Samenvatting colleges HNH10806 Macronutrients, energy and health

Lecture 1
Basic study designs
 Observationele studies, geen verandering in leefstijl, nooit concluderen dat het een de oorzaak
is van het ander
o Vind een verband, geen oorzaak of gevolg
o Ecologische studie, kijken naar een hele populatie, risico op verkeerde conclusies
o Cross-sectional studie, meet twee resultaten op hetzelfde moment, kan verwarring
ontstaan tussen de invloed van de resultaten op elkaar, er zijn gevallen waarin het
duidelijk is wat de oorzaak is en wat het gevolg (bmi en bloeddruk)
o Case-control studie, cases (patienten) en controls (controle-groep) en hiertussen dieet
vergelijken, vooral gebruik bij zeldzame ziektes
o Cohort studie, vormt de basis voor veel voedingsaanbevelingen, cohort is een grote
groep mensen waarbij de begintoestand wordt bepaald adhv een vragenlijst, hierna
worden ze gevolgd in ziekte en sterfte, je vindt hiermee een verband, nooit een oorzaak,
meest gebruikte en meest waardevolle vorm
 Experimentele studies, iets veranderen, interventie toepassen
o Controle groep, random verdeelde groepen waarvan 1 geen interventie ondergaat, moet
wel lijken op experimentele groep (moeilijk bij voedingsonderzoek)
o Bij cross-over kan je de groepen omwisselen, zo kun je het effect van beide
behandelingen vergelijken per individu



Lecture 2
Elimentary tract
 Functies:
o Verteren van voeding en voedingsstoffen
 Mechanische vertering
 Salivary glands: parotid glands, sublingual glands en submandibular glands
 Creëren speeksel en amylase
 Esophagus, slokdarm
 Stomach
 Onderdelen zijn niet zo heel belangrijk behalve de pylorus, overgang
van de maag naar het maag-darmkanaal
 Wordt gereguleerd door secretine
 Lage pH
 Cellen in de wand van de maag:
 Chief cells (pepsinogen), belangrijkste, produceren pepsinogeen
wat belangrijk is voor eiwitvertering
 Parietal cells (gastric acid), produceert zuur waardoor
pepsinogeen wordt geproduceerd en waardoor de eiwitten
denatureren (zuur heeft ook antibacteriele werking)
 Goblet cells (Mucus), produceert slijm wat de maagwand
beschermt
 Endocrine-Paracrine cells (hormones), produceren hormonen die
van belang zijn in het maag-darmkanaal
 Duodenum (twaalfvingerige darm)
 Sappen die de alvleesklier en de galblaas produceren komen hier in uit
 Dunne darm
 Jejunum

,  Ileum
 Groot oppervlakte door:
 Folds, vouwen
 Villi, haartjes met bloedvaten en een lymfevat (afvoer van vet),
bevat goblet en absorbtive cellen
 Absorbtive cellen bevatten ook nog micro-villi
 Dikke darm, colon
 Geen vertering, wel fermentatie
 Wateropname
 Doorgang voor afvalstoffen
 Gast voor the human microbiome
 Peristaltiek zorgt dat voeding zich voortbeweegt (bolus)
 Chemische vertering naar basic compounds
 Adhv verteringsenzymen
 Werken als katalysatoren
 Versnellen hydrolyse, H2O gaat tussen molecuul zitten, breken van een
binding dmv water
 Enzym + substraat - ES - enzym + product
 Verlaagd de activeringsenergie
 In de dikke darm vindt geen chemische vertering plaats, wel fermentatie
 Verteringssappen
 Pancreas, enzymen (lipase, amylase, protease) en bicarbonaat
 Dunne darm, enzymen (disacharidases, peptidases) en bicarbonaat
 Lever, Bile (gal) = emulsifier (phospholipiden, cholesterol, bile acids),
opgeslagen in gall bladder
o Opname van voedingsstoffen in de vorm van aminozuren, vetzuren en monosachariden
 Lymphatic system draining the intestine, lymfevaten komen bij elkaar in
lymfeknopen en uiteindelijk via the thoracic duct in het bloed
 Andere voedingstoffen komen in het portaalvat terecht en gaan via hier naar de
lever
 Regulatie:
o Doormiddel van hormonen
 Gastrin, productie van maagzuur
 Secretin, secretie van bicarbonaat
 Incretins, stimulatie van insuline afgifte
 Cholecystokinin, veroorzaakt verzadiging
 Malfunction of the alimentary tract:
o Abdominal pain
o Diarrhea
o Constipation
o Hemorrhoids
o Colon cancer




Lecture 3
Enkelvoudige koolhydraten
 Monosachariden
o Glucose, fructose en galactose
 Glucose en fructose vooral in fruit

, o Isomeren van elkaar, andere structuurformule
 Hierdoor worden fructose en galactose in de lever makkelijk omgezet in glucose
 Disachariden
o Maltose, sucrose en lactose
o Worden monosachariden door hydrolyse
 Andere suikers
o Invert sugar, mix van glucose en fructose, zorgt voor langere houdbaarheid
o High fructose corn syrup, mix van glucose en fructose, getal achter HFCS geeft
percentage fructose aan
o Toegevoegde suikers
 Suikers die toegevoegd zijn aan een product
 Moeten op de verpakking worden vermeld, suikers die van nature in het product
zitten hoeven niet te worden vermeld
 Enkel mono en disachariden
 WHO heeft bepaald dat vrije suikers en suikers die van nature in een product zitten
allemaal moeten worden vermeld

Complexe koolhydraten
 Polysachariden (oligosachariden zijn tot 10)
o Glycogeen, dierlijk zetmeel
 Vertakte keten van glucose in spieren en lever om glucose op te kunnen slaan
o Zetmeel
 Keten van glucose uit plantaardige producten
 Combinatie van amylopectine en amylose
 Amylose is een keten van glucose aan elkaar gebonden door een 1,4-binding
 Amylopectine is een vertakte keten van glucose met vertakkingen op de 1,6-
plaats
 Snellere afbraak door kleine vertakkingen
o Vezels
 Onverteerbaar voor de mens
 Zorgt voor goede stoelgang en ….
 Twee groepen vezels, oplosbaar en onoplosbaar
 Oplosbare vezels, vaak soort gelstructuur
 Pectines, bevatten allemaal galacturonzuur
 Hemmicelluloses (sommigen onoplosbaar)
 Xylanen
 Mannanen
 Xyloglucanen
 Beta-glucanen
 Fructanen
 Inuline
 Onoplosbare vezels
 Cellulose, plantenwand
 Lignine, bestaat niet uit sachariden
 Resistent zetmeel
 Zetmeel dat niet bereikbaar is voor enzymen
 Redenen:
 Physically inaccessible, door bijvoorbeeld niet goed
kauwen