HOORCOLLEGES NOTARIËLE WETGEVING
HC 1
HC 2 de notariële zorgplicht, het bieden van rechtsbescherming, volmacht
HC 3 ministerieplicht
HC 4 passeren van een partij-akte, de onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de
notaris
HC 5 andere wettelijke werkzaamheden, benoeming van de notaris, einde van de
notariële bevoegdheid, de toegevoegd notaris, regeling inzake waarneming
HC 6 geheimhoudingsplicht en verschoningsrecht
HC 7 formeel tuchtrecht
HC 8 valsheid in geschriften
HC 9 bewijsrecht (en grosse)
HC 10
,HC 1
Kernartikel, hieraan ontleent de notaris zijn bestaansrecht:
art. 2 lid 1 Wna – het ambt van notaris houdt de bevoegdheid in om authentieke akten
te verlijden in de gevallen waarin de wet dit aan hem opdraagt of een partij zulks
van hem verlangt en andere in de wet aan hem opgedragen werkzaamheden te
verrichten.
art. 3 Wna – notaris wordt door de Koning benoemd notaris is ambtenaar.
Maar kwalificeert ook als bestuursorgaan, in de zin van art. 1.1 lid 1 sub b Awb (b-
orgaan), het is een persoon die bekleed is met openbaar gezag. Dit is onwenselijk de
Wna sluit een groot deel van de Awb uit: art. 16a Wna.
Naast ambtenaar ook zelfstandig ondernemer, dus wordt een notaris niet betaald door
de overheid.
art. 54 Wna – voor bepaalde werkzaamheden wordt de notaris geacht gratis dienst te
verlenen.
Authentieke akten art. 156 lid 2 Rv – akten door een bevoegdelijke ambtenaar
bevoegdelijk zijn opgemaakt.
art. 430 lid 1 Rv – notariële akte in grosse vorm uitgegeven zonder tussenkomst van
de rechter of deurwaarder kan je verhaal halen.
Functies notariële akte
1. grote bewijskracht;
2. verplicht volgens de wet;
3. meestal executoriale kracht.
Als de notaris een notariële akte opmaakt die aan alle wettelijke vereisten voldoet en de
notaris is daartoe bevoegd, dan is die akte ook authentiek. Andersom zijn er ook andere
authentieke akten (uitgegeven door een ander bevoegd orgaan).
Notaris heeft domeinmonopolie
- in de gevallen waarin de wet dit aan hem opdraagt alleen als de wet dit expliciet
aan de notaris opdraagt (dus niet de levering van een woning, dat verzoeken
partijen), bijv. wanneer de notaris stopt en alle aktes uit zijn protocol gaat
overdragen aan een nieuwe notaris (art. 15 Wna);
- in de gevallen waarin een partij dat van jou verlangt bijv. het opstellen van een
testament;
- andere in de wet aan hem opgedragen werkzaamheden art. 47-52 Wna – iemand
heeft een onderhands testament en biedt deze aan de notaris aan zodat de notaris
deze aan de kantonrechter kan aanbieden.
Notaris heeft restbevoegdheid: als de wet in een concreet geval de bevoegdheid om een
akte op te maken aan een specifieke ambtenaar laat (bijv. huwelijksakte), mag de notaris
dat dus niet.
,Wettelijke en buitenwettelijke werkzaamheden
Wettelijk alles dat voldoet aan de opsomming in art. 2 lid 1 Wna
Buitenwettelijk met name advisering
Ministerieplicht geldt alleen voor wettelijke werkzaamheden.
Authentieke akte kan alleen schriftelijk zijn (dus niet elektronisch).
Een elektronische notariële akte?
- binnenkort waarschijnlijk wel in het kader van de digitale BV;
- zie hierover Kamerstukken II 2021-2022, 36085, nr. 3 (MvT).
Titel 5 Wna
art. 37 t/m 53 Wna: akten, minuten, grossen en afschriften
art. 37 lid 1 Wna – notariële akten kunnen zijn:
1. partij-akten: bevatten waarnemingen van de notaris, verklaringen van partijen
en eventueel bevestigingen daarvan door getuigen komt tot stand door
ondertekening door de notaris + partijen (en getuigen), bijv. testament,
leveringsakte, samenlevingsovereenkomst, huwelijkse voorwaarden.
2. procesverbaalakten: bevatten slechts waarnemingen van de notaris en
eventueel bevestigingen daarvan door getuigen komt tot stand door
ondertekening door notaris (en getuigen), bijv. trekking van een loterij, verslag van
aandeelhoudersvergadering;
3. notariële verklaring (niet geregeld in Wna): bijv. verklaring van erfrecht,
verklaring dat iets verjaard is betreft geen waarnemingen van de notaris, volgt uit
onderzoek dat de notaris verricht heeft, maar weet hij nooit zeker (want geen eigen
waarneming.
art. 38 Wna – protocolplicht: de notaris is verplicht de voor hem verleden akte in zijn
protocol op te nemen.
Protocol = de minuten, notariële verklaringen, registers, afschriften, repertoria en
kaartsystemen die onder de notaris berusten (art. 1 lid 1 sub f Wna).
Minuut = het originele exemplaar van een notariële akte (art. 1 lid 1 sub d Wna) gaat
in de kluis, alleen een kopie (het afschrift) mag mee met partijen.
art. 12 lid 2 Wna – de notaris mag zijn protocol of een onderdeel daarvan niet uit
handen geven.
lid 3 – de notaris is verplicht zijn protocol op ordelijke wijze te bewaren op een tegen
brand en andere gevaren beveiligde plaats.
art. 160 lid 1 Rv – de kracht van het schriftelijke bewijs is in de oorspronkelijke akte
gelegen.
, - Akten worden minstens 30 jaar bewaard in de kluis en gaan daarna voor 70 jaar
naar een algemene notariële bewaarplaats. Aan een digitaal exemplaar zit geen
bewijskracht;
- Uitzondering: voor volmachten van buitenlandse cliënten mag het originele
exemplaar wel worden meegegeven;
- Protocollen zijn staatseigendom sinds 1842 (en niet van de notaris), daarvoor
maakte het protocol deel uit van de nalatenschap van de overleden notaris en kon
het dus vererven. Dit was onwenselijk. Vandaar ook de regeling betreffende de
overdracht van het protocol: art. 15 Wna.
Vormvoorschriften
1. art. 40 Wna – persoonsgegevens, data, jaartallen en dergelijke;
2. art. 41 Wna – tekstuele vormgeving van de akte;
3. art. 42 Wna – taal van de akte: Nederlands, mag in vreemde taal of Fries als partijen
dat verlangen en de notaris die taal goed verstaat;
4. art. 20a – notariële akten die uiterste wilsbeschikkingen inhouden (testamenten)
kunnen geen andere rechtshandelingen bevatten, kan dus niet worden
gecombineerd met bijv. huwelijkse voorwaarden want een testament kan worden
herroepen;
5. art. 46 Wna – als de notaris op grond van art. 3:89 lid 2 BW de titel van overdracht in
een akte van levering vermeldt, moet hij ook de geldelijke tegenprestatie daaraan
toevoegen in het kader van openheid van de woningmarkt.
Schending vormvoorschriften: sancties
art. 40 lid 4 Wna – indien de akte de plaats, het jaar, de maand of de dag niet
vermeldt, mist zij authenticiteit (bewijsrechtelijk) en voldoet zij niet aan de
voorschriften waarin de vorm van een notariële akte wordt geëist (civielrechtelijk
nietig).
Bij meer dan een keer overtreden: tuchtrechtelijk aansprakelijk (art. 93 Wna en
Melis/Waaijer).
art. 39 lid 5 Wna – in geval van niet-naleving van enige bepaling van dit artikel, met
uitzondering van het eerste lid, tweede en vierde volzin, mist de akte authenticiteit en
voldoet zij niet aan de voorschriften waarin de vorm van een notariële akte wordt geëist.
Voor een samenlevingscontract geldt enkel de bewijsrechtelijke sanctie, want wettelijk
is niets geregeld voor een samenlevingscontract. Dus niet meteen nietig bij het vergeten
van de datum.
In art. 41 Wna staat geen sanctie, dus nemen we aan dat er geen sanctie geldt. Behalve
de tuchtrechtelijke.
HC 1
HC 2 de notariële zorgplicht, het bieden van rechtsbescherming, volmacht
HC 3 ministerieplicht
HC 4 passeren van een partij-akte, de onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de
notaris
HC 5 andere wettelijke werkzaamheden, benoeming van de notaris, einde van de
notariële bevoegdheid, de toegevoegd notaris, regeling inzake waarneming
HC 6 geheimhoudingsplicht en verschoningsrecht
HC 7 formeel tuchtrecht
HC 8 valsheid in geschriften
HC 9 bewijsrecht (en grosse)
HC 10
,HC 1
Kernartikel, hieraan ontleent de notaris zijn bestaansrecht:
art. 2 lid 1 Wna – het ambt van notaris houdt de bevoegdheid in om authentieke akten
te verlijden in de gevallen waarin de wet dit aan hem opdraagt of een partij zulks
van hem verlangt en andere in de wet aan hem opgedragen werkzaamheden te
verrichten.
art. 3 Wna – notaris wordt door de Koning benoemd notaris is ambtenaar.
Maar kwalificeert ook als bestuursorgaan, in de zin van art. 1.1 lid 1 sub b Awb (b-
orgaan), het is een persoon die bekleed is met openbaar gezag. Dit is onwenselijk de
Wna sluit een groot deel van de Awb uit: art. 16a Wna.
Naast ambtenaar ook zelfstandig ondernemer, dus wordt een notaris niet betaald door
de overheid.
art. 54 Wna – voor bepaalde werkzaamheden wordt de notaris geacht gratis dienst te
verlenen.
Authentieke akten art. 156 lid 2 Rv – akten door een bevoegdelijke ambtenaar
bevoegdelijk zijn opgemaakt.
art. 430 lid 1 Rv – notariële akte in grosse vorm uitgegeven zonder tussenkomst van
de rechter of deurwaarder kan je verhaal halen.
Functies notariële akte
1. grote bewijskracht;
2. verplicht volgens de wet;
3. meestal executoriale kracht.
Als de notaris een notariële akte opmaakt die aan alle wettelijke vereisten voldoet en de
notaris is daartoe bevoegd, dan is die akte ook authentiek. Andersom zijn er ook andere
authentieke akten (uitgegeven door een ander bevoegd orgaan).
Notaris heeft domeinmonopolie
- in de gevallen waarin de wet dit aan hem opdraagt alleen als de wet dit expliciet
aan de notaris opdraagt (dus niet de levering van een woning, dat verzoeken
partijen), bijv. wanneer de notaris stopt en alle aktes uit zijn protocol gaat
overdragen aan een nieuwe notaris (art. 15 Wna);
- in de gevallen waarin een partij dat van jou verlangt bijv. het opstellen van een
testament;
- andere in de wet aan hem opgedragen werkzaamheden art. 47-52 Wna – iemand
heeft een onderhands testament en biedt deze aan de notaris aan zodat de notaris
deze aan de kantonrechter kan aanbieden.
Notaris heeft restbevoegdheid: als de wet in een concreet geval de bevoegdheid om een
akte op te maken aan een specifieke ambtenaar laat (bijv. huwelijksakte), mag de notaris
dat dus niet.
,Wettelijke en buitenwettelijke werkzaamheden
Wettelijk alles dat voldoet aan de opsomming in art. 2 lid 1 Wna
Buitenwettelijk met name advisering
Ministerieplicht geldt alleen voor wettelijke werkzaamheden.
Authentieke akte kan alleen schriftelijk zijn (dus niet elektronisch).
Een elektronische notariële akte?
- binnenkort waarschijnlijk wel in het kader van de digitale BV;
- zie hierover Kamerstukken II 2021-2022, 36085, nr. 3 (MvT).
Titel 5 Wna
art. 37 t/m 53 Wna: akten, minuten, grossen en afschriften
art. 37 lid 1 Wna – notariële akten kunnen zijn:
1. partij-akten: bevatten waarnemingen van de notaris, verklaringen van partijen
en eventueel bevestigingen daarvan door getuigen komt tot stand door
ondertekening door de notaris + partijen (en getuigen), bijv. testament,
leveringsakte, samenlevingsovereenkomst, huwelijkse voorwaarden.
2. procesverbaalakten: bevatten slechts waarnemingen van de notaris en
eventueel bevestigingen daarvan door getuigen komt tot stand door
ondertekening door notaris (en getuigen), bijv. trekking van een loterij, verslag van
aandeelhoudersvergadering;
3. notariële verklaring (niet geregeld in Wna): bijv. verklaring van erfrecht,
verklaring dat iets verjaard is betreft geen waarnemingen van de notaris, volgt uit
onderzoek dat de notaris verricht heeft, maar weet hij nooit zeker (want geen eigen
waarneming.
art. 38 Wna – protocolplicht: de notaris is verplicht de voor hem verleden akte in zijn
protocol op te nemen.
Protocol = de minuten, notariële verklaringen, registers, afschriften, repertoria en
kaartsystemen die onder de notaris berusten (art. 1 lid 1 sub f Wna).
Minuut = het originele exemplaar van een notariële akte (art. 1 lid 1 sub d Wna) gaat
in de kluis, alleen een kopie (het afschrift) mag mee met partijen.
art. 12 lid 2 Wna – de notaris mag zijn protocol of een onderdeel daarvan niet uit
handen geven.
lid 3 – de notaris is verplicht zijn protocol op ordelijke wijze te bewaren op een tegen
brand en andere gevaren beveiligde plaats.
art. 160 lid 1 Rv – de kracht van het schriftelijke bewijs is in de oorspronkelijke akte
gelegen.
, - Akten worden minstens 30 jaar bewaard in de kluis en gaan daarna voor 70 jaar
naar een algemene notariële bewaarplaats. Aan een digitaal exemplaar zit geen
bewijskracht;
- Uitzondering: voor volmachten van buitenlandse cliënten mag het originele
exemplaar wel worden meegegeven;
- Protocollen zijn staatseigendom sinds 1842 (en niet van de notaris), daarvoor
maakte het protocol deel uit van de nalatenschap van de overleden notaris en kon
het dus vererven. Dit was onwenselijk. Vandaar ook de regeling betreffende de
overdracht van het protocol: art. 15 Wna.
Vormvoorschriften
1. art. 40 Wna – persoonsgegevens, data, jaartallen en dergelijke;
2. art. 41 Wna – tekstuele vormgeving van de akte;
3. art. 42 Wna – taal van de akte: Nederlands, mag in vreemde taal of Fries als partijen
dat verlangen en de notaris die taal goed verstaat;
4. art. 20a – notariële akten die uiterste wilsbeschikkingen inhouden (testamenten)
kunnen geen andere rechtshandelingen bevatten, kan dus niet worden
gecombineerd met bijv. huwelijkse voorwaarden want een testament kan worden
herroepen;
5. art. 46 Wna – als de notaris op grond van art. 3:89 lid 2 BW de titel van overdracht in
een akte van levering vermeldt, moet hij ook de geldelijke tegenprestatie daaraan
toevoegen in het kader van openheid van de woningmarkt.
Schending vormvoorschriften: sancties
art. 40 lid 4 Wna – indien de akte de plaats, het jaar, de maand of de dag niet
vermeldt, mist zij authenticiteit (bewijsrechtelijk) en voldoet zij niet aan de
voorschriften waarin de vorm van een notariële akte wordt geëist (civielrechtelijk
nietig).
Bij meer dan een keer overtreden: tuchtrechtelijk aansprakelijk (art. 93 Wna en
Melis/Waaijer).
art. 39 lid 5 Wna – in geval van niet-naleving van enige bepaling van dit artikel, met
uitzondering van het eerste lid, tweede en vierde volzin, mist de akte authenticiteit en
voldoet zij niet aan de voorschriften waarin de vorm van een notariële akte wordt geëist.
Voor een samenlevingscontract geldt enkel de bewijsrechtelijke sanctie, want wettelijk
is niets geregeld voor een samenlevingscontract. Dus niet meteen nietig bij het vergeten
van de datum.
In art. 41 Wna staat geen sanctie, dus nemen we aan dat er geen sanctie geldt. Behalve
de tuchtrechtelijke.
