Samenvatting Biologie H12 hormonen vwo 5

Biologie H12 hormonen samenvatting



12.1 de aanmaak van hormonen



Hormonen= signaalstoffen die je lichaam via het bloed naar je cellen vervoert

- Groei, stimulatie geslachtsorganen en verdere ontwikkeling geslachtscellen

Hormoonklieren zijn endocriene klieren

- Producten via inwendig milieu het bloed  weefselvloeistof, cellen en lymfe

Exocriene klieren komen uit in uitwendig milieu (bijv zweet- en verteringsklieren)



Alleen cellen met een passende receptor reageren  doelwitcellen

- Bevinden zich in doelwitorganen en -weefsels



Hypofyse= centrale hormoonklier

- Een klein orgaan met een diameter van ongeveer 1 cm, net onder de hersenen
- Hier vindt coördinatie vooral plaats
- Regelt hormoonklieren maar ook groei en rijping geslachtscellen
- Verbinding tussen hersenen en hormoonstelsel

Bestaat uit 2 delen: voorkwab en achterkwab

1. voorkwab= adenohypofyse, bestaat uit klierweefsel
2. achterkwab= neurohypofyse, bevat zenuwweefsel met uitlopers van neuronen
(zenuwcellen)



Hypothalamus= stuurt de informatie naar de hypofyse

- Een deel van de hersenen vlak boven de hypofyse



Voorbeeld van samenwerking tussen hypothalamus en neurohypofyse=

1. regeling van bloeddruk

- Als reactie op dalende bloeddruk maken neuronen in de hypothalamus het neurohormoon ADH
- Via de uitlopers van de neuronen komt ADH in de neurohypofyse
- Uitlopers geven het ADH af aan het bloed
- Bloedvaten trekken minder samen en uitscheiding van water vermindert  bloeddruk stijgt


2.Oxytocine (neurohormoon) = beïnvloedt de contractie van gladde spieren in baarmoederwand bij
bevalling, is betrokken bij sociaal gedrag en zorg voor de baby

, Stimuleren adenohypofyse

1.Synapsen in hypothalamus geven RH’s (releasing -hormonen) af aan bloed  adenohypofyse

- FSH-releasing-hormoon (FSH-RH) = stimuleert afgifte van FSH geslachtsklieren

2. inhibiting-hormonen (IH’s)= remmen productie van prolactine en FSH door de hypofyse


FSH (follikel-stimulerend hormoon)= stimuleert groei en ontwikkeling van follikels in eierstokken
De ontwikkelde follikels maken oestradiol, een oestrogeen
Stijging oestradiol stimuleert afgifte van LH (luteïniserend hormoon)  ovulatie

Na ovulatie ontstaat uit de rest van de follikel het gele lichaam
Het gele lichaam maakt naast oestradiol ook progesteron
De hormonen remmen elk de afgifte van FSH-RH (hypothalamus) en FSH (hypofyse)


Negatieve terugkoppeling= concentratie van hormoon in bloed blijft rond de norm

Positieve terugkoppeling= hormoonconcentratie stijgt



Genisteïne bindt aan de oestradiolreceptor  kan zelfde reactie als oestradiol oprichten

- Minder botontkalking, minder hartproblemen, kans op borstkanker en klachten rond
menopauze verminderen , vruchtbaarheid beïnvloeden (door hormoonwerking)



11.2 reacties op hormonen



Groeien

- Hypothalamus  GNRH  adenohypofyse  GH  lever  IGF  kraakbeencellen van
groeischijven delen en differentiëren gedeeltelijk tot botcellen  pijpbeenderen groeien

GNRH (groeihormoon releasing-hormoon), GH (groeihormoon), IGF (insuling-like growth factor)

Na puberteit verdwijnen de groeischijven , GH blijft wel = afbraak van vetten



Stress

- Hypothalamus  CRH  adenohypofyse  ACTH  bijnierschors  cortisol  verhoogt
hartslag, glucosespiegel en maakt je alerter bij stress

CRH (corticotropine releasing-hormoon), ACTH (adrenocorticotroop hormoon)