Gezondheidseconomie
Inleiding:
Economie= De wetenschap die de mens bestudeert in zijn streven om zijn behoeften te
bevredigen met de schaarse middelen die er zijn.
(BV: Student op kot met weekbudget van 50 euro.)
Gezondheidseconomie= Inzichten uit de economie toepassen op gezondheidszorg.
(‘Wat krijg je in de gezondheidszorg?’)
➔ De middelen in de zorg zijn schaars, er zijn niet oneindige middelen.
➔ 10 % BBP (= Bruto Binnenlands Product) gaat naar gezondheidszorg. = 500 miljard
euro.
➔ Altijd besparingen.
➔ Actieplan -> Doelmatige zorg is belangrijk.
★ Gezondheidszorg organiseren is niet het doel. Het doel is de vraag naar gezondheid.
(Mensen willen gezondheid, een gezonde bevolking.)
Wat is het doel van gezondheidseconomie?
➔ Het bestuderen van gezondheidszorgsystemen.
Wat is er belangrijk bij een gezondheidszorgsysteem? (3 eisen!)
1. Betaalbaarheid:
➔ BV: Het moet lukken om te betalen zonder dat het land failliet gaat.
2. Kwaliteit:
➔ BV: Arts die een verkeerde diagnose stelt. (Geen kwaliteit.)
3. Solidariteit:
➔ BV: Elke mens moet de gezondheidszorg kunnen benutten.
4. (Innovatie):
➔ Verbeteren van de gezondheidszorg. Dus betaalbaarder maken.
➔ (BV: Baby Pia heeft een zeldzame aandoening, waarvan de medicijnen heel
duur waren. Sinds dit worden deze medicijnen al wat terugbetaald. (Dus een
verbetering van de gezondheidszorg.))
=> Soms is het moeilijk om de 3 eerste eisen met elkaar te gaan combineren. (BV: Kwaliteit
& betaalbaarheid.)
Waarom is het thema gezondheidseconomie binnen de module duurzame?
➔ Duurzaam = Keuzes maken.
➔ Hoe maken mensen / overheid keuzes?
➔ Soms economische bril opzetten.
De gezondheidszorgmarkt:
Moeten we de marktwerking loslaten op de gezondheidszorg?
● Gewone markt:
- Marktwerking: Vraag & aanbod.
- Dit leidt tot een bepaalde prijs.
● Gezondheidszorgmarkt:
- Niet zomaar vraag & aanbod.
- Markt beïnvloedende factoren.
Beïnvloedende factoren:
● Onzekerheid & asymmetrie.
(BV onzekerheid: Kankerbehandeling -> …% kans dat de behandeling gaat
aanslaan.)
(BV asymmetrie: De kennis die wij als VPK hebben, heeft de gemiddelde patiënt niet.
1
,● Wegvallen van het prijsmechanisme.
➔ Het zou een chaos worden moest je alles laten terugbetalen. Als je het
prijsmechanisme zou toestaan zou dit een probleem geven voor de
solidariteit.
(BV: Fernand is steenrijk & leeft hiernaar. Hij rookt dus ook en heeft nooit aan zijn
gezondheid gedacht. Totdat hij nu te horen krijgt dat hij een slechte doorbloeding
heeft maar dat er daar momenteel nog geen medicatie voorzien is. Binnen 10 jaar
zou er geamputeerd moeten worden, maar dit wil Fernand absoluut niet. De dokter
stelt een onderzoek voor van 25.000 euro. Hij kan dit betalen & beslist dus om eraan
mee te doen.)
● Aanbieders van de zorg.
➔ Niet alle mensen hebben de beste intenties voor met de patiënt.
➔ Met een markt zouden niet de belangen van de patiënt voorop staan maar de
belangen van de aanbieders van de zorg.
(BV: VPK, arts, logopedist, kiné…)
● Aanbodgeïnduceerde vraag.
➔ Treedt op als we bepaalde middelen tot beschikking hebben.
(BV: Opnieuw een scan nemen in een bepaald zkh, terwijl je al diezelfde scan
hebt genomen in een ander zkh. Soms zegt de arts dat dit nodig is, dit is
geen waar. Dit is gewoon omdat het zkh dan extra middelen (geld) krijgt.
● Heterogeen product.
➔ In de gezondheidszorg is de vertrouwensrelatie belangrijk.
(BV: De ene patiënt heeft graag veel uitleg, terwijl een andere patiënt dit
helemaal niet graag heeft.)
● Moral Hazard / Moreel wangedrag.
= Van het principe zijn “De verzekering zal het wel betalen.”
(BV: Er wordt in het zkh gevraagd of je graag een 1 of 2 persoonskamer wenst
tijdens je opname, veel mensen zeggen 1 met als reden: de hospitalisatieverzekering
zal het wel betalen.)
● Externe effecten.
➢ Collectieve baten:
= Wat levert het op voor de maatschappij?
➢ Individuele baten:
= Wat levert het voor mij op?
=> Soms denken mensen alleen aan hun individuele baten en daarom
worden vaccins soms verplicht. (BV: Hepatitis B)
(BV: Gratis griep-vaccins -> Mensen gaan zich sneller laten vaccineren.)
★ Enkel Polio is verplicht voor iedereen in België.
● Kosten-baten op lange termijn.
➔ Preventie levert meer op dan curatieve gezondheid.
● Ethische vraagstukken.
(BV: Kimberly wordt gezien als marginaal en heeft geen goede vriend want die heeft
al in de gevangenis gezeten. Kortom, ze is niet bezig met haar leven. Haar vriend
moet terug naar de gevangenis en Kimberly komt erachter dat ze mogelijk zwanger
is. Ze gaat naar het spoed en wilt eigenlijk ook wel zwanger zijn. De arts neemt een
bloedafname en vertelt tegen Kimberly dat ze niet zwanger is. Kimberly is verdrietig
en verteld dat ze wel graag zwanger had willen zijn, waarop de arts antwoordt: “Gij
zwanger??? Best dat ge niet zwanger zijt!”)
2
, (BV: “Gaan we mensen met dementie geen spuitje geven, want ze leveren toch niks
meer op?”)
CONCLUSIE:
De gezondheidszorg markt werkt niet zoals een gewone markt van vraag & aanbod.
➔ Het is dus duidelijk dat de overheid soms moet ingrijpen.
➔ Hoe maakt de overheid keuzes?
➔ gezondheidseconomie verwerft inzicht in de markt -> Keuzes.
➔ De lijst van beïnvloedende factoren is niet af, maar deze kennen is voldoende.
Voorbeeld examenvragen:
- In België is een vaccinatie tegen polio verplicht sinds 1967.
➔ Externe effecten.
- Welke zijn de 3 eisen aan en gezondheidszorgsysteem?
➔ Kwaliteit, solidariteit & betaalbaarheid.
Inleiding tot epidemiologie:
(Tabel of grafiek op examen & jij moet juist interpreteren.)
Epidemiologie= Studiegebied die zich bezighoudt met de gezondheidsindicatoren.
➔ Epidemiologen gaan na welke ziektes voorkomen in een bevolking & welke gevolgen
dat deze ziektes hebben…
➔ Gezondheid meetbaar maken is niet evident.
Hoe de algemene gezondheid meten?
Indicator 1: Levensverwachting
= Hoeveel jaar een persoon op een bepaalde leeftijd nog verwacht wordt van te leven.
Dit wordt berekend op basis van leeftijdsspecifieke sterftecijfers die op dat moment gelden.
Tabel 1:
Conclusies:
● Levensverwachting verbetert / stijgt.
● De levensverwachting van de vrouw is hoger dan de man.
Hoe komt dit?
- Mannen vaak zwaardere & ongezonde beroepen. (BV: de mijnen)
- Levensstijl (BV: Roken kwam vroeger veel meer bij mannen dan bij vrouwen.)
3
Inleiding:
Economie= De wetenschap die de mens bestudeert in zijn streven om zijn behoeften te
bevredigen met de schaarse middelen die er zijn.
(BV: Student op kot met weekbudget van 50 euro.)
Gezondheidseconomie= Inzichten uit de economie toepassen op gezondheidszorg.
(‘Wat krijg je in de gezondheidszorg?’)
➔ De middelen in de zorg zijn schaars, er zijn niet oneindige middelen.
➔ 10 % BBP (= Bruto Binnenlands Product) gaat naar gezondheidszorg. = 500 miljard
euro.
➔ Altijd besparingen.
➔ Actieplan -> Doelmatige zorg is belangrijk.
★ Gezondheidszorg organiseren is niet het doel. Het doel is de vraag naar gezondheid.
(Mensen willen gezondheid, een gezonde bevolking.)
Wat is het doel van gezondheidseconomie?
➔ Het bestuderen van gezondheidszorgsystemen.
Wat is er belangrijk bij een gezondheidszorgsysteem? (3 eisen!)
1. Betaalbaarheid:
➔ BV: Het moet lukken om te betalen zonder dat het land failliet gaat.
2. Kwaliteit:
➔ BV: Arts die een verkeerde diagnose stelt. (Geen kwaliteit.)
3. Solidariteit:
➔ BV: Elke mens moet de gezondheidszorg kunnen benutten.
4. (Innovatie):
➔ Verbeteren van de gezondheidszorg. Dus betaalbaarder maken.
➔ (BV: Baby Pia heeft een zeldzame aandoening, waarvan de medicijnen heel
duur waren. Sinds dit worden deze medicijnen al wat terugbetaald. (Dus een
verbetering van de gezondheidszorg.))
=> Soms is het moeilijk om de 3 eerste eisen met elkaar te gaan combineren. (BV: Kwaliteit
& betaalbaarheid.)
Waarom is het thema gezondheidseconomie binnen de module duurzame?
➔ Duurzaam = Keuzes maken.
➔ Hoe maken mensen / overheid keuzes?
➔ Soms economische bril opzetten.
De gezondheidszorgmarkt:
Moeten we de marktwerking loslaten op de gezondheidszorg?
● Gewone markt:
- Marktwerking: Vraag & aanbod.
- Dit leidt tot een bepaalde prijs.
● Gezondheidszorgmarkt:
- Niet zomaar vraag & aanbod.
- Markt beïnvloedende factoren.
Beïnvloedende factoren:
● Onzekerheid & asymmetrie.
(BV onzekerheid: Kankerbehandeling -> …% kans dat de behandeling gaat
aanslaan.)
(BV asymmetrie: De kennis die wij als VPK hebben, heeft de gemiddelde patiënt niet.
1
,● Wegvallen van het prijsmechanisme.
➔ Het zou een chaos worden moest je alles laten terugbetalen. Als je het
prijsmechanisme zou toestaan zou dit een probleem geven voor de
solidariteit.
(BV: Fernand is steenrijk & leeft hiernaar. Hij rookt dus ook en heeft nooit aan zijn
gezondheid gedacht. Totdat hij nu te horen krijgt dat hij een slechte doorbloeding
heeft maar dat er daar momenteel nog geen medicatie voorzien is. Binnen 10 jaar
zou er geamputeerd moeten worden, maar dit wil Fernand absoluut niet. De dokter
stelt een onderzoek voor van 25.000 euro. Hij kan dit betalen & beslist dus om eraan
mee te doen.)
● Aanbieders van de zorg.
➔ Niet alle mensen hebben de beste intenties voor met de patiënt.
➔ Met een markt zouden niet de belangen van de patiënt voorop staan maar de
belangen van de aanbieders van de zorg.
(BV: VPK, arts, logopedist, kiné…)
● Aanbodgeïnduceerde vraag.
➔ Treedt op als we bepaalde middelen tot beschikking hebben.
(BV: Opnieuw een scan nemen in een bepaald zkh, terwijl je al diezelfde scan
hebt genomen in een ander zkh. Soms zegt de arts dat dit nodig is, dit is
geen waar. Dit is gewoon omdat het zkh dan extra middelen (geld) krijgt.
● Heterogeen product.
➔ In de gezondheidszorg is de vertrouwensrelatie belangrijk.
(BV: De ene patiënt heeft graag veel uitleg, terwijl een andere patiënt dit
helemaal niet graag heeft.)
● Moral Hazard / Moreel wangedrag.
= Van het principe zijn “De verzekering zal het wel betalen.”
(BV: Er wordt in het zkh gevraagd of je graag een 1 of 2 persoonskamer wenst
tijdens je opname, veel mensen zeggen 1 met als reden: de hospitalisatieverzekering
zal het wel betalen.)
● Externe effecten.
➢ Collectieve baten:
= Wat levert het op voor de maatschappij?
➢ Individuele baten:
= Wat levert het voor mij op?
=> Soms denken mensen alleen aan hun individuele baten en daarom
worden vaccins soms verplicht. (BV: Hepatitis B)
(BV: Gratis griep-vaccins -> Mensen gaan zich sneller laten vaccineren.)
★ Enkel Polio is verplicht voor iedereen in België.
● Kosten-baten op lange termijn.
➔ Preventie levert meer op dan curatieve gezondheid.
● Ethische vraagstukken.
(BV: Kimberly wordt gezien als marginaal en heeft geen goede vriend want die heeft
al in de gevangenis gezeten. Kortom, ze is niet bezig met haar leven. Haar vriend
moet terug naar de gevangenis en Kimberly komt erachter dat ze mogelijk zwanger
is. Ze gaat naar het spoed en wilt eigenlijk ook wel zwanger zijn. De arts neemt een
bloedafname en vertelt tegen Kimberly dat ze niet zwanger is. Kimberly is verdrietig
en verteld dat ze wel graag zwanger had willen zijn, waarop de arts antwoordt: “Gij
zwanger??? Best dat ge niet zwanger zijt!”)
2
, (BV: “Gaan we mensen met dementie geen spuitje geven, want ze leveren toch niks
meer op?”)
CONCLUSIE:
De gezondheidszorg markt werkt niet zoals een gewone markt van vraag & aanbod.
➔ Het is dus duidelijk dat de overheid soms moet ingrijpen.
➔ Hoe maakt de overheid keuzes?
➔ gezondheidseconomie verwerft inzicht in de markt -> Keuzes.
➔ De lijst van beïnvloedende factoren is niet af, maar deze kennen is voldoende.
Voorbeeld examenvragen:
- In België is een vaccinatie tegen polio verplicht sinds 1967.
➔ Externe effecten.
- Welke zijn de 3 eisen aan en gezondheidszorgsysteem?
➔ Kwaliteit, solidariteit & betaalbaarheid.
Inleiding tot epidemiologie:
(Tabel of grafiek op examen & jij moet juist interpreteren.)
Epidemiologie= Studiegebied die zich bezighoudt met de gezondheidsindicatoren.
➔ Epidemiologen gaan na welke ziektes voorkomen in een bevolking & welke gevolgen
dat deze ziektes hebben…
➔ Gezondheid meetbaar maken is niet evident.
Hoe de algemene gezondheid meten?
Indicator 1: Levensverwachting
= Hoeveel jaar een persoon op een bepaalde leeftijd nog verwacht wordt van te leven.
Dit wordt berekend op basis van leeftijdsspecifieke sterftecijfers die op dat moment gelden.
Tabel 1:
Conclusies:
● Levensverwachting verbetert / stijgt.
● De levensverwachting van de vrouw is hoger dan de man.
Hoe komt dit?
- Mannen vaak zwaardere & ongezonde beroepen. (BV: de mijnen)
- Levensstijl (BV: Roken kwam vroeger veel meer bij mannen dan bij vrouwen.)
3
