Samenvatting Psychologie

Psychologie
Inleiding
Wat is psychologie?

Wetenschappelijke discipline die zich bezighoudt met studie van interne geestelijke processen
en externe gedragingen

- Wetenschappelijke discipline = betrouwbare kennis opbouwen met
wetenschappelijke methoden
- Interne geestelijke processen = dingen die niet onmiddellijk observeerbaar zijn
(wat iemand denkt, motivatie, emoties, drijfveer, …)
 Kennis verkrijgen door luisteren (niet altijd betrouwbaar)
- Externe gedragingen = wat doet iemand = observeerbaar

Gedragspsychologie wil enkel gedrag bestuderen om betrouwbare kennis te bekomen.

Verschillende soorten

- Experimentele psychologie: natuurwetenschappen (vnl. fysica)
Kwantificeren tot getallen (zeer betrouwbaar)  statistische beweringen
Vb. Intelligentietesten, discriminatie bestuderen
- Klinische psychologie: mensen met psychische problemen helpen
 verloop van psychische processen, gevalstudies
- Arbeidspsychologie: studie van mensen in organisaties
 omstandigheden voor optimale output bestuderen
 grenzen van arbeiders
 redenen burn-out
- Ontwikkelingspsychologie: veranderingen gedrag tijdens verschillende levensfasen
 volwassen mensen: iets meer remming, realisme (kennen en kunnen)
 jongeren: mogen meer experimenteren
 oudere mensen: andere realiteit
- Persoonlijkheidspsychologie: zoeken naar karaktertrekken die stabiel blijven
doorheen de tijd  persoonlijkheidstypen
Vb. extroverten en introverten
- Sociale psychologie: zoeken naar invloed van omgeving op wat we doen en denken
Vb. Stanford prison experimenten / discriminatie o.b.v. netheid van omgeving

Psychologie vs. Psychiatrie

Psychiatrie = onderdeel geneeskunde (psychiaters = artsen  mogen medicatie
voorschrijven)  farmacotherapie en psychotherapie

Psychologie = geen onderdeel geneeskunde (psychologen = geen artsen  geen medicatie
voorschrijven)  psychotherapie

Overlap:
 object van studie: psychisch disfunctioneren van de mens
 doel

Perspectieven

Resultaten interpreteren = moeilijk  verschillende perspectieven

- Biologische psychologie: psychische processen verklaren door biologische factoren
(aangeboren / evolutionair)

, - Behaviorisme = gedragspsychologie: tegengesteld aan introspectie (intro=naar
binnen / spectie=kijken) (Watson)
 Enkel kijken naar gedrag
 Alles wat we doen, doen we omdat we het zo geleerd hebben
- Cognitieve psychologie: mentale toestanden = cognities
 informatie verwerken: prikkels – interpretatie – context – doen
 mentale processen als gedrag bestuderen
- Psychodynamische psychologie: grootste deel psychische activiteit = onbewust
- Humanistisch perspectief: persoonlijke ontwikkeling en groei

Gedrag mensen door veel factoren bepaald  discussies

Actuele vraagstukken en problemen
Wansink = superster voedingswetenschap

Nudging:
 inspelen op wilskracht (vb. Zou je niet wat minder snoepen?)
 aanpassingen in de omgeving (vb. Mensen met rug naar buffet zetten)

 Eetgedrag aanpassen

Wansink past toe wat hij zelf op de universiteit heeft geleerd

 Onzin gepubliceerd
 1 onderzoek = geen onderzoek

Onderscheid maken tussen juiste en onjuiste onderzoeken?

 Onderzoeken uitvoeren door telkens andere mensen  resultaten vergelijken
 Onderzoeken = moeilijk te publiceren
 Wetenschappelijke tijdschriften eerder geïnteresseerd in geld dan in wetenschap

Betrouwbaarheid van onderzoek is moeilijk te bepalen

Wetenschappelijk statuut v/d psychologie en biomedische wetenschappen

Vb. 1: Wansink

 Experimenten over impact omgeving op eetgedrag mensen (sociale psychologie)
 Gezonder eten: overtuigen of onbewust beïnvloeden door omgeving te veranderen?
 Kwaliteit van zijn onderzoeken = ondermaats
 Tegenstrijdige artikels

Probleem: onbetrouwbare artikels worden toch gepubliceerd

Vb. 2: Onderzoek discriminatie en stereotypering door Diederik Stapel:

 Wat is de invloed van omgeving hierop?
 Onderzoek: station
 vuile omgeving: vragenlijst naast vreemdeling invullen
 propere omgeving: zelfde vragenlijst naast vreemdeling invullen
 vuile omgeving zorgt voor meer vooroordelen (waar of niet waar?)
 Artikel gepubliceerd in SCIENCE
 Artikel werd teruggetrokken wegens onzekere informatie
 onderzoek is NOOIT uitgevoerd = verzonnen = fraude

Problemen met nulhypothesetoetsing:

 Op dit moment: groot probleem met wetenschappelijke literatuur!
 Vele bevindingen worden constant weerlegd