Haar leraar klassieke talen J.H. Leopold (bekende dichter) en Marie van der Zeyde;
partners voor het leven. Samen met Marie vertaalt ze de Psalmen. In Leopold ziet Ida een
vaderfiguur; hij heeft door dat ze hoogbegaafd is en door hem gaat ze klassieke talen
studeren.
Twee bundels van Ida Gerhardt noemen.
Het levend monogram en Sonnetten van een leraar.
8.1 [Algemene inleiding]
Kernbegrippen
Postmodernisme= filosofische stroming die begrippen als waarheid en authenticiteit in
twijfel trekt.
Generatie Nix= verzamelnaam voor jonge schrijvers die in de jaren negentig debuteren
en bij wie het werk zich kenmerkt door de afwezigheid van idealen.
Academische roman= verhaal met complexe structuurelementen
Mediatisering van de literatuur = niet alleen het boek is belangrijk, maar ook het
optrede4n van de auteur in de moderne media.
Leerdoelen
Wat de kern is van het postmodernisme
Nieuwe filosofische stroming die de eenheid tussen mensen sterk versnippert en zorgt
voor grote diversiteit. De zingevingssystemen zijn volgens de Fransman Lyotard ‘grote
verhalen’. Godsdienst, politiek en wetenschap zijn slechts verhalen, geen werkelijkheid.
De echte werkelijkheid is onkenbaar voor de mensen. Ieder mens mag zijn eigen
opvattingen hebben; alle meningen zijn gelijkwaardig. Zeggen dat je de ‘enige echte
waarheid’ hebt ontdekt, is uit den boze.
Hoe de intertekstualiteit een rol speelt in de postmoderne literatuur
De tekst als zodanig is onderdeel van een groot netwerk van teksten. Vaak wordt er met
andere teksten en hun betekenis gespeeld. Dit vestigt er de nadruk op dat er veel
betekenissen of waarheden zijn en dat dit verhaal evenzeer een verhaal is als alle
andere.
Welke thema’s bij postmoderne literatuur aan bod komen
Opvallend vaak gaat het over een zoektocht naar eigen identiteit. Dat h3eeft ook weer
met de waarheidsvraag te maken .Daarnaast zijn er steeds meer schrijvers die actuele
maatschappelijke problematiek als onderwerp van hun boeken kiezen. > opnieuw ruimte
voor geëngageerde literatuur. 1
Hoe je de generatie Nix moet typeren
In Nederland gaat het in de Generatie nix (jaren ‘80/’90) om auteurs als Ronald Giphart,
Joost Zwagerman en Arnon Grunberg. Hun werk kenmerkt zich door onverschilligheid ten
opzichte van de maatschappij, afwezigheid van idealen, landerigheid en vereling. De
personages uit de betreffende romans zoeken naar verstrooiing om het besef van
zinloosheid te verdrijven. In hun vervelen ‘zappen’ ze van de ene kick naar de andere. Ze
vermaken zich met seks, drugs, alcohol en consumptie.
De naam van Generatie Nix heeft te maken met de afwezigheid van ideol9ogische of
intellectuele standpunten in hun werk. De genoemde auteurs hebben evenmin een
expliciete literatuuropvatting, maar wel een sterk imago. Hun werk is actueel, vlot,
ongecompliceerd en leest gemakkelijk.
Wat de namen zijn van een aantal postmoderne auteurs en hoe hun werk te
duiden is.
Doeschka Meijsing, Connie Palmen, Thomas rosenboom, A.F.Th. van der Heijden en
Adriaan van Dis. Deze auteurs illustreren de diversiteit van het postmodernisme.
Rosenbooms belangrijkste boek Publieke werken heeft een ogenschijnlijke realistische
stijl; de verhalen spelen zich veelal af in het verleden, maar de personages hebben
universele karaktertrekken. Ze denken het leven onder controle te hebben, maar dit blijkt
allerminst het geval. Meijsing schrijft met Robinson over eenzaamheid en isolement.
Doordat het boek een ingewikkelde opbouw heeft, wordt het wel een academische roman
1
Zie expressionisme 6.2
, genoemd. Tonio is een van de zwartste romans van de afgelopen decennia. Het verhaal toont de
enorme afgrond die het leven geworden is, nu zijn zoon er niet meer is.
Ook seculiere auteurs willen hun boeken een ideologische boodschap meegeven. Verwerking speelt
daarbij een sleutelrol: leren van het verleden en grip krijgen op het leven. Boeken over Tweede
Wereldoorlog of het koloniale verleden, maar ook microdrama’s op familieniveau. Verder opkomst
van migrantenliteratuur.
Wat met de mediatisering van de literatuur wordt bedoeld.
Niet alleen het boek is belangrijk, maar ook het optreden van de auteur in moderne
media die bij de lage cultuur gerekend worden: televisie, film, internet, tijdschriften.
Wat het verschil is tussen hoge en lage cultuur en waarom dat na 1980 vervaagt.
Hoge cultuur is omgeven door stilte, concentratie en intellect; absoluut niet bedoeld voor
iedereen.
Lage cultuur is televisie, film, internet en tijdschriften. De populaire medie nemen de rol
over van de elite die eerst bepaalde wat kwaliteit is. Je kunt zeggen dat literatuur
gedemocratiseerd is.
Waardoor ook het verschil tussen literatuur en lectuur vervaagt.
Het begrip literair wordt te pas en te onpas gebruikt, ook door de moderne media.
Wat de positie is van de christelijke literatuur na 1980.
Sinds de jaren ’70 lijkt het christendom voorgoed uit de gecanoniseerde literatuur
verdreven te zijn. De christelijke literatuur beweegt zich in de marge van het literaire
veld. Liter (experimenteel literair tijdschrift) is belangrijkste podium voor christelijke
schrijvers en dichters. De laatste jaren lijkt religie in de literatuur weer te ‘mogen’.
8.2 [Het geloof afgeschreven]
Kernbegrippen
Debuut = eerste roman van een schrijver.
Karikatuur = sterk overdreven weergave van iets.
Leerdoelen
Wie Franca Treur is en hoe zij staat ten opzichte van het christelijk geloof.
Franca Treur groeit op in het Zeeuwse Meliskerke in een bevindelijk gereformeerd milieu.
Ze wordt eerst lid van een christelijke studentenvereniging, maar neemt later afstand van
het christelijk geloof.
Wat de strekking is van Dorsvloer vol confetti.
Dorsvloer vol confetti gaat over Katelijne, een meisje dat opgroeit in een boerengezin in
Meliskerke. Hoewel het autobiografische elementen bevat, benadrukt Franca dat het
fictie is. Voor kerkelijke mensen heeft het boek herkenningspunten. De slimme Katelijne
slikt alle vanzelfsprekende normen niet voor zoete koek, maar plaatst er vraagtekens bij.
Toch heeft ze soms juist een bepaalde naïviteit, die zelfs komisch overkomt. Het boek
eindigt met het huwelijk van de broer van Katelijne. Ter gelegenheid van het feest maakt
Katelijne confettie en laat dit op het huwelijk feestelijk naar beneden dwarrelen. Zo zet
Treur de deur open voor een nieuwe toekomst.
Welke verschillende reacties er op dit boek kwamen.
Seculiere recensies benadrukken vooral de literaire waarde van het boek, met name het
vlotte originele taalgebruik. Tegelijk bekritiseren ze de wat losse verhaallijn; het boek is
eigenlijk een aaneenschakeling van losse verhalen. Reacties uit de christelijke hoek
hebben vooral betrekking op de beschrijving van de bevindelijk-gereformeerde cultuur;
ze variëren van hevige gekwetstheid tot een voorzichtige bewondering voor de vragen
die ze oproept.
Hoe Maarten ’t Hart het christelijk geloof beschrijft.
Maarten ’t Hart rekent in zijn boeken genadeloos af met het christelijk geloof; niet alleen
met het milieu, maar ook met God Zelf. Zijn moeder heeft keelkanker; zondag 10 leert
dat alles besloten ligt in Gods voorzienigheid, dus: God is een beul. Maarten beschrijft
christenen als hypocriet.
Hoe Jan Siebelink het christelijk geloof beschrijft.
partners voor het leven. Samen met Marie vertaalt ze de Psalmen. In Leopold ziet Ida een
vaderfiguur; hij heeft door dat ze hoogbegaafd is en door hem gaat ze klassieke talen
studeren.
Twee bundels van Ida Gerhardt noemen.
Het levend monogram en Sonnetten van een leraar.
8.1 [Algemene inleiding]
Kernbegrippen
Postmodernisme= filosofische stroming die begrippen als waarheid en authenticiteit in
twijfel trekt.
Generatie Nix= verzamelnaam voor jonge schrijvers die in de jaren negentig debuteren
en bij wie het werk zich kenmerkt door de afwezigheid van idealen.
Academische roman= verhaal met complexe structuurelementen
Mediatisering van de literatuur = niet alleen het boek is belangrijk, maar ook het
optrede4n van de auteur in de moderne media.
Leerdoelen
Wat de kern is van het postmodernisme
Nieuwe filosofische stroming die de eenheid tussen mensen sterk versnippert en zorgt
voor grote diversiteit. De zingevingssystemen zijn volgens de Fransman Lyotard ‘grote
verhalen’. Godsdienst, politiek en wetenschap zijn slechts verhalen, geen werkelijkheid.
De echte werkelijkheid is onkenbaar voor de mensen. Ieder mens mag zijn eigen
opvattingen hebben; alle meningen zijn gelijkwaardig. Zeggen dat je de ‘enige echte
waarheid’ hebt ontdekt, is uit den boze.
Hoe de intertekstualiteit een rol speelt in de postmoderne literatuur
De tekst als zodanig is onderdeel van een groot netwerk van teksten. Vaak wordt er met
andere teksten en hun betekenis gespeeld. Dit vestigt er de nadruk op dat er veel
betekenissen of waarheden zijn en dat dit verhaal evenzeer een verhaal is als alle
andere.
Welke thema’s bij postmoderne literatuur aan bod komen
Opvallend vaak gaat het over een zoektocht naar eigen identiteit. Dat h3eeft ook weer
met de waarheidsvraag te maken .Daarnaast zijn er steeds meer schrijvers die actuele
maatschappelijke problematiek als onderwerp van hun boeken kiezen. > opnieuw ruimte
voor geëngageerde literatuur. 1
Hoe je de generatie Nix moet typeren
In Nederland gaat het in de Generatie nix (jaren ‘80/’90) om auteurs als Ronald Giphart,
Joost Zwagerman en Arnon Grunberg. Hun werk kenmerkt zich door onverschilligheid ten
opzichte van de maatschappij, afwezigheid van idealen, landerigheid en vereling. De
personages uit de betreffende romans zoeken naar verstrooiing om het besef van
zinloosheid te verdrijven. In hun vervelen ‘zappen’ ze van de ene kick naar de andere. Ze
vermaken zich met seks, drugs, alcohol en consumptie.
De naam van Generatie Nix heeft te maken met de afwezigheid van ideol9ogische of
intellectuele standpunten in hun werk. De genoemde auteurs hebben evenmin een
expliciete literatuuropvatting, maar wel een sterk imago. Hun werk is actueel, vlot,
ongecompliceerd en leest gemakkelijk.
Wat de namen zijn van een aantal postmoderne auteurs en hoe hun werk te
duiden is.
Doeschka Meijsing, Connie Palmen, Thomas rosenboom, A.F.Th. van der Heijden en
Adriaan van Dis. Deze auteurs illustreren de diversiteit van het postmodernisme.
Rosenbooms belangrijkste boek Publieke werken heeft een ogenschijnlijke realistische
stijl; de verhalen spelen zich veelal af in het verleden, maar de personages hebben
universele karaktertrekken. Ze denken het leven onder controle te hebben, maar dit blijkt
allerminst het geval. Meijsing schrijft met Robinson over eenzaamheid en isolement.
Doordat het boek een ingewikkelde opbouw heeft, wordt het wel een academische roman
1
Zie expressionisme 6.2
, genoemd. Tonio is een van de zwartste romans van de afgelopen decennia. Het verhaal toont de
enorme afgrond die het leven geworden is, nu zijn zoon er niet meer is.
Ook seculiere auteurs willen hun boeken een ideologische boodschap meegeven. Verwerking speelt
daarbij een sleutelrol: leren van het verleden en grip krijgen op het leven. Boeken over Tweede
Wereldoorlog of het koloniale verleden, maar ook microdrama’s op familieniveau. Verder opkomst
van migrantenliteratuur.
Wat met de mediatisering van de literatuur wordt bedoeld.
Niet alleen het boek is belangrijk, maar ook het optreden van de auteur in moderne
media die bij de lage cultuur gerekend worden: televisie, film, internet, tijdschriften.
Wat het verschil is tussen hoge en lage cultuur en waarom dat na 1980 vervaagt.
Hoge cultuur is omgeven door stilte, concentratie en intellect; absoluut niet bedoeld voor
iedereen.
Lage cultuur is televisie, film, internet en tijdschriften. De populaire medie nemen de rol
over van de elite die eerst bepaalde wat kwaliteit is. Je kunt zeggen dat literatuur
gedemocratiseerd is.
Waardoor ook het verschil tussen literatuur en lectuur vervaagt.
Het begrip literair wordt te pas en te onpas gebruikt, ook door de moderne media.
Wat de positie is van de christelijke literatuur na 1980.
Sinds de jaren ’70 lijkt het christendom voorgoed uit de gecanoniseerde literatuur
verdreven te zijn. De christelijke literatuur beweegt zich in de marge van het literaire
veld. Liter (experimenteel literair tijdschrift) is belangrijkste podium voor christelijke
schrijvers en dichters. De laatste jaren lijkt religie in de literatuur weer te ‘mogen’.
8.2 [Het geloof afgeschreven]
Kernbegrippen
Debuut = eerste roman van een schrijver.
Karikatuur = sterk overdreven weergave van iets.
Leerdoelen
Wie Franca Treur is en hoe zij staat ten opzichte van het christelijk geloof.
Franca Treur groeit op in het Zeeuwse Meliskerke in een bevindelijk gereformeerd milieu.
Ze wordt eerst lid van een christelijke studentenvereniging, maar neemt later afstand van
het christelijk geloof.
Wat de strekking is van Dorsvloer vol confetti.
Dorsvloer vol confetti gaat over Katelijne, een meisje dat opgroeit in een boerengezin in
Meliskerke. Hoewel het autobiografische elementen bevat, benadrukt Franca dat het
fictie is. Voor kerkelijke mensen heeft het boek herkenningspunten. De slimme Katelijne
slikt alle vanzelfsprekende normen niet voor zoete koek, maar plaatst er vraagtekens bij.
Toch heeft ze soms juist een bepaalde naïviteit, die zelfs komisch overkomt. Het boek
eindigt met het huwelijk van de broer van Katelijne. Ter gelegenheid van het feest maakt
Katelijne confettie en laat dit op het huwelijk feestelijk naar beneden dwarrelen. Zo zet
Treur de deur open voor een nieuwe toekomst.
Welke verschillende reacties er op dit boek kwamen.
Seculiere recensies benadrukken vooral de literaire waarde van het boek, met name het
vlotte originele taalgebruik. Tegelijk bekritiseren ze de wat losse verhaallijn; het boek is
eigenlijk een aaneenschakeling van losse verhalen. Reacties uit de christelijke hoek
hebben vooral betrekking op de beschrijving van de bevindelijk-gereformeerde cultuur;
ze variëren van hevige gekwetstheid tot een voorzichtige bewondering voor de vragen
die ze oproept.
Hoe Maarten ’t Hart het christelijk geloof beschrijft.
Maarten ’t Hart rekent in zijn boeken genadeloos af met het christelijk geloof; niet alleen
met het milieu, maar ook met God Zelf. Zijn moeder heeft keelkanker; zondag 10 leert
dat alles besloten ligt in Gods voorzienigheid, dus: God is een beul. Maarten beschrijft
christenen als hypocriet.
Hoe Jan Siebelink het christelijk geloof beschrijft.
