Engels in het basisonderwijs
Hoofdstuk 6: Content and Language Integrated Learning
6.1 Didactiek voor Content and Language Integrated Learning
CLIL is – net als vvto – een vorm van tweetalig onderwijs waarbij integratie van taalonderwijs en
vakinhoud plaatsvindt.
De kern van CLIL is taalgericht vakonderwijs: onderwijs waarin expliciete vak- en taaldoelen worden
gesteld, dat contextrijk is, veel interactiemogelijkheden biedt en waarin taalsteun geboden wordt.
Deze didactiek heeft als onderscheidend kenmerk de simultane opbouw van taalvaardigheid en
vakspecifieke inzichten en vaardigheden. De leerlingen hebben bij CLIL een actieve rol.
Er zijn drie pijlers voor taalgericht vakonderwijs:
1. Interactie: door interactie stimuleer je ideeën, vragen en bevindingen uit te wisselen,
onderling, met jou en met anderen. Zo zijn de leerlingen actief bezig, kunnen ze van rol
wisselen en elkaar helpen en stimuleren. Er moet een afwisseling zijn van
verwerkingsopdrachten (verwerking van input) en toepassingsopdrachten (output). Ook
moeten de verschillende vaardigheden aan bod komen (lezen, spreken, schrijven)
2. Betekenisvolle context: Voor het leren en begrijpen van vaktaal (woorden voor gebruik in de
vakles) bied je een duidelijke context van niet-talige informatie waarmee de leerlingen de
vakinhoud kunnen begrijpen als hun talenkennis nog beperkt is. Het kwadrant van Cummings
laat zien dat hoe meer contextsteun er geboden wordt, hoe beter de taal te begrijpen is. En
hoe meer cognitief veeleisend een taak is, hoe belangrijker de steun van de context is voor
leerlingen die in een vreemde taal les krijgen.
3. Taalsteun: Dit houdt in dat je de taal aanreikt die de leerlingen nodig hebben om de
vakinhoud te kunnen begrijpen door bijv. de key words met illustraties op het bord te zetten
of door scaffolding: met taal tussenstapjes inbouwen voor leerlingen zodat ze de volgende
stap kunnen maken. Je let vooral op de inhoud van wat ze zeggen en minder op de
(taal)correctheid. Belangrijk is dat je aan de leerlingen duidelijke voorbeelden laat zien van
de gewenste producten of resultaten. De ontwikkelingsgerichte feedback (op vak en taal) die
je geeft, heeft als doel leerlingen te laten reflecteren op het product en proces. Je laat de
leerlingen zelf ook het product of proces evalueren en verbeterpunten formuleren.
Bij CLIL horen twee soorten taal:
1. DAT: Dagelijks Algemeen Taalgebruik (sociale taal).
Interpersoonlijke communicatievaardigheid. Het is de sociale taal die wordt gebruikt in
alledaagse commuicatieve situaties waarin de context de taal ondersteunt. In zo’n situatie
kan een leerling met een lager niveau zich beter redden dan in een situatie met CAT.
2. CAT: Cognitief Academische Taalvaardigheid (vaktaal).
Taal op een abstract niveau gebruiken, bijv. voor het begrijpen van de vakinhoud. De situatie
ondersteunt meestal de abstracte taal niet. Abstracte taal doet dan ook een groter beroep
op het cognitieve vermogen.
Hoofdstuk 6: Content and Language Integrated Learning
6.1 Didactiek voor Content and Language Integrated Learning
CLIL is – net als vvto – een vorm van tweetalig onderwijs waarbij integratie van taalonderwijs en
vakinhoud plaatsvindt.
De kern van CLIL is taalgericht vakonderwijs: onderwijs waarin expliciete vak- en taaldoelen worden
gesteld, dat contextrijk is, veel interactiemogelijkheden biedt en waarin taalsteun geboden wordt.
Deze didactiek heeft als onderscheidend kenmerk de simultane opbouw van taalvaardigheid en
vakspecifieke inzichten en vaardigheden. De leerlingen hebben bij CLIL een actieve rol.
Er zijn drie pijlers voor taalgericht vakonderwijs:
1. Interactie: door interactie stimuleer je ideeën, vragen en bevindingen uit te wisselen,
onderling, met jou en met anderen. Zo zijn de leerlingen actief bezig, kunnen ze van rol
wisselen en elkaar helpen en stimuleren. Er moet een afwisseling zijn van
verwerkingsopdrachten (verwerking van input) en toepassingsopdrachten (output). Ook
moeten de verschillende vaardigheden aan bod komen (lezen, spreken, schrijven)
2. Betekenisvolle context: Voor het leren en begrijpen van vaktaal (woorden voor gebruik in de
vakles) bied je een duidelijke context van niet-talige informatie waarmee de leerlingen de
vakinhoud kunnen begrijpen als hun talenkennis nog beperkt is. Het kwadrant van Cummings
laat zien dat hoe meer contextsteun er geboden wordt, hoe beter de taal te begrijpen is. En
hoe meer cognitief veeleisend een taak is, hoe belangrijker de steun van de context is voor
leerlingen die in een vreemde taal les krijgen.
3. Taalsteun: Dit houdt in dat je de taal aanreikt die de leerlingen nodig hebben om de
vakinhoud te kunnen begrijpen door bijv. de key words met illustraties op het bord te zetten
of door scaffolding: met taal tussenstapjes inbouwen voor leerlingen zodat ze de volgende
stap kunnen maken. Je let vooral op de inhoud van wat ze zeggen en minder op de
(taal)correctheid. Belangrijk is dat je aan de leerlingen duidelijke voorbeelden laat zien van
de gewenste producten of resultaten. De ontwikkelingsgerichte feedback (op vak en taal) die
je geeft, heeft als doel leerlingen te laten reflecteren op het product en proces. Je laat de
leerlingen zelf ook het product of proces evalueren en verbeterpunten formuleren.
Bij CLIL horen twee soorten taal:
1. DAT: Dagelijks Algemeen Taalgebruik (sociale taal).
Interpersoonlijke communicatievaardigheid. Het is de sociale taal die wordt gebruikt in
alledaagse commuicatieve situaties waarin de context de taal ondersteunt. In zo’n situatie
kan een leerling met een lager niveau zich beter redden dan in een situatie met CAT.
2. CAT: Cognitief Academische Taalvaardigheid (vaktaal).
Taal op een abstract niveau gebruiken, bijv. voor het begrijpen van de vakinhoud. De situatie
ondersteunt meestal de abstracte taal niet. Abstracte taal doet dan ook een groter beroep
op het cognitieve vermogen.
