Cognitie en gedrag samenvatting deeltentamen 2
Inhoudsopgave
8 Dagelijks geheugen en geheugenfouten...................................................................................................... 1
12 leren, geheugen en intelligentie................................................................................................................ 3
12.3 informatie opslaan in het zenuwstelsel........................................................................................................3
8 de adaptieve geest...................................................................................................................................... 4
9 Kennis......................................................................................................................................................... 7
11 taal......................................................................................................................................................... 10
12 problemen oplossen................................................................................................................................ 13
13 Oordeel, redenering en beslissingen........................................................................................................ 15
Tekst neuropsychologie............................................................................................................................... 18
8 Dagelijks geheugen en geheugenfouten
Autobiografisch geheugen: wat er in mijn leven is gebeurd
Autobiografisch geheugen is vaak complexer dan geheugen dat in een laboratorium kan
worden gemeten met vragenlijsten.
- Dit geheugen bevat vaak emotionele, visuele en ruimtelijke componenten.
Schade aan visuele cortex kan leiden tot verlies van bepaalde autobiografische
herinneringen.
- Het ervaren van autobiografische herinneringen zorgt voor complexe processen.
Bij het herinneren van een plek herinneren we niet alleen de plek maar ook de
herinnering met het ‘op die plek zijn’.
Autobiografisch geheugen kan amygdala (en dus emotie) activeren.
Gebeurtenissen die veel invloed hebben op het toekomstige leven worden ook vaak het
beste onthouden.
- Overgangspunten worden goed herinnerd (laatste of eerste jaar middelbare).
- De reminiscentiebult is de grote hoeveelheid herinneringen bij adolescenten en
jongvolwassenen, waarnaar veel wordt teruggekeken boven de 40 jaar.
Zelfbeeldhypothese stelt voor dat het geheugen wordt verbeterd voor
gebeurtenissen die plaatsvinden terwijl iemand zelfbeeld of levensidentiteit wordt
gevormd.
De cognitieve hypothese stelt voor dat perioden van snelle verandering gevolgd door
stabiliteit een sterkere codering van herinneringen veroorzaken.
De culturele life script-hypothese maakt onderscheid tussen iemands levensverhaal,
dat alle gebeurtenissen zijn die in iemand leven hebben plaatsgevonden, en een
cultureel life script, dat een verslag is van cultureel verwachte gebeurtenissen die op een
bepaald moment in het leven plaatsvinden.
Geheugen voor uitzonderlijke evenementen
1
, Uit onderzoek blijkt dat de amygdala nauw is verbonden met de hippocampus, en emoties
herinnering gerelateerde activiteit in de hippocampus verbeterd.
- Emotie kan ook zorgen voor een verbeterde consolidatie van het geheugen.
Onderzocht bij stresshormoon cortisol.
- Maar emotie zorgt ook vaak voor dat mensen zich op één bepaald iets focussen en niet
om het er omheen (bij weapon focus).
Flashbulb herinneringen zijn levendige en langdurige herinneringen van hoe een persoon
heeft gehoord over een bepaalde gebeurtenis (dus niet zelf meegemaakt).
- Om te onderzoeken of deze herinneringen net als het zien van een foto is moet er direct
na de gebeurtenis gepraat worden, en een hele tijd erna (herhaalde herinnering).
Maar flashbulb herinneringen veranderen licht na jaren.
Maar flashbulb herinneringen zijn niet erg gedetailleerd en nauwkeurig.
- Volgens onderzoek zijn flashbulb herinneringen in veel opzichten niet anders dan andere
herinneringen, al denken we dat ze nauwkeurige zijn.
- Door emoties weten veel mensen het zich extra goed te herinneren, maar emoties
zorgen niet voor het beter herinneren van details.
- Volgens de narratieve repetitie hypothese zijn de flashbulb herinneringen alleen maar
goed onthouden omdat het zo vaak terugkomt in bijvoorbeeld het nieuws.
De constructieve aard van het geheugen
De constructieve aard van geheugen is wat mensen rapporteren als herinnering wordt
geconstrueerd op basis van wat er feitelijk is gebeurd plus aanvullende factoren.
- Hoe later de reproductie van een gebeurtenis, hoe meer eigen ‘toevoegingen’ en cultuur
eraan is toegepast.
Bronbewaringsfouten zijn fouten waarbij we niet meer weten waar we de informatie
vandaan hebben, of dat we bijvoorbeeld denken dat we iets hebben gedaan maar dit
eigenlijk niet hebben gedaan.
- Cryptoamnesie is een bronbewaringsfout waarbij we onbewust werk van anderen
overnemen.
- Vaak herkennen mensen iets maar weten niet precies waarvan (we gaan dan in het
meest logische hokje denken).
Pragamatische gevolgtrekking is wanneer het lezen van een zin leidt tot de verwachting van
iets dat niet expliciet is gezegd of bedoeld met de zin.
- Wat mensen ergens uit concluderen wordt dus deels bepaald door hun eigen schema’s.
- Het von Restorff effect is het feit dat bevindingen die onderscheidend vermogen of
onverwachting stimuleren, het geheugen bevorder (bijv een magnetron in de badkamer).
- Een script is een opvatting van de opeenvolging van acties die gewoonlijk plaatsvindt
tijdens een bepaalde ervaring, mensen voegen informatie toe, als iets anders gaat dan
hun script.
- Onjuiste herinneringen worden gevormd uit hetzelfde constructieve proces die echte
herinneringen vormen.
Geheugen kan worden gewijzigd of gemaakt door suggestie
Het desinformatie-effect is waarbij misleidende informatie dat wordt gepresenteerd nadat
een persoon getuige is geweest van een gebeurtenis, hoe de persoon de gebeurtenis
beschrijft kan veranderen.
- Deze informatie die wordt gegeven heet misleidende post-event informatie of MPI.
- Het MPI-effect kan worden verklaard door retroactieve interferenties, die optreden
wanneer recenter leren, de herinneringen aan iets in het verleden verstoren.
Het eerste geheugenspoor wordt dan deels vervangen door een recenter
geheugenspoor.
2
, - Het MPI-effect kan ook worden verklaard door onjuist bronnen gebruik, waarbij mensen
denken dat de bron van de informatie het recenter geleerde deel was, terwijl het
eigenlijk iets was dat al eerder is gebeurd.
Suggestie kan kunnen valse herinneringen creëren voor lang geleden gebeurtenissen die
nooit hebben plaatsgevonden.
Waarom maken mensen fouten in getuigenverklaringen?
Ooggetuigenverklaringen zijn getuigenissen van een persoon die bij de misdaad aanwezig
was over wat hij of zij zag tijdens het plegen van de misdaad.
- Mensen maken vaak fouten bij verklaringen, maar anderen gaan er vanuit dat mensen in
zo’n situatie iets goed kunnen beschrijven en iemand kunnen identificeren, met als
gevolg dat onschuldige mensen vast komen te zitten.
Mensen concentreren zich niet altijd op het juiste, en weten vaak de dader niet goed te
herkennen.
- Het wapen focus effect verwijst naar de observatie dat de aanwezigheid van een wapen
de herinnering van ooggetuigen belemmert voor de details van de plaats delict.
Door opwekking angst, of aandacht trekt omdat het een ongewoon object is.
Bij een delict zijn er ook andere omstanders, die door her bekendheidseffect worden
aangewezen als dader.
Door suggestieve vragen (van agenten) kunnen mensen ook andere herinneringen krijgen.
- Bij het post-identificatie feedback effect is er een toename van vertrouwen als gevolg
van bevestigende feedback na het maken van een identificatie.
Er zijn twee soorten procedure die sociaal psychologen hebben gemaakt om het probleem
van ooggetuigenverklaringen te verhelpen.
- De opstellingsprocedure waarbij wordt aanbevolen:
Als getuigen uit een rij met mensen een dader moet kiezen, duidelijk te vermelden
dat de dader hier eventueel niet tussen zit.
Als getuigen uit een rij met mensen een dader moet kiezen, moeten mensen zitten die
op elkaar lijken.
Als getuigen uit een rij met mensen een dader moet kiezen, gebruik een sequentiële
in plaats van een gelijktijdige presentatie van de mensen.
Als getuigen uit een rij met mensen een dader moet kiezen, degene die het beheert,
iemand laten zijn die niet weet wie de verdachte is.
- Er is ook een interviewprocedure ontwikkeld, namelijk een cognitief interview waarbij
iemand wordt ‘teruggezet’ op het plaats delict.
Verminderd suggestie van interviewer.
Duurt langer.
12 leren, geheugen en intelligentie
12.3 informatie opslaan in het zenuwstelsel
Leren en de Hebbian synaps
Bij leren is de regel neuron die dicht bij elkaar liggen en samen vuren, koppelen zich ook
samen.
- Een Hebbian synaps is een synaps die z’n activiteit kan vergroten door regelmatige
activiteit in het presynaptisch- en postsynaptisch neuron
Zijn erg belangrijk voor leren.
3
Inhoudsopgave
8 Dagelijks geheugen en geheugenfouten...................................................................................................... 1
12 leren, geheugen en intelligentie................................................................................................................ 3
12.3 informatie opslaan in het zenuwstelsel........................................................................................................3
8 de adaptieve geest...................................................................................................................................... 4
9 Kennis......................................................................................................................................................... 7
11 taal......................................................................................................................................................... 10
12 problemen oplossen................................................................................................................................ 13
13 Oordeel, redenering en beslissingen........................................................................................................ 15
Tekst neuropsychologie............................................................................................................................... 18
8 Dagelijks geheugen en geheugenfouten
Autobiografisch geheugen: wat er in mijn leven is gebeurd
Autobiografisch geheugen is vaak complexer dan geheugen dat in een laboratorium kan
worden gemeten met vragenlijsten.
- Dit geheugen bevat vaak emotionele, visuele en ruimtelijke componenten.
Schade aan visuele cortex kan leiden tot verlies van bepaalde autobiografische
herinneringen.
- Het ervaren van autobiografische herinneringen zorgt voor complexe processen.
Bij het herinneren van een plek herinneren we niet alleen de plek maar ook de
herinnering met het ‘op die plek zijn’.
Autobiografisch geheugen kan amygdala (en dus emotie) activeren.
Gebeurtenissen die veel invloed hebben op het toekomstige leven worden ook vaak het
beste onthouden.
- Overgangspunten worden goed herinnerd (laatste of eerste jaar middelbare).
- De reminiscentiebult is de grote hoeveelheid herinneringen bij adolescenten en
jongvolwassenen, waarnaar veel wordt teruggekeken boven de 40 jaar.
Zelfbeeldhypothese stelt voor dat het geheugen wordt verbeterd voor
gebeurtenissen die plaatsvinden terwijl iemand zelfbeeld of levensidentiteit wordt
gevormd.
De cognitieve hypothese stelt voor dat perioden van snelle verandering gevolgd door
stabiliteit een sterkere codering van herinneringen veroorzaken.
De culturele life script-hypothese maakt onderscheid tussen iemands levensverhaal,
dat alle gebeurtenissen zijn die in iemand leven hebben plaatsgevonden, en een
cultureel life script, dat een verslag is van cultureel verwachte gebeurtenissen die op een
bepaald moment in het leven plaatsvinden.
Geheugen voor uitzonderlijke evenementen
1
, Uit onderzoek blijkt dat de amygdala nauw is verbonden met de hippocampus, en emoties
herinnering gerelateerde activiteit in de hippocampus verbeterd.
- Emotie kan ook zorgen voor een verbeterde consolidatie van het geheugen.
Onderzocht bij stresshormoon cortisol.
- Maar emotie zorgt ook vaak voor dat mensen zich op één bepaald iets focussen en niet
om het er omheen (bij weapon focus).
Flashbulb herinneringen zijn levendige en langdurige herinneringen van hoe een persoon
heeft gehoord over een bepaalde gebeurtenis (dus niet zelf meegemaakt).
- Om te onderzoeken of deze herinneringen net als het zien van een foto is moet er direct
na de gebeurtenis gepraat worden, en een hele tijd erna (herhaalde herinnering).
Maar flashbulb herinneringen veranderen licht na jaren.
Maar flashbulb herinneringen zijn niet erg gedetailleerd en nauwkeurig.
- Volgens onderzoek zijn flashbulb herinneringen in veel opzichten niet anders dan andere
herinneringen, al denken we dat ze nauwkeurige zijn.
- Door emoties weten veel mensen het zich extra goed te herinneren, maar emoties
zorgen niet voor het beter herinneren van details.
- Volgens de narratieve repetitie hypothese zijn de flashbulb herinneringen alleen maar
goed onthouden omdat het zo vaak terugkomt in bijvoorbeeld het nieuws.
De constructieve aard van het geheugen
De constructieve aard van geheugen is wat mensen rapporteren als herinnering wordt
geconstrueerd op basis van wat er feitelijk is gebeurd plus aanvullende factoren.
- Hoe later de reproductie van een gebeurtenis, hoe meer eigen ‘toevoegingen’ en cultuur
eraan is toegepast.
Bronbewaringsfouten zijn fouten waarbij we niet meer weten waar we de informatie
vandaan hebben, of dat we bijvoorbeeld denken dat we iets hebben gedaan maar dit
eigenlijk niet hebben gedaan.
- Cryptoamnesie is een bronbewaringsfout waarbij we onbewust werk van anderen
overnemen.
- Vaak herkennen mensen iets maar weten niet precies waarvan (we gaan dan in het
meest logische hokje denken).
Pragamatische gevolgtrekking is wanneer het lezen van een zin leidt tot de verwachting van
iets dat niet expliciet is gezegd of bedoeld met de zin.
- Wat mensen ergens uit concluderen wordt dus deels bepaald door hun eigen schema’s.
- Het von Restorff effect is het feit dat bevindingen die onderscheidend vermogen of
onverwachting stimuleren, het geheugen bevorder (bijv een magnetron in de badkamer).
- Een script is een opvatting van de opeenvolging van acties die gewoonlijk plaatsvindt
tijdens een bepaalde ervaring, mensen voegen informatie toe, als iets anders gaat dan
hun script.
- Onjuiste herinneringen worden gevormd uit hetzelfde constructieve proces die echte
herinneringen vormen.
Geheugen kan worden gewijzigd of gemaakt door suggestie
Het desinformatie-effect is waarbij misleidende informatie dat wordt gepresenteerd nadat
een persoon getuige is geweest van een gebeurtenis, hoe de persoon de gebeurtenis
beschrijft kan veranderen.
- Deze informatie die wordt gegeven heet misleidende post-event informatie of MPI.
- Het MPI-effect kan worden verklaard door retroactieve interferenties, die optreden
wanneer recenter leren, de herinneringen aan iets in het verleden verstoren.
Het eerste geheugenspoor wordt dan deels vervangen door een recenter
geheugenspoor.
2
, - Het MPI-effect kan ook worden verklaard door onjuist bronnen gebruik, waarbij mensen
denken dat de bron van de informatie het recenter geleerde deel was, terwijl het
eigenlijk iets was dat al eerder is gebeurd.
Suggestie kan kunnen valse herinneringen creëren voor lang geleden gebeurtenissen die
nooit hebben plaatsgevonden.
Waarom maken mensen fouten in getuigenverklaringen?
Ooggetuigenverklaringen zijn getuigenissen van een persoon die bij de misdaad aanwezig
was over wat hij of zij zag tijdens het plegen van de misdaad.
- Mensen maken vaak fouten bij verklaringen, maar anderen gaan er vanuit dat mensen in
zo’n situatie iets goed kunnen beschrijven en iemand kunnen identificeren, met als
gevolg dat onschuldige mensen vast komen te zitten.
Mensen concentreren zich niet altijd op het juiste, en weten vaak de dader niet goed te
herkennen.
- Het wapen focus effect verwijst naar de observatie dat de aanwezigheid van een wapen
de herinnering van ooggetuigen belemmert voor de details van de plaats delict.
Door opwekking angst, of aandacht trekt omdat het een ongewoon object is.
Bij een delict zijn er ook andere omstanders, die door her bekendheidseffect worden
aangewezen als dader.
Door suggestieve vragen (van agenten) kunnen mensen ook andere herinneringen krijgen.
- Bij het post-identificatie feedback effect is er een toename van vertrouwen als gevolg
van bevestigende feedback na het maken van een identificatie.
Er zijn twee soorten procedure die sociaal psychologen hebben gemaakt om het probleem
van ooggetuigenverklaringen te verhelpen.
- De opstellingsprocedure waarbij wordt aanbevolen:
Als getuigen uit een rij met mensen een dader moet kiezen, duidelijk te vermelden
dat de dader hier eventueel niet tussen zit.
Als getuigen uit een rij met mensen een dader moet kiezen, moeten mensen zitten die
op elkaar lijken.
Als getuigen uit een rij met mensen een dader moet kiezen, gebruik een sequentiële
in plaats van een gelijktijdige presentatie van de mensen.
Als getuigen uit een rij met mensen een dader moet kiezen, degene die het beheert,
iemand laten zijn die niet weet wie de verdachte is.
- Er is ook een interviewprocedure ontwikkeld, namelijk een cognitief interview waarbij
iemand wordt ‘teruggezet’ op het plaats delict.
Verminderd suggestie van interviewer.
Duurt langer.
12 leren, geheugen en intelligentie
12.3 informatie opslaan in het zenuwstelsel
Leren en de Hebbian synaps
Bij leren is de regel neuron die dicht bij elkaar liggen en samen vuren, koppelen zich ook
samen.
- Een Hebbian synaps is een synaps die z’n activiteit kan vergroten door regelmatige
activiteit in het presynaptisch- en postsynaptisch neuron
Zijn erg belangrijk voor leren.
3
