BIJZONDERE HEELKUNDE
ABDOMINALE CHIRURGIE
Celiotomie
= buikbenadering
- Mediane celiotomie (meestal)
o Minste bloeding
o Minst pijnlijk
o Goede heling
- Paramediane celiotomie
- Laparatomie = flank incisie (maar wordt ook gebruikt als synoniem voor celiotomie)
Benadering celiotomie
- Patient in ruglig
- Incisie ligt eraan waar je wilt zijn
o Maximaal: van xiphoid tot pubis
o Craniaal: van xiphoid tot umbilicus (navel)
o Caudaal: umbilicus tot pubis
o Verder dan xiphoid: diafragma mee
Tip:
- Compressen tellen voordat je begint (aantal compressen op instrumentenveld tellen
vooraleer het abdomen te openen)
o Alle compressen terug?
o Hoeveel compressen gebruikt (erge bloeding)?
o In compres: looddraad → als men een compres kwijt is kan er een rx gemaakt
worden om te controleren dat een compres in de patient is achtergebleven
o Bevochtig compressen voor de start: bevochtigen emt steriel fysiologisch water
▪ Volledig uitknijpen voor gebruik
▪ Voordeel: vochtig compres gaat veel beter absorberen + gaat niet
gemakkelijk stof/kleine vezels achter laten wat weer een granulomateuze
onsteking kan veroorzaken
,Mediane celiotomie
- Incisie voor alle lagen
- Kan bij elk dier behalve bij een caudale celiotomie bij de reu → preputium zit in de weg
(NIET BIJ EEN KATER!)
- Oplossing reu:
o Beginnen craniaal in de middenlijn en iets voor het preputium wordt er
afgeweken naar links of rechts
o Incisie van xiphoid tot preputium in de middenlijn, van preputium tot xyphoid
paramediaan
o HUIDINCISIE GAAT PARAMEDIAAN MAAR DE ECHTE INCISIE WEL IN DE
MIDDENLIJN.
o Altijd het preputium goed schoonmaken pre-operatief: spoelen met verdune
chloorhexidine of niet schoonmaken en het afdekken met operatiedoeken (als
men niet caudaal hoeft te zijn)
o Als men craniaal moet zijn (milt/lever operatie) dan blijft men bij de reu gewoon
mediaan en stopt met met de incisie voor het preputium.
Huid ingesneden:
- Vrij preparen van de subcutis → dit wordt stomp gedaan (wegduwen ipv beschadigen)
- Vrij prepareren tot de spierfacie
- Vermijd overmatig ondermijnen (enkel losmaken ter hoogte van de linea alba)
- Bij de reu:
o opzoeken van de m. preputialis en bloedvat → vrijleggen (bij terug dichthechten
zorgen dat het goed wordt dichtgehecht zodat het preputium goed in het midden
teruggelegd kan worden)
o Doorhalen van de m. preputialis (klem loodrecht op de spier)
o Subcutis onder urethra vrijperaperen tot op de middenlijn
Linea alba optillen met pincet
- Midden van de incisie ongeveer proberen op te heffen (niet thv de imbilicus, xyphoid of
pubis)
- Opheffen doen om er voor te zorgen dat je geen organen mee hebt met de steekincisie
- Opheffen: steekincisie in de linea alba met de bistouri
o Bistouri scherpe kant aan de bovenkant houden en niet in de richting van het
abdomen
o Kleine incisie maken: daarna bistouri in het steekgat steken en zo de incisie in de
linea alba verlengen (eerst thv de steekincisie: gleuf sonde/pincet voelen of er
geen vergroeiingen zijn en daarboven dan gaan snijden)
Craniale celiotomie
- Veel falciform vet die men eerst los moet maken
- Falciform vet: twee gordijntjes die links en rechts aan de linea alba hangen)
- Falciform vet kan weggehaald worden → waar het bloed: bloedvat afklemmen met
klemmetje of met een elektrocouter
,Caudale celiotomie reu
- Huidincisie paramediaan caudaal van de m. preputialis
- Subcutis prepareren onder de urethra
- Linea alba opzoeken
- Dus huidincisie paramediaan maar buikincisie mediaan in de linea alba!
- Alternatief:
o Huid in de middenlijn insnijden (je zit dan op de urehtra – incisie bovenop de
penis)
o Urehtra retraheren naar opzij en de linea alba opzoeken
o Bij enkel blaasoperatie is dit een goed alternatief
Beeindigen celiotomie
- Tel het aantal compressen op het instrumentenveld vooraleer abdomen te sluiten
Hechtingen buikwand
- Craniaal:
o Twee faciebladen willen we allebei in de hechting hebben om een stevige
hechting te hebben (volledig linea alba in de hechtingen mee)
- Caudaal:
o Twee faciebladen zijn versmolten: enkel externe fascie mee in de hechting
o Niet in de spieren hechten maar in de fascie: zorgt voor een mooie apositie,
goede stevigheid, minder pijnlijke heling
- Enkelvoudig of doorlopend hechten, maakt niet zoveel uit welke methode er gebruikt
wordt
o Doorlopend:
▪ Sneller
▪ Minder hechtmateriaal
▪ Rekenen op begin en eindknoop
• Beginknoop: 4 tot 6 knopen
• Eindknoop: 6 tot 8 knopen
o Individueel
▪ Bij elke knoop kan je te hard aanspannen want de genezing in het
gedrang kan brengen (kans op necrose door te hard aanspannen:
weefsel wat niet meer wordt gevasculariseerd)
- Traag resorbeerbaar hechtmateriaal gebruiken (!! Ex)
- Correcte draaddikte (!! Ex)
,Uitvoering hechting
- Hechtingen 5 tot 10 mm uit elkaar (uit de rand)
- Beiderzijds 5 tot 10 mm fascie in elke steek (tussen elke hechting)
Samengevat hechten:
Nazorg celiotomie
- Analgesie!
o Meloxicam
o Catrofem
o NSAID’s
o Nierpatienten:
▪ Morfine
▪ …
- Bewegen beperken:
o Vermijden plotse bewegingen
o Vermijden springen
- Hechtingen beschermen
o Kap/kraag
o Hesje/rompertje/body/grote sok
o Automutilatie niet oke!
Complicaties celiotomie
- Dehiscentie buikwand - Extra-abdominaal:
- Dehiscentie subcutis o Seroma
- Dehiscentie huid o Hematomaa
➔ Incasionele hernia o Drainage
- Doorgescheurde hechtmateriaal o Dehiscentie vd
- Geloste knopen huik/buikwand met kans op
- Doorgescheurde hechtingen strangulatie
- Patientfactoren - Intra-abdominaal:
o …. o Verklevingen
o Vergroeiingen
o Peritonitis
o …
, Laparotomie – flankincisie
- Flank benadering wordt eigenlijk niet gedaan bij honden of katten
- Soms bij nierchirurgie
- Huidincisie:
o Caudaal van en parallel van de ribben
o Net onder de lendenspieren
- Techniek verder:
o Stomp splijten van de spierlagen volgens hun vezelrichting
o Openen van het peritoneum
- Sluiten:
o Enkele hechtingen op de aansluitende spiervezels
ABDOMINALE CHIRURGIE
Celiotomie
= buikbenadering
- Mediane celiotomie (meestal)
o Minste bloeding
o Minst pijnlijk
o Goede heling
- Paramediane celiotomie
- Laparatomie = flank incisie (maar wordt ook gebruikt als synoniem voor celiotomie)
Benadering celiotomie
- Patient in ruglig
- Incisie ligt eraan waar je wilt zijn
o Maximaal: van xiphoid tot pubis
o Craniaal: van xiphoid tot umbilicus (navel)
o Caudaal: umbilicus tot pubis
o Verder dan xiphoid: diafragma mee
Tip:
- Compressen tellen voordat je begint (aantal compressen op instrumentenveld tellen
vooraleer het abdomen te openen)
o Alle compressen terug?
o Hoeveel compressen gebruikt (erge bloeding)?
o In compres: looddraad → als men een compres kwijt is kan er een rx gemaakt
worden om te controleren dat een compres in de patient is achtergebleven
o Bevochtig compressen voor de start: bevochtigen emt steriel fysiologisch water
▪ Volledig uitknijpen voor gebruik
▪ Voordeel: vochtig compres gaat veel beter absorberen + gaat niet
gemakkelijk stof/kleine vezels achter laten wat weer een granulomateuze
onsteking kan veroorzaken
,Mediane celiotomie
- Incisie voor alle lagen
- Kan bij elk dier behalve bij een caudale celiotomie bij de reu → preputium zit in de weg
(NIET BIJ EEN KATER!)
- Oplossing reu:
o Beginnen craniaal in de middenlijn en iets voor het preputium wordt er
afgeweken naar links of rechts
o Incisie van xiphoid tot preputium in de middenlijn, van preputium tot xyphoid
paramediaan
o HUIDINCISIE GAAT PARAMEDIAAN MAAR DE ECHTE INCISIE WEL IN DE
MIDDENLIJN.
o Altijd het preputium goed schoonmaken pre-operatief: spoelen met verdune
chloorhexidine of niet schoonmaken en het afdekken met operatiedoeken (als
men niet caudaal hoeft te zijn)
o Als men craniaal moet zijn (milt/lever operatie) dan blijft men bij de reu gewoon
mediaan en stopt met met de incisie voor het preputium.
Huid ingesneden:
- Vrij preparen van de subcutis → dit wordt stomp gedaan (wegduwen ipv beschadigen)
- Vrij prepareren tot de spierfacie
- Vermijd overmatig ondermijnen (enkel losmaken ter hoogte van de linea alba)
- Bij de reu:
o opzoeken van de m. preputialis en bloedvat → vrijleggen (bij terug dichthechten
zorgen dat het goed wordt dichtgehecht zodat het preputium goed in het midden
teruggelegd kan worden)
o Doorhalen van de m. preputialis (klem loodrecht op de spier)
o Subcutis onder urethra vrijperaperen tot op de middenlijn
Linea alba optillen met pincet
- Midden van de incisie ongeveer proberen op te heffen (niet thv de imbilicus, xyphoid of
pubis)
- Opheffen doen om er voor te zorgen dat je geen organen mee hebt met de steekincisie
- Opheffen: steekincisie in de linea alba met de bistouri
o Bistouri scherpe kant aan de bovenkant houden en niet in de richting van het
abdomen
o Kleine incisie maken: daarna bistouri in het steekgat steken en zo de incisie in de
linea alba verlengen (eerst thv de steekincisie: gleuf sonde/pincet voelen of er
geen vergroeiingen zijn en daarboven dan gaan snijden)
Craniale celiotomie
- Veel falciform vet die men eerst los moet maken
- Falciform vet: twee gordijntjes die links en rechts aan de linea alba hangen)
- Falciform vet kan weggehaald worden → waar het bloed: bloedvat afklemmen met
klemmetje of met een elektrocouter
,Caudale celiotomie reu
- Huidincisie paramediaan caudaal van de m. preputialis
- Subcutis prepareren onder de urethra
- Linea alba opzoeken
- Dus huidincisie paramediaan maar buikincisie mediaan in de linea alba!
- Alternatief:
o Huid in de middenlijn insnijden (je zit dan op de urehtra – incisie bovenop de
penis)
o Urehtra retraheren naar opzij en de linea alba opzoeken
o Bij enkel blaasoperatie is dit een goed alternatief
Beeindigen celiotomie
- Tel het aantal compressen op het instrumentenveld vooraleer abdomen te sluiten
Hechtingen buikwand
- Craniaal:
o Twee faciebladen willen we allebei in de hechting hebben om een stevige
hechting te hebben (volledig linea alba in de hechtingen mee)
- Caudaal:
o Twee faciebladen zijn versmolten: enkel externe fascie mee in de hechting
o Niet in de spieren hechten maar in de fascie: zorgt voor een mooie apositie,
goede stevigheid, minder pijnlijke heling
- Enkelvoudig of doorlopend hechten, maakt niet zoveel uit welke methode er gebruikt
wordt
o Doorlopend:
▪ Sneller
▪ Minder hechtmateriaal
▪ Rekenen op begin en eindknoop
• Beginknoop: 4 tot 6 knopen
• Eindknoop: 6 tot 8 knopen
o Individueel
▪ Bij elke knoop kan je te hard aanspannen want de genezing in het
gedrang kan brengen (kans op necrose door te hard aanspannen:
weefsel wat niet meer wordt gevasculariseerd)
- Traag resorbeerbaar hechtmateriaal gebruiken (!! Ex)
- Correcte draaddikte (!! Ex)
,Uitvoering hechting
- Hechtingen 5 tot 10 mm uit elkaar (uit de rand)
- Beiderzijds 5 tot 10 mm fascie in elke steek (tussen elke hechting)
Samengevat hechten:
Nazorg celiotomie
- Analgesie!
o Meloxicam
o Catrofem
o NSAID’s
o Nierpatienten:
▪ Morfine
▪ …
- Bewegen beperken:
o Vermijden plotse bewegingen
o Vermijden springen
- Hechtingen beschermen
o Kap/kraag
o Hesje/rompertje/body/grote sok
o Automutilatie niet oke!
Complicaties celiotomie
- Dehiscentie buikwand - Extra-abdominaal:
- Dehiscentie subcutis o Seroma
- Dehiscentie huid o Hematomaa
➔ Incasionele hernia o Drainage
- Doorgescheurde hechtmateriaal o Dehiscentie vd
- Geloste knopen huik/buikwand met kans op
- Doorgescheurde hechtingen strangulatie
- Patientfactoren - Intra-abdominaal:
o …. o Verklevingen
o Vergroeiingen
o Peritonitis
o …
, Laparotomie – flankincisie
- Flank benadering wordt eigenlijk niet gedaan bij honden of katten
- Soms bij nierchirurgie
- Huidincisie:
o Caudaal van en parallel van de ribben
o Net onder de lendenspieren
- Techniek verder:
o Stomp splijten van de spierlagen volgens hun vezelrichting
o Openen van het peritoneum
- Sluiten:
o Enkele hechtingen op de aansluitende spiervezels
