Redden – Reanimatie
Hoofdstuk 1 – Inleiding en Situering
1.1. Algemene inleiding
Reanimatie heeft tot doel de toevoer van zuurstof naar de cellen, vooral naar de hersencellen, te
verzekeren en te herstellen. Dit gebeurt door borstcompressies om de bloedcirculatie te herstellen
en door beademing om de ademhaling te herstellen.
1.2. Het doel van het cursusdeel ‘Reanimatie’
De redder moet ook:
Het verschil in behandeling kennen tussen een drenkeling en een niet-drenkeling en de juiste
reanimatiehandelingen voor beide slachtoffergroepen kunnen toepassen.
o Bij een verdrinking en bij kinderen en zuigelingen, gaat men er van uit dat de
zuurstofnood de meest kritische factor is. Daarom zal onmiddellijke beademing (liefst
met zuurstof) essentieel zijn om de overlevingskansen te verbeteren met geen of
minimale neurologische gevolgen.
o Bij andere slachtoffers is het circulatieprobleem de meest kritische factor. Daarom
zal de eerste aandacht liggen op het herstellen van de circulatie door
borstcompressies.
Op een vlotte wijze zuurstof kunnen toedienen aan slachtoffers die zuurstof nodig hebben.
Op een vlotte wijze kunnen defibrilleren bij volwassenen, kinderen en zuigelingen.
1.3. De eerste gouden minuten
De stappen van de reddingsketen zijn:
a. Voorkom verdrinkingen – wees veilig in en om het water.
b. Herken een noodtoestand – hulp (laten) roepen.
c. Geef een hulpmiddel aan de drenkeling – voorkom dat hij onder water gaat.
d. Verwijder het slachtoffer uit het water – doe dit op een veilige manier.
e. Dien zorgen toe indien nodig – zoek medische aandacht.
De stappen van de reanimatieketen zijn:
a. Vroegtijdig herkennen en alarmeren: snel de juiste hulpdiensten (112) inroepen – om een
hartstilstand te voorkomen.
b. Vroegtijdig starten met reanimatie – om tijd te winnen.
c. Vroegtijdig defibrilleren – om het hart te herstarten.
d. Postreanimatiezorg – om de levenskwaliteit te herstellen
1
,Redden – Reanimatie
Hoofdstuk 2 – Reanimatie zonder hulpmiddelen
2.1. Inleiding
2.2. Overzie de situatie en benader het slachtoffer veilig
Veiligheid op de plaats van een ongeval staat steeds voorop. Let steeds op gevaren voor jezelf, de
omstaanders en het slachtoffer. Kijk uit voor gevaren van elektriciteit, verkeer, scherpe voorwerpen,
glas, enz. Gebruik steeds adequate bescherming en minimaliseer mogelijke risico’s voordat je het
slachtoffer benadert.
Volg de SAFE techniek:
Stop!: Denk en doe.
Aanschouw de omgeving.
Focus op de zuurstofkoffer, de defibrillator, EHBO-koffer, enz.
Eigen bescherming: handschoenen, mondmasker, enz.
2.3. Schat de toestand van het slachtoffer juist in
Als je een slachtoffer nadert bekijk je van op afstand de toestand:
Bewustzijn: beweegt het slachtoffer nog?
Kleur: heeft het slachtoffer een normale gelaatskleur?
o Als het blauwachtig ziet, denk aan mogelijke ademhalingsproblemen.
o Als het witachtig of bleek ziet, denk aan mogelijke circulatieproblemen.
Breuken en ontwrichtingen : zijn alle ledematen nog normaal gepositioneerd? Breuken
waarbij grote bloedvaten zijn geraakt en die de reanimatie bemoeilijken, moeten je aandacht
trekken en eerst behandeld worden.
Bloedingen: zijn er op het lichaam grote wonden? Zijn er op de kledingstukken of in de buurt
van het slachtoffer grote bloedvlekken te bespeuren? Stelp hevige bloedingen snel vóór je de
reanimatie aanvat.
2.4. Controleer of het slachtoffer reageert
※ Als je bij het slachtoffer bent, kniel dan in een stabiele houding (met gespreide knieën) ter
hoogte van de borstkas het slachtoffer.
※ Vervolgens ga je na of het slachtoffer reageert.
※ Spreek het slachtoffer luid toe.
Volwassenen en kinderen: schud voorzichtig aan de schouders (gevoelsprikkel) en vraagt
luid: “Wat is er gebeurd?” (gehoorsprikkel).
Roepen en zacht schudden volstaan om een bewuste persoon te prikkelen.
Kinderen waarbij een nekletsel wordt vermoed, mogen niet geschud worden.
Zuigelingen mogen nooit geschud worden. Tik bij baby’s op de schouders
2
,Redden – Reanimatie
2.4.1. Het slachtoffer reageert
Als het slachtoffer reageert door te antwoorden of te bewegen:
Laat het slachtoffer liggen zoals het gevonden werd (er van uitgaande dat er geen gevaar is).
Probeer te achterhalen wat er scheelt.
Stuur iemand om hulp te halen als dit nodig is.
Controleer zijn toestand regelmatig en zorg voor hulp als dat nodig is
2.4.2. Het slachtoffer reageert NIET
Als het slachtoffer niet reageert, mag je besluiten dat het bewusteloos is.
Draai het slachtoffer voorzichtig op zijn rug en open de luchtweg. Een ernstig gekwetst
slachtoffer dat op de buik ligt, laat je liggen. Als de ademhaling niet normaal of moeilijk te
beoordelen is, draai het slachtoffer toch voorzichtig op de rug.
2.5. Open de luchtwegen
Vaak is het openen van de luchtwegen door de hoofdkantel-kinlift techniek voldoende om een
spontane ademhaling op gang te brengen. Omdat de tong aan het kaakbeen bevestigd zit, zal deze
hoofdkantel-kinlift techniek de tong wegtillen van de keelholte zodat de luchtweg geopend wordt.
2.5.1. Bij volwassenen
Pas de hoofdkantel-kinlift techniek toe:
Plaats één hand op het voorhoofd.
Plaats twee vingertoppen van de andere hand onder de punt van de kin.
Kantel voorzichtig het hoofd samen met de kinlift
2.5.2. Bij kinderen ouder dan 1 jaar
Houd het hoofd met één hand in een iets naar achteren gekantelde positie zo stil mogelijk.
Plaats tegelijkertijd twee vingertoppen onder de punt van de kin en til deze op.
Druk niet op de zachte weefsels onder de kin, omdat dit de luchtweg kan belemmeren.
3
, Redden – Reanimatie
2.5.3. Bij kinderen jonger dan 1 jaar (zuigelingen en baby’s)
Houd het hoofd met een hand gefixeerd met het aangezicht recht naar boven in een neutrale
positie door voorzichtig op het voorhoofd te drukken. Overstrek de nek niet, een
overstrekking van de nek is een mogelijke oorzaak tot luchtwegvernauwing.
Plaats tegelijkertijd één vingertop (of twee vingertoppen) onder de punt van de kin en til
deze op.
Druk niet op de zachte weefsels onder de kin, omdat dit de luchtweg kan belemmeren. Dit is
vooral van belang bij zuigelingen
2.5.4. Handelingen om de mond te openen en een voorwerp te verwijderen
2.5.4.1. Open de mond
Als de mond gesloten blijft, kan je de ‘jaw trust’ methode toepassen.
Plaats de wijs- en middenvinger achter de onderkaak en onder het oor.
Plaats je beide duimen op de kin.
Druk met je duimen de kin neerwaarts om de mond te openen.
2.5.4.2. Verwijder een voorwerp uit de mondholte
Wanneer de borstkas na de eerste beademing niet naar boven gaat, maak dan de mond vrij van
aanwezige vreemde voorwerpen die de ademhaling kunnen belemmeren. Om te zien of de mond vrij
is, kijkt men er gewoon in. Het is af te raden de mond met een vinger te verkennen, aangezien dit
braakneigingen kan veroorzaken en voorwerpen die zich in de mond bevinden naar de keelholte kan
duwen.
2.5.4.3. Verwijder een voorwerp uit de keelholte en uit de luchtwegen
Een vreemd voorwerp kan de luchtweg geheel of gedeeltelijk afsluiten. Een slachtoffer dat een
luchtwegbelemmering heeft door een hard voorwerp in de luchtwegen zal hoesten, piepen,
kokhalzen of stikken.
De schouderkloptechniek en het Heimlich manoeuvre zijn mogelijk doeltreffend om vaste
voorwerpen te verwijderen.
4
Hoofdstuk 1 – Inleiding en Situering
1.1. Algemene inleiding
Reanimatie heeft tot doel de toevoer van zuurstof naar de cellen, vooral naar de hersencellen, te
verzekeren en te herstellen. Dit gebeurt door borstcompressies om de bloedcirculatie te herstellen
en door beademing om de ademhaling te herstellen.
1.2. Het doel van het cursusdeel ‘Reanimatie’
De redder moet ook:
Het verschil in behandeling kennen tussen een drenkeling en een niet-drenkeling en de juiste
reanimatiehandelingen voor beide slachtoffergroepen kunnen toepassen.
o Bij een verdrinking en bij kinderen en zuigelingen, gaat men er van uit dat de
zuurstofnood de meest kritische factor is. Daarom zal onmiddellijke beademing (liefst
met zuurstof) essentieel zijn om de overlevingskansen te verbeteren met geen of
minimale neurologische gevolgen.
o Bij andere slachtoffers is het circulatieprobleem de meest kritische factor. Daarom
zal de eerste aandacht liggen op het herstellen van de circulatie door
borstcompressies.
Op een vlotte wijze zuurstof kunnen toedienen aan slachtoffers die zuurstof nodig hebben.
Op een vlotte wijze kunnen defibrilleren bij volwassenen, kinderen en zuigelingen.
1.3. De eerste gouden minuten
De stappen van de reddingsketen zijn:
a. Voorkom verdrinkingen – wees veilig in en om het water.
b. Herken een noodtoestand – hulp (laten) roepen.
c. Geef een hulpmiddel aan de drenkeling – voorkom dat hij onder water gaat.
d. Verwijder het slachtoffer uit het water – doe dit op een veilige manier.
e. Dien zorgen toe indien nodig – zoek medische aandacht.
De stappen van de reanimatieketen zijn:
a. Vroegtijdig herkennen en alarmeren: snel de juiste hulpdiensten (112) inroepen – om een
hartstilstand te voorkomen.
b. Vroegtijdig starten met reanimatie – om tijd te winnen.
c. Vroegtijdig defibrilleren – om het hart te herstarten.
d. Postreanimatiezorg – om de levenskwaliteit te herstellen
1
,Redden – Reanimatie
Hoofdstuk 2 – Reanimatie zonder hulpmiddelen
2.1. Inleiding
2.2. Overzie de situatie en benader het slachtoffer veilig
Veiligheid op de plaats van een ongeval staat steeds voorop. Let steeds op gevaren voor jezelf, de
omstaanders en het slachtoffer. Kijk uit voor gevaren van elektriciteit, verkeer, scherpe voorwerpen,
glas, enz. Gebruik steeds adequate bescherming en minimaliseer mogelijke risico’s voordat je het
slachtoffer benadert.
Volg de SAFE techniek:
Stop!: Denk en doe.
Aanschouw de omgeving.
Focus op de zuurstofkoffer, de defibrillator, EHBO-koffer, enz.
Eigen bescherming: handschoenen, mondmasker, enz.
2.3. Schat de toestand van het slachtoffer juist in
Als je een slachtoffer nadert bekijk je van op afstand de toestand:
Bewustzijn: beweegt het slachtoffer nog?
Kleur: heeft het slachtoffer een normale gelaatskleur?
o Als het blauwachtig ziet, denk aan mogelijke ademhalingsproblemen.
o Als het witachtig of bleek ziet, denk aan mogelijke circulatieproblemen.
Breuken en ontwrichtingen : zijn alle ledematen nog normaal gepositioneerd? Breuken
waarbij grote bloedvaten zijn geraakt en die de reanimatie bemoeilijken, moeten je aandacht
trekken en eerst behandeld worden.
Bloedingen: zijn er op het lichaam grote wonden? Zijn er op de kledingstukken of in de buurt
van het slachtoffer grote bloedvlekken te bespeuren? Stelp hevige bloedingen snel vóór je de
reanimatie aanvat.
2.4. Controleer of het slachtoffer reageert
※ Als je bij het slachtoffer bent, kniel dan in een stabiele houding (met gespreide knieën) ter
hoogte van de borstkas het slachtoffer.
※ Vervolgens ga je na of het slachtoffer reageert.
※ Spreek het slachtoffer luid toe.
Volwassenen en kinderen: schud voorzichtig aan de schouders (gevoelsprikkel) en vraagt
luid: “Wat is er gebeurd?” (gehoorsprikkel).
Roepen en zacht schudden volstaan om een bewuste persoon te prikkelen.
Kinderen waarbij een nekletsel wordt vermoed, mogen niet geschud worden.
Zuigelingen mogen nooit geschud worden. Tik bij baby’s op de schouders
2
,Redden – Reanimatie
2.4.1. Het slachtoffer reageert
Als het slachtoffer reageert door te antwoorden of te bewegen:
Laat het slachtoffer liggen zoals het gevonden werd (er van uitgaande dat er geen gevaar is).
Probeer te achterhalen wat er scheelt.
Stuur iemand om hulp te halen als dit nodig is.
Controleer zijn toestand regelmatig en zorg voor hulp als dat nodig is
2.4.2. Het slachtoffer reageert NIET
Als het slachtoffer niet reageert, mag je besluiten dat het bewusteloos is.
Draai het slachtoffer voorzichtig op zijn rug en open de luchtweg. Een ernstig gekwetst
slachtoffer dat op de buik ligt, laat je liggen. Als de ademhaling niet normaal of moeilijk te
beoordelen is, draai het slachtoffer toch voorzichtig op de rug.
2.5. Open de luchtwegen
Vaak is het openen van de luchtwegen door de hoofdkantel-kinlift techniek voldoende om een
spontane ademhaling op gang te brengen. Omdat de tong aan het kaakbeen bevestigd zit, zal deze
hoofdkantel-kinlift techniek de tong wegtillen van de keelholte zodat de luchtweg geopend wordt.
2.5.1. Bij volwassenen
Pas de hoofdkantel-kinlift techniek toe:
Plaats één hand op het voorhoofd.
Plaats twee vingertoppen van de andere hand onder de punt van de kin.
Kantel voorzichtig het hoofd samen met de kinlift
2.5.2. Bij kinderen ouder dan 1 jaar
Houd het hoofd met één hand in een iets naar achteren gekantelde positie zo stil mogelijk.
Plaats tegelijkertijd twee vingertoppen onder de punt van de kin en til deze op.
Druk niet op de zachte weefsels onder de kin, omdat dit de luchtweg kan belemmeren.
3
, Redden – Reanimatie
2.5.3. Bij kinderen jonger dan 1 jaar (zuigelingen en baby’s)
Houd het hoofd met een hand gefixeerd met het aangezicht recht naar boven in een neutrale
positie door voorzichtig op het voorhoofd te drukken. Overstrek de nek niet, een
overstrekking van de nek is een mogelijke oorzaak tot luchtwegvernauwing.
Plaats tegelijkertijd één vingertop (of twee vingertoppen) onder de punt van de kin en til
deze op.
Druk niet op de zachte weefsels onder de kin, omdat dit de luchtweg kan belemmeren. Dit is
vooral van belang bij zuigelingen
2.5.4. Handelingen om de mond te openen en een voorwerp te verwijderen
2.5.4.1. Open de mond
Als de mond gesloten blijft, kan je de ‘jaw trust’ methode toepassen.
Plaats de wijs- en middenvinger achter de onderkaak en onder het oor.
Plaats je beide duimen op de kin.
Druk met je duimen de kin neerwaarts om de mond te openen.
2.5.4.2. Verwijder een voorwerp uit de mondholte
Wanneer de borstkas na de eerste beademing niet naar boven gaat, maak dan de mond vrij van
aanwezige vreemde voorwerpen die de ademhaling kunnen belemmeren. Om te zien of de mond vrij
is, kijkt men er gewoon in. Het is af te raden de mond met een vinger te verkennen, aangezien dit
braakneigingen kan veroorzaken en voorwerpen die zich in de mond bevinden naar de keelholte kan
duwen.
2.5.4.3. Verwijder een voorwerp uit de keelholte en uit de luchtwegen
Een vreemd voorwerp kan de luchtweg geheel of gedeeltelijk afsluiten. Een slachtoffer dat een
luchtwegbelemmering heeft door een hard voorwerp in de luchtwegen zal hoesten, piepen,
kokhalzen of stikken.
De schouderkloptechniek en het Heimlich manoeuvre zijn mogelijk doeltreffend om vaste
voorwerpen te verwijderen.
4
