Gedragswetenschappen periode 2
Week 1
De student:
Kan beschrijven hoe de ontwikkelingspsychologie zich vanuit historisch
perspectief ontwikkeld heeft;
Vroegere hadden kinderen geen aparte status of behandeling.
o Middeleeuwen: Kinderen zijn miniatuurvolwassene. Kinderen
werden als volwassenen afgebeeld.
o Reformatie: Kinderen zondig en moeten geciviliseerd
worden. Kinderen werden zogenaamd geboren met erf zonden, in
de opvoeding werd vooral geleerd hoe kinderen met de aangeboren
slechtheid, moesten omgaan.
o Verlichting: Bijv. tabula rasa: Kind komt leeg op de wereld,
ouders moeten het vormen met liefde en kennis (er is veel nadruk
op nurture)
Vanaf de 20e eeuw: Opkomst kinder- en jeugdpsychiatrie
o Een kind kan systematisch bestudeerd worden.
o Een kind is in ontwikkeling en daarbij afhankelijk van de omgeving.
o Ontwikkeling kan verstoord raken.
o Veel verschillen tussen kinderen en volwassenen, zoals psyche en
communicatie.
Kan beschrijven waar de ontwikkelingspsychologie zich mee bezig houdt,
inclusief de verschillende ontwikkelingsgebieden en ontwikkelingsfasen,
en weet waarom kennis van dit relevant is voor een verpleegkundige;
De ontwikkelingspsychologen verdelen de kindertijd en adolescentie
meestal in:
o De prenatale periode (de periode van conceptie tot geboorte),
Hier richt de ontwikkelingspsychologie zich ook wel op. Want als het
kind nog in de moeder zit is het kind vol op in ontwikkeling en legt
een basis voor alles wat komen gaat.
o De baby-peutertijd (van geboorte tot 3 jaar)
o De kleutertijd (van 3 tot 6 jaar)
o De basisschooltijd (van 6 tot 12 jaar)
o De adolescentie (van 12 tot 20 jaar)
Onderzoek naar kinderen is onder te verdelen in 5 centrale thema’s of
benaderingen:
o Fysieke ontwikkeling – Heeft invloed op lichaam, hersenen, behoefte
aan eten en drinken en op ons gedrag
o Cognitieve ontwikkeling – heeft te maken met leren, geheugen,
oplossen van problemen en het vermogen van het intellectuele
o Sociale/sociaal-emotionele ontwikkeling – heeft te maken met
ontwikkeling en veranderingen van sociale relaties
o Persoonlijkheidsontwikkeling
o Morele ontwikkeling
,Kennis van een verpleegkundige over de ontwikkelingspsychologie is
belangrijk omdat een verpleegkundige zoveel verschillende doelgroepen
draagt, zowel jong als oud. Daarnaast is het belangrijk dat een
verpleegkundige goed het verschil ziet tussen gezond en afwijkend
gedrag. Het inlevingsniveau wordt groter als je kennis hebt van
ontwikkelingspsychologie.
Begrijpt de invloed van onderdeel uitmaken van een cohort op de
ontwikkeling;
Een Cohort is een groep mensen die op dezelfde plek, rond dezelfde tijd
geboren zijn – belangrijke sociale gebeurtenissen, bijvoorbeeld de oorlog.
Het onderwerpt mensen aan invloeden die betrekkingen hebben op
verschillende aspecten. Belangrijke sociale gebeurtenissen zoals de oorlog
hebben een bepaalde invloed op leden van een cohort.
o Normatieve gebeurtenissen – gebeurtenissen die zich voor de
meeste individuen binnen een groep op dezelfde manier voltrekken.
o Niet-normatieve gebeurtenissen – gebeurtenissen die specifiek
zijn voor een individu
o Normatieve invloeden – leiden tot conformiteit, omdat men bang
is voor afwijkend gedrag.
Begrijpt de visie op en de belangrijkste uitgangspunten van het cognitieve
ontwikkelingsmodel van Piaget;
De uitgangspunten van het cognitieve ontwikkelingsmodel van Piaget:
1. Gedrag is een weerspiegeling van hun denk- en
kennisniveau: Het belangrijkste uitganspunt.
2. Leren is een interactief proces: al doende (en door rijping)
worden cognitieve schema’s gevormd: Een schema is een flexibel
actie-of gedachtepatroon dat bedoeld is om vat te krijgen op een
ervaring (De kennis van een baby over wat een ‘bal’ is, berust op een aantal
handelingen. Hij zal een bal vastpakken, erin knijpen, erop sabelen en ermee
rollen of gooien. Al deze handelingen geven de baby vat op het verschijnsel ‘bal’,
en dat alles nog voordat hij het woordje ‘bal’ heeft geleerd.)
Fysische realiteit: afstand, materiaaleigenschappen, etc.
Sociale realiteit: veiligheid, vriendschap, etc.
Emotionele realiteit: verdriet, woede, etc.
3. Schema’s worden geleidelijk aangeleerd: de bouwstenen van
intelligentie zijn de zogenoemde schema’s of cognitieve structuren
4. De functie van intelligentie: 1e functie intelligentie is het
organiseren van de beschikbare schema’s in samenhangende,
complexere systemen of kennisgebieden. 2e functie organisatie van
intelligentie te realiseren: adaptie assimilatie en accommodatie
Kan het belang van adaptatie uitleggen en kan de verwante begrippen
accommodatie en assimilatie omschrijven en met voorbeelden
concretiseren;
Adaptatie = Aanpassing aan de omgeving, het doel van adaptatie is een
staat van evenwicht te handhaven of te herstellen. Dit gebeurt door
assimilatie en accommodatie af te wisselen van elkaar.
, o Een voorbeeld: een kind weet dat zichtbare dingen gevoeld kunnen
worden: het bevindt zich in dit opzicht in een evenwichtstoestand.
Als het kind een lichtstraal op de muur wil pakken (assimilatie), voelt
het niets en zal het evenwicht verstoord raken. Door het bestaande
‘voelschema’ aan te passen en uit te breiden met de wetenschap:
‘lichtstralen kun je niet pakken’ (accommodatie), kan het evenwicht
hersteld worden.
Assimilatie = het proces waarin nieuwe ervaringen worden
geïnterpreteerd op basis van bestaande schema’s
o We kunnen die proces vergelijken met het bakken van een
karbonade. Als de karbonade (nieuwe ervaring) niet in de pan past
(het schema), dan ‘assimileren’ we dit door een stukje van de
karbonade af te snijden.
Accommodatie = het proces waarin onder invloed van nieuwe ervaringen
onze schema’s worden veranderd.
o We laten de karbonade heel en ‘accommoderen’ we door een
grotere pan te pakken.
Kent de verschillende stadia van het cognitieve ontwikkelingsmodel van
Piaget, inclusief de verschillende begrippen per stadium en deze
begrippen illustreren aan de hand van voorbeelden.
Elke fase heeft eigen kenmerken, en kunnen nier worden overgeslagen.
Leeftijdsgrenzen kunnen variëren, verloop van het proces
Symbiotisch = heel langzaam komt het besef dat hij iemand is
Egocentrisme = hij kan alleen nog maar uit zichzelf redeneren
Conservatie = jonge kinderen kunnen niet alles inschatten en beoordelen
op wat ze denken
Objectpermanentie = het object is nog niet permanent, als je een
sleutel onder een doekje is er niet, pas als een kind het doekje weghaalt
en denkt de sleutel is er wel dan heeft hij of zij objectpermanentie.
De vier stadia van de cognitieve ontwikkeling van Piaget:
Stadium Kenmerken Voorbeeld
Het sensomotorisch - Denkwijze: van reflex naar reflectie Kinderen hebben in
stadium (0 tot 2 jaar) - Denken door doen deze fase niet door
- Zintuigelijke indrukken en dat spullen niet
motorische handelingen verdwijnen als het
- Aandacht voor “ik” uit het zicht is.
- Handelend denken Ondanks kinderen
- Zichzelf leren onderscheiden van hebben gezien waar
voorwerpen en mensen het speeltje is
- Alleen wat je kunt zien bestaat neergelegd ze
zoeken het toch op
de plek waar ze het
de vorige keer
hebben gevonden
Het pre-operationele - Vermogen tot representatie Volwassene: ‘heb jij
stadium (2 tot 6 jaar) uitgebreid en verfijnd een broertje?’
- Individuele fantasiewereld Kind: ‘ja’
- Gericht op leeftijdsgenoten, Volwassene: ‘hoe
communiceren via taal heet hij?’
- Verschuiving van aandacht voor “ik” Kind: ‘Paul’
naar aandacht voor de ander
- Staat in het teken van wat het kind Volwassene: ‘heeft
Week 1
De student:
Kan beschrijven hoe de ontwikkelingspsychologie zich vanuit historisch
perspectief ontwikkeld heeft;
Vroegere hadden kinderen geen aparte status of behandeling.
o Middeleeuwen: Kinderen zijn miniatuurvolwassene. Kinderen
werden als volwassenen afgebeeld.
o Reformatie: Kinderen zondig en moeten geciviliseerd
worden. Kinderen werden zogenaamd geboren met erf zonden, in
de opvoeding werd vooral geleerd hoe kinderen met de aangeboren
slechtheid, moesten omgaan.
o Verlichting: Bijv. tabula rasa: Kind komt leeg op de wereld,
ouders moeten het vormen met liefde en kennis (er is veel nadruk
op nurture)
Vanaf de 20e eeuw: Opkomst kinder- en jeugdpsychiatrie
o Een kind kan systematisch bestudeerd worden.
o Een kind is in ontwikkeling en daarbij afhankelijk van de omgeving.
o Ontwikkeling kan verstoord raken.
o Veel verschillen tussen kinderen en volwassenen, zoals psyche en
communicatie.
Kan beschrijven waar de ontwikkelingspsychologie zich mee bezig houdt,
inclusief de verschillende ontwikkelingsgebieden en ontwikkelingsfasen,
en weet waarom kennis van dit relevant is voor een verpleegkundige;
De ontwikkelingspsychologen verdelen de kindertijd en adolescentie
meestal in:
o De prenatale periode (de periode van conceptie tot geboorte),
Hier richt de ontwikkelingspsychologie zich ook wel op. Want als het
kind nog in de moeder zit is het kind vol op in ontwikkeling en legt
een basis voor alles wat komen gaat.
o De baby-peutertijd (van geboorte tot 3 jaar)
o De kleutertijd (van 3 tot 6 jaar)
o De basisschooltijd (van 6 tot 12 jaar)
o De adolescentie (van 12 tot 20 jaar)
Onderzoek naar kinderen is onder te verdelen in 5 centrale thema’s of
benaderingen:
o Fysieke ontwikkeling – Heeft invloed op lichaam, hersenen, behoefte
aan eten en drinken en op ons gedrag
o Cognitieve ontwikkeling – heeft te maken met leren, geheugen,
oplossen van problemen en het vermogen van het intellectuele
o Sociale/sociaal-emotionele ontwikkeling – heeft te maken met
ontwikkeling en veranderingen van sociale relaties
o Persoonlijkheidsontwikkeling
o Morele ontwikkeling
,Kennis van een verpleegkundige over de ontwikkelingspsychologie is
belangrijk omdat een verpleegkundige zoveel verschillende doelgroepen
draagt, zowel jong als oud. Daarnaast is het belangrijk dat een
verpleegkundige goed het verschil ziet tussen gezond en afwijkend
gedrag. Het inlevingsniveau wordt groter als je kennis hebt van
ontwikkelingspsychologie.
Begrijpt de invloed van onderdeel uitmaken van een cohort op de
ontwikkeling;
Een Cohort is een groep mensen die op dezelfde plek, rond dezelfde tijd
geboren zijn – belangrijke sociale gebeurtenissen, bijvoorbeeld de oorlog.
Het onderwerpt mensen aan invloeden die betrekkingen hebben op
verschillende aspecten. Belangrijke sociale gebeurtenissen zoals de oorlog
hebben een bepaalde invloed op leden van een cohort.
o Normatieve gebeurtenissen – gebeurtenissen die zich voor de
meeste individuen binnen een groep op dezelfde manier voltrekken.
o Niet-normatieve gebeurtenissen – gebeurtenissen die specifiek
zijn voor een individu
o Normatieve invloeden – leiden tot conformiteit, omdat men bang
is voor afwijkend gedrag.
Begrijpt de visie op en de belangrijkste uitgangspunten van het cognitieve
ontwikkelingsmodel van Piaget;
De uitgangspunten van het cognitieve ontwikkelingsmodel van Piaget:
1. Gedrag is een weerspiegeling van hun denk- en
kennisniveau: Het belangrijkste uitganspunt.
2. Leren is een interactief proces: al doende (en door rijping)
worden cognitieve schema’s gevormd: Een schema is een flexibel
actie-of gedachtepatroon dat bedoeld is om vat te krijgen op een
ervaring (De kennis van een baby over wat een ‘bal’ is, berust op een aantal
handelingen. Hij zal een bal vastpakken, erin knijpen, erop sabelen en ermee
rollen of gooien. Al deze handelingen geven de baby vat op het verschijnsel ‘bal’,
en dat alles nog voordat hij het woordje ‘bal’ heeft geleerd.)
Fysische realiteit: afstand, materiaaleigenschappen, etc.
Sociale realiteit: veiligheid, vriendschap, etc.
Emotionele realiteit: verdriet, woede, etc.
3. Schema’s worden geleidelijk aangeleerd: de bouwstenen van
intelligentie zijn de zogenoemde schema’s of cognitieve structuren
4. De functie van intelligentie: 1e functie intelligentie is het
organiseren van de beschikbare schema’s in samenhangende,
complexere systemen of kennisgebieden. 2e functie organisatie van
intelligentie te realiseren: adaptie assimilatie en accommodatie
Kan het belang van adaptatie uitleggen en kan de verwante begrippen
accommodatie en assimilatie omschrijven en met voorbeelden
concretiseren;
Adaptatie = Aanpassing aan de omgeving, het doel van adaptatie is een
staat van evenwicht te handhaven of te herstellen. Dit gebeurt door
assimilatie en accommodatie af te wisselen van elkaar.
, o Een voorbeeld: een kind weet dat zichtbare dingen gevoeld kunnen
worden: het bevindt zich in dit opzicht in een evenwichtstoestand.
Als het kind een lichtstraal op de muur wil pakken (assimilatie), voelt
het niets en zal het evenwicht verstoord raken. Door het bestaande
‘voelschema’ aan te passen en uit te breiden met de wetenschap:
‘lichtstralen kun je niet pakken’ (accommodatie), kan het evenwicht
hersteld worden.
Assimilatie = het proces waarin nieuwe ervaringen worden
geïnterpreteerd op basis van bestaande schema’s
o We kunnen die proces vergelijken met het bakken van een
karbonade. Als de karbonade (nieuwe ervaring) niet in de pan past
(het schema), dan ‘assimileren’ we dit door een stukje van de
karbonade af te snijden.
Accommodatie = het proces waarin onder invloed van nieuwe ervaringen
onze schema’s worden veranderd.
o We laten de karbonade heel en ‘accommoderen’ we door een
grotere pan te pakken.
Kent de verschillende stadia van het cognitieve ontwikkelingsmodel van
Piaget, inclusief de verschillende begrippen per stadium en deze
begrippen illustreren aan de hand van voorbeelden.
Elke fase heeft eigen kenmerken, en kunnen nier worden overgeslagen.
Leeftijdsgrenzen kunnen variëren, verloop van het proces
Symbiotisch = heel langzaam komt het besef dat hij iemand is
Egocentrisme = hij kan alleen nog maar uit zichzelf redeneren
Conservatie = jonge kinderen kunnen niet alles inschatten en beoordelen
op wat ze denken
Objectpermanentie = het object is nog niet permanent, als je een
sleutel onder een doekje is er niet, pas als een kind het doekje weghaalt
en denkt de sleutel is er wel dan heeft hij of zij objectpermanentie.
De vier stadia van de cognitieve ontwikkeling van Piaget:
Stadium Kenmerken Voorbeeld
Het sensomotorisch - Denkwijze: van reflex naar reflectie Kinderen hebben in
stadium (0 tot 2 jaar) - Denken door doen deze fase niet door
- Zintuigelijke indrukken en dat spullen niet
motorische handelingen verdwijnen als het
- Aandacht voor “ik” uit het zicht is.
- Handelend denken Ondanks kinderen
- Zichzelf leren onderscheiden van hebben gezien waar
voorwerpen en mensen het speeltje is
- Alleen wat je kunt zien bestaat neergelegd ze
zoeken het toch op
de plek waar ze het
de vorige keer
hebben gevonden
Het pre-operationele - Vermogen tot representatie Volwassene: ‘heb jij
stadium (2 tot 6 jaar) uitgebreid en verfijnd een broertje?’
- Individuele fantasiewereld Kind: ‘ja’
- Gericht op leeftijdsgenoten, Volwassene: ‘hoe
communiceren via taal heet hij?’
- Verschuiving van aandacht voor “ik” Kind: ‘Paul’
naar aandacht voor de ander
- Staat in het teken van wat het kind Volwassene: ‘heeft
