acties. Deze externe coalitie kan bestaan uit vakbonden,
werknemersorganisaties, leveranciers, klanten, concurrenten.
Het gedrag:
- Passief: organisatie zelf is dominant. Bijv. aandeelhouders
- Dominant: één iemand of groep die actief de organisatie beïnvloed. Bijv. een externe
eigenaar.
- Verdeeld: verschillende groepen die tegenstrijdige druk op de organisatie uitoefenen.
2. Beschrijf de configuratie van een schoolorganisatie?
Er is een directeur als top, de uiteindelijk macht ligt wel bij
hem. In het tussengelegen niveau liggen de functies van
onder andere bouwcoördinatoren, die communiceren
tussen de leerkrachten en de directeur. De uitvoerende
kern, de leerkrachten, is het grootste deel van de
organisatie. Leerkrachten zijn erg autonoom en hebben
geen behoefte aan sturing en controle. Daarom is de
technostructuur ook erg klein, weinig taken voor het plannen en sturen van de autonome
leerkrachten. Wel een groot aandeel voor de ondersteunende staf, zoals onderwijsassistenten en
conciërges, die leerkrachten ondersteunen in hun werk.
3. Wat is coördinatie en controle?
Mensen in organisaties doen verschillende taken die geïntegreerd moeten worden. Coördinatie is
het proces van deze integratie. Coördinatie is de lijm die de organisatie samenhoudt.
Het gaat om het werken naar gezamenlijke doelen.
Controle is het bepalen wat gedaan moet worden. Maar ook het houden van toezicht op wat er
gedaan wordt.
Structural coordination Een organisatie met verschillende afdelingen, waar iedereen
verantwoordelijk is voor zijn eigen domein. Hierdoor is het niet meer nodig om alles in één te
coördineren.
(Voorbeeld: organisatie in middelbaar onderwijs, leerkrachten per vakafdeling)
Procedural coordination Coördinatie die verwijst naar wat er daadwerkelijk gedaan wordt in
organisaties om integratie te bereiken.
Mintzberg is een invloedrijk persoon binnen dit thema, hij onderscheidt verschillende coördinatie
mechanismen.
, Mintzberg: Coördinatiemechanismen --> fundamentele structuurelementen, de lijm die de
organisatie bijeenhoudt. Er zijn verschillende mechanismen:
1. Mutual adjustment = Onderlinge afstemming: coördinatie
door het proces van informele communicatie
School: twee leerkrachten die samen hun onderwijs op
elkaar afstemmen.
2. Direct supervision = rechtstreeks toezicht: coördinatie door
één persoon die orders en opdrachten geeft aan anderen,
beslissingen neemt en taken delegeert.
School: een directeur die vertelt wat gedaan moet worden.
3. Standardization of work processes = standaardisatie van
werkzaamheden: coördinatie door specificering van de
werkzaamheden van mensen van wie het werk met elkaar
te maken heeft.
School: methodes die gevolgd worden door leerkrachten
4. Standardization of work outputs = standaardisatie van
resultaten: bepaalde werkresultaten zijn gespecificeerd.
School: minimale score op nationale examens
5. Standardization of skills (and knowledge) = standaardisatie
van bekwaamheden (en kennis): coördineren van
werkzaamheden en daarbij rekening houden met de
vaardigheden en kennis van de uitvoerders.
School: leerkrachten geven les.
6. Standardization of norms/ Coordination by ideology =
standaardisatie van normen/ coördinatie door ideologie:
normen die het werk beïnvloeden worden beheerst. De
hele organisatie functioneert volgens hetzelfde stelsel
van overtuigingen. Iedereen denkt hetzelfde en voert
het werk op dezelfde manier uit om dezelfde doelen te
behalen.
School: Een school die een bepaalde religie of visie op
onderwijs aanhoudt en daar les naar geeft.
Alle coördinatiemechanismen zijn altijd aanwezig, maar 1 en 2 zijn vaak het beste zichtbaar in een
organisatie.
Ontwerpparameters
Functiespecificatie: het aantal werkzaamheden per functie en de zeggenschap van de uitvoerder.
- Horizontaal: mate van enkele scherp afgebakende werkzaamheden
- Verticaal: mate waarin de uitvoerder zeggenschap over de taken heeft.
- Ongeschoolde functies: horizontaal en verticaal gespecificeerd.
- Geschoolde/professionele functies: alleen horizontaal gespecificeerd.
Gedragsformalisering: standaardisering van werkprocessen door vaststelling van uitvoering, regels,
voorschriften en dergelijke.
