Systeem denken
Referentiekader om werkelijkheid te begrijpen.
Wat is een systeem
Systematiek zit vast in onze samenleving
Wat zijn de gemeenschappelijke kenmerken van een systeem?
- Invloed op het geheel
o Individu heeft invloed op groep en omgekeerd
- Ieder deelheeft zijn eigen positie ten opzichte van een ander deel
- Haal je 1 deeltje eruit/ steek je iets erbij, dan verandert de werking, de positie maar systeem
blijft geheel
o Personen hebben posities tegenover elkaar, als we ze verplaatsen dan hebben ze
invloed op elkaar maar hun positie blijft hetzelfde
Willen effect hebben op het geheel!
Ontstaan van systeemtheorie
Jaren ‘40: AST: General System Theory
Ast: in Amerika: dieren bestudeerd vanuit ecologisch verband vb. het bestaan van konijnen hangt
vast met dat van vossen, aanwezigheid van voedsel, klimaat
Jaren ‘50:
- BATESON: AST op menselijke systemen
- BATESON & JACKSON: link communicatie en algemene systeemtheorie
Onderzoek van Bateson en Jackson was aanzet van de ontwikkeling van de
gezinssysteembenadering
Vanuit perspectief van systeemdenken: PERSOON IS ONLOSMAKELIJK DEEL VAN HET GEHEEL
Twee denkmodellen om menselijk gedrag te begrijpen en om tussen
te komen:
= de opvattingen en waarden die funderen, die aan de theorie voorafgaan.
- Dit is de bril waardoor men kijkt naar welzijn en die bepaalt wat hij wel/niet ziet en hoe
- DENKMODEL HULPVERLENINGSTHEORIE HULPVERLENINGSMETHODE
Persoonsgericht:
= leggen oorzaken van moeilijkheden in de persoon/ intrapsychische variabelen op microniveau
- Leggen de oorzaken van moeilijkheden IN de persoon.
- Moeilijkheden = gevolg van onvoldoende goed functioneren van de betrokken persoon.
- Lineair causaal denken (oorzaak-gevolg)
- De werkelijkheid is een kenbaar gegeven met onveranderlijke eigenschappen en staat los van de
waarnemer).
- Heeft ernstige beperkingen
- Doel: persoon helpen beter te functioneren
- Vb./ psycho analyse, clientcenterend theorie
, o Psycho analyse: sigmund Freud: lichamelijke klachten worden verklaard vanuit
psychische oorzaken (driften, lusten,). Cliënt ligt op de bank en vertelt, begeleider zit
erachter in de veronderstelling dat hij helemaal geen impact heeft op de cliënt
o Clientcentered theorie: Carl rogers: inzicht van de client in zichzelf staat centraal.
Begeleider gaat actief luisteren.
o Uitg punt: een volwassen iemand is die best weet wat er met hem aan de hand is. Er zijn
voldoende gezonde krachten in de cliënt aanwezig, zodat hij in staat is zelf zijn
problemen op te lossen. De psychotherapeut die slechts een begeleidingsfunctie heeft
werkt de genezing in de hand door zijn totale aanvaarding van de mens mét zijn
problemen.
Wisselwerkingsgericht
- Stelt de beïnvloeding tussen personen centraal in het uitleggen van moeilijkheden.
- De oorzaken van wederzijdse beïnvloedingen.
o Dubbelzinnig, ambigue, voor meerdere uitleg vatbaar
- Moeilijkheden zitten in circulair causaal denken (een oneindige samenhang in een continu
wisselwerkingsgebeuren.)
- De werkelijkheid is veranderlijk en meerduidig (mensen in een context)
- Doel: zicht krijgen op wederzijdse beïnvloedingen en eventueel wijzigen.
- Vb./ systeemtheorie, communicatietheorie van Watzlawick, oplossingsgerichte benadering, ….
o Oplossingsgerichte benadering: hier ligt de focus op de analyse van de oplossing i.p.v. de
probleemanalyse. De oplossingsgerichte therapeut kijkt samen met de cliënt naar wat
wel mogelijk is en naar wat de cliënt wel wil bereiken. Hij stimuleert het
oplossingsgericht vermogen van de cliënt waardoor deze ook in de toekomst moeilijke
situaties constructief en creatief kan aangaan.
Havengebieden: accenten leggen op de krachten van de probleemsituatie bij de
diverse ongebroken gebieden bij de cliënten
o Communicatietheorie van Watzlawick: het zijn de regels die je moet respecteren als je
wil dat de onderlinge relaties prettig verlopen. 5 axioma’s vb./ 1: het is onmogelijk om
niet te communiceren
Wetenschappers en professionelen baseren zich op denkmodellen om menselijk gedrag te
begrijpen en te interveniëren
Eigenschappen menselijk systeem
- Ieder individu maakt deel uit van een netwerk, van een systeem.
Een systeem= een geheel, samengesteld uit verschillende onderdelen, die met elkaar in
verbinding staan en die elkaar onderling voortdurend beïnvloeden.
- Verklaring van doen en laten van mensen wordt niet gezocht in de persoon, maar in de interactie
tussen mensen in een systeem
Kan niet communiceren, proberen iets niet doen schuilt er ook
- Een individu kan niet alleen verantwoordelijk gesteld worden voor wat hij (niet) doet.
Als vader disfunctioneert in gezin, gaan we focussen op vader en familieleden
- Persoon is onlosmakelijk deel van het geheel: elk individu is lid van een systeem
Elk individu maakt deel uit van gezin - Als je vlucht, blijf je altijd de zoon of dochter van je
ouders
Elk individu is een kruispunt van relaties – als we in gezin functioneren sta je in relaties met je
kinderen, je partner, huisdieren - Aanwezigheid is nooit neutraal en is altijd te beweeg
Referentiekader om werkelijkheid te begrijpen.
Wat is een systeem
Systematiek zit vast in onze samenleving
Wat zijn de gemeenschappelijke kenmerken van een systeem?
- Invloed op het geheel
o Individu heeft invloed op groep en omgekeerd
- Ieder deelheeft zijn eigen positie ten opzichte van een ander deel
- Haal je 1 deeltje eruit/ steek je iets erbij, dan verandert de werking, de positie maar systeem
blijft geheel
o Personen hebben posities tegenover elkaar, als we ze verplaatsen dan hebben ze
invloed op elkaar maar hun positie blijft hetzelfde
Willen effect hebben op het geheel!
Ontstaan van systeemtheorie
Jaren ‘40: AST: General System Theory
Ast: in Amerika: dieren bestudeerd vanuit ecologisch verband vb. het bestaan van konijnen hangt
vast met dat van vossen, aanwezigheid van voedsel, klimaat
Jaren ‘50:
- BATESON: AST op menselijke systemen
- BATESON & JACKSON: link communicatie en algemene systeemtheorie
Onderzoek van Bateson en Jackson was aanzet van de ontwikkeling van de
gezinssysteembenadering
Vanuit perspectief van systeemdenken: PERSOON IS ONLOSMAKELIJK DEEL VAN HET GEHEEL
Twee denkmodellen om menselijk gedrag te begrijpen en om tussen
te komen:
= de opvattingen en waarden die funderen, die aan de theorie voorafgaan.
- Dit is de bril waardoor men kijkt naar welzijn en die bepaalt wat hij wel/niet ziet en hoe
- DENKMODEL HULPVERLENINGSTHEORIE HULPVERLENINGSMETHODE
Persoonsgericht:
= leggen oorzaken van moeilijkheden in de persoon/ intrapsychische variabelen op microniveau
- Leggen de oorzaken van moeilijkheden IN de persoon.
- Moeilijkheden = gevolg van onvoldoende goed functioneren van de betrokken persoon.
- Lineair causaal denken (oorzaak-gevolg)
- De werkelijkheid is een kenbaar gegeven met onveranderlijke eigenschappen en staat los van de
waarnemer).
- Heeft ernstige beperkingen
- Doel: persoon helpen beter te functioneren
- Vb./ psycho analyse, clientcenterend theorie
, o Psycho analyse: sigmund Freud: lichamelijke klachten worden verklaard vanuit
psychische oorzaken (driften, lusten,). Cliënt ligt op de bank en vertelt, begeleider zit
erachter in de veronderstelling dat hij helemaal geen impact heeft op de cliënt
o Clientcentered theorie: Carl rogers: inzicht van de client in zichzelf staat centraal.
Begeleider gaat actief luisteren.
o Uitg punt: een volwassen iemand is die best weet wat er met hem aan de hand is. Er zijn
voldoende gezonde krachten in de cliënt aanwezig, zodat hij in staat is zelf zijn
problemen op te lossen. De psychotherapeut die slechts een begeleidingsfunctie heeft
werkt de genezing in de hand door zijn totale aanvaarding van de mens mét zijn
problemen.
Wisselwerkingsgericht
- Stelt de beïnvloeding tussen personen centraal in het uitleggen van moeilijkheden.
- De oorzaken van wederzijdse beïnvloedingen.
o Dubbelzinnig, ambigue, voor meerdere uitleg vatbaar
- Moeilijkheden zitten in circulair causaal denken (een oneindige samenhang in een continu
wisselwerkingsgebeuren.)
- De werkelijkheid is veranderlijk en meerduidig (mensen in een context)
- Doel: zicht krijgen op wederzijdse beïnvloedingen en eventueel wijzigen.
- Vb./ systeemtheorie, communicatietheorie van Watzlawick, oplossingsgerichte benadering, ….
o Oplossingsgerichte benadering: hier ligt de focus op de analyse van de oplossing i.p.v. de
probleemanalyse. De oplossingsgerichte therapeut kijkt samen met de cliënt naar wat
wel mogelijk is en naar wat de cliënt wel wil bereiken. Hij stimuleert het
oplossingsgericht vermogen van de cliënt waardoor deze ook in de toekomst moeilijke
situaties constructief en creatief kan aangaan.
Havengebieden: accenten leggen op de krachten van de probleemsituatie bij de
diverse ongebroken gebieden bij de cliënten
o Communicatietheorie van Watzlawick: het zijn de regels die je moet respecteren als je
wil dat de onderlinge relaties prettig verlopen. 5 axioma’s vb./ 1: het is onmogelijk om
niet te communiceren
Wetenschappers en professionelen baseren zich op denkmodellen om menselijk gedrag te
begrijpen en te interveniëren
Eigenschappen menselijk systeem
- Ieder individu maakt deel uit van een netwerk, van een systeem.
Een systeem= een geheel, samengesteld uit verschillende onderdelen, die met elkaar in
verbinding staan en die elkaar onderling voortdurend beïnvloeden.
- Verklaring van doen en laten van mensen wordt niet gezocht in de persoon, maar in de interactie
tussen mensen in een systeem
Kan niet communiceren, proberen iets niet doen schuilt er ook
- Een individu kan niet alleen verantwoordelijk gesteld worden voor wat hij (niet) doet.
Als vader disfunctioneert in gezin, gaan we focussen op vader en familieleden
- Persoon is onlosmakelijk deel van het geheel: elk individu is lid van een systeem
Elk individu maakt deel uit van gezin - Als je vlucht, blijf je altijd de zoon of dochter van je
ouders
Elk individu is een kruispunt van relaties – als we in gezin functioneren sta je in relaties met je
kinderen, je partner, huisdieren - Aanwezigheid is nooit neutraal en is altijd te beweeg
