Comptable Aspecten Financial Accounting
Hoofdstuk 7: waarderingsmethoden voor deelnemingen in de jaarrekening
7.1 Inleidende begrippen
Deelneming
1. Er moet sprake zijn van kapitaalverschaffing
2. Deze kapitaalverschaffing is duurzaam bedoeld
3. Ten dienste van de eigen werkzaamheid.
- Als aan alle 3 de voorwaarden wordt voldaan is er sprake van een deelneming
ongeacht de omvang van het belang.
- Wettelijke vermoeden deelneming bij 20% = VUISTREGEL!
- Vermoeden is met argumenten weerlegbaar
- Indirect belang telt mee (volledig %) indien gehouden via een dochtermaatschappij.
- Ook niet-rechtspersonen (belangen in personenvennootschappen) kunnen
deelneming zijn bijvoorbeeld: VOF, beherend vennoot CV
Dochtermaatschappij
- Als een ander BV/NV
o meer dan de helft van de stemrechten in de AVA kan uitoefenen, of
o meer dan de helft van de bestuurders of commissarissen kan
benoemen/ontslaan.
Ook niet-rechtspersonen (belangen in personenvennootschappen) kunnen dochter zijn
bijvoorbeeld: VOF, beherend vennoot CV
Kapitaalbelangen via een dochtermaatschappij
Voorbeeld indirect belang deelneming
A heeft 21% in B omdat C een dochtermaatschappij is van A
Groepsmaatschappij
- Er is sprake van een groepsmaatschappij als deze samen met een andere NV/BV in
een groep is verbonden.
- Er is sprake van een groep als voldaan is aan de volgende voorwaarden:
, o Er een economische eenheid is (als onderdelen in principe hetzelfde
economisch doel nastreven).
o Er organisatorische verbondenheid is (hoofd van de groep bepaalt het
gemeenschappelijk beleid).
Rechtspersoon
waarop overheersende invloed kan worden uitgeoefend of waarover centrale leiding bestaat
Dit begrip speelt een rol bij bepaling van de consolidatiekring (welke ondernemingen moeten
in de consolidatie worden betrokken) en sluit nauw aan bij dochtermaatschappij
(overheersende invloed) en groepsmaatschappij (centrale leiding).
•Bijvoorbeeld: Special purpose entities (wel feitelijke zeggenschap maar niet formeel
vastgelegd)
•Bijvoorbeeld: i.g.v. prioriteitsaandelen
- Kapitaalvennootschappen (NV/BV) versus personenvennootschappen (VOF, CV)
- De begrippen, deelneming, dochtermaatschappij,groepsmaatschappij en
rechtspersoon sluiten elkaar niet uit:
o Groepsmaatschappij kan dochter zijn maar hoeft niet
o Dochtermaatschappij kan deelneming zijn maar hoeft niet
Wat wordt wel en niet meegenomen in consolidatie?
- De rechtspersoon die aan het hoofd staat van zijn groep consolideert:
o eigen financiële gegevens
o die van zijn dochters in de groep
o andere groepsmaatschappijen
o andere rechtspersonen overheersende zeggenschap of centrale leiding
7.2 Waardering van deelneming – algemeen
Op basis van het BW zijn er drie methoden:
- Waardering op verkrijgingsprijs
- Waardering op actuele waarde
- Waardering volgens de vermogensmutatie-methode
De keuze is niet altijd vrij:
- Bijvoorbeeld: deelnemingen waarop invloed van betekenis kan worden uitgeoefend
(associated companies) moeten volgens de vermogensmutatiemethode (tegen
nettovermogenswaarde) worden gewaardeerd
7.3 Waardering van deelnemingen op verkrijgingsprijs
- Waardering tegen oorspronkelijk betaalde bedrag
, - Waardering verandert niet meer behalve bij duurzame waardeverandering of indien
er sprake is van meegekocht dividend (cum dividend)
- Als resultaat van de deelneming wordt uitsluitend het gedeclareerd dividend
verantwoord: boeken op grootboekrekening “9.. Uitkeringen uit niet op
nettovermogenswaarde gewaardeerde deelnemingen”
- Een dividendvoorstel (opgenomen in een voorgestelde winstverdeling) is overigens ≠
dividenddeclaratie
- Voordeel:
o Objectieve (eenvoudige) waardemaatstaf
- Nadeel:
o Grote stille reserves ontstaan bij waardestijging
o Betaalde goodwill op moment van overname blijft in principe permanent
geactiveerd
o Dividendsturing/resultaatsturing is mogelijk voor de houder van het
kapitaalbelang
7.4 Waardering van deelneming op actuele waarde (=marktwaarde)
- Waardeverandering passief verwerken in de post herwaarderingsreserve (=
wettelijke reserve)
- Als resultaat kapitaalbelang wordt uitsluitend het gedeclareerd dividend verantwoord.
(“9... Uitkeringen uit niet op nettovermogenswaarde gewaardeerde deelnemingen”)
- Voordeel:
o Geen stille reserves in kapitaalbelang aanwezig
- Nadeel:
o Bepalen van de actuele waarde is niet eenvoudig, indien mogelijk
beurswaarde en anders schatting (subjectief)
7.5 Waardering van deelneming volgens de vermogensmutatiemethode
- Belangrijkste kenmerken:
o De waarde van de deelneming op de balans van de moedermaatschappij
wijzigt bij veranderingen in het eigen vermogen van de deelneming
(dochtermaatschappij).
o Als eerste boekwaarde (waarde op tijdstip van verwerving) kan worden
genomen:
De netto-vermogenswaarde (moet tenzij…)
De zichtbare intrinsieke waarde (alleen bij uitzonderlijke situaties)
Nettovermogenswaarde
Hoofdstuk 7: waarderingsmethoden voor deelnemingen in de jaarrekening
7.1 Inleidende begrippen
Deelneming
1. Er moet sprake zijn van kapitaalverschaffing
2. Deze kapitaalverschaffing is duurzaam bedoeld
3. Ten dienste van de eigen werkzaamheid.
- Als aan alle 3 de voorwaarden wordt voldaan is er sprake van een deelneming
ongeacht de omvang van het belang.
- Wettelijke vermoeden deelneming bij 20% = VUISTREGEL!
- Vermoeden is met argumenten weerlegbaar
- Indirect belang telt mee (volledig %) indien gehouden via een dochtermaatschappij.
- Ook niet-rechtspersonen (belangen in personenvennootschappen) kunnen
deelneming zijn bijvoorbeeld: VOF, beherend vennoot CV
Dochtermaatschappij
- Als een ander BV/NV
o meer dan de helft van de stemrechten in de AVA kan uitoefenen, of
o meer dan de helft van de bestuurders of commissarissen kan
benoemen/ontslaan.
Ook niet-rechtspersonen (belangen in personenvennootschappen) kunnen dochter zijn
bijvoorbeeld: VOF, beherend vennoot CV
Kapitaalbelangen via een dochtermaatschappij
Voorbeeld indirect belang deelneming
A heeft 21% in B omdat C een dochtermaatschappij is van A
Groepsmaatschappij
- Er is sprake van een groepsmaatschappij als deze samen met een andere NV/BV in
een groep is verbonden.
- Er is sprake van een groep als voldaan is aan de volgende voorwaarden:
, o Er een economische eenheid is (als onderdelen in principe hetzelfde
economisch doel nastreven).
o Er organisatorische verbondenheid is (hoofd van de groep bepaalt het
gemeenschappelijk beleid).
Rechtspersoon
waarop overheersende invloed kan worden uitgeoefend of waarover centrale leiding bestaat
Dit begrip speelt een rol bij bepaling van de consolidatiekring (welke ondernemingen moeten
in de consolidatie worden betrokken) en sluit nauw aan bij dochtermaatschappij
(overheersende invloed) en groepsmaatschappij (centrale leiding).
•Bijvoorbeeld: Special purpose entities (wel feitelijke zeggenschap maar niet formeel
vastgelegd)
•Bijvoorbeeld: i.g.v. prioriteitsaandelen
- Kapitaalvennootschappen (NV/BV) versus personenvennootschappen (VOF, CV)
- De begrippen, deelneming, dochtermaatschappij,groepsmaatschappij en
rechtspersoon sluiten elkaar niet uit:
o Groepsmaatschappij kan dochter zijn maar hoeft niet
o Dochtermaatschappij kan deelneming zijn maar hoeft niet
Wat wordt wel en niet meegenomen in consolidatie?
- De rechtspersoon die aan het hoofd staat van zijn groep consolideert:
o eigen financiële gegevens
o die van zijn dochters in de groep
o andere groepsmaatschappijen
o andere rechtspersonen overheersende zeggenschap of centrale leiding
7.2 Waardering van deelneming – algemeen
Op basis van het BW zijn er drie methoden:
- Waardering op verkrijgingsprijs
- Waardering op actuele waarde
- Waardering volgens de vermogensmutatie-methode
De keuze is niet altijd vrij:
- Bijvoorbeeld: deelnemingen waarop invloed van betekenis kan worden uitgeoefend
(associated companies) moeten volgens de vermogensmutatiemethode (tegen
nettovermogenswaarde) worden gewaardeerd
7.3 Waardering van deelnemingen op verkrijgingsprijs
- Waardering tegen oorspronkelijk betaalde bedrag
, - Waardering verandert niet meer behalve bij duurzame waardeverandering of indien
er sprake is van meegekocht dividend (cum dividend)
- Als resultaat van de deelneming wordt uitsluitend het gedeclareerd dividend
verantwoord: boeken op grootboekrekening “9.. Uitkeringen uit niet op
nettovermogenswaarde gewaardeerde deelnemingen”
- Een dividendvoorstel (opgenomen in een voorgestelde winstverdeling) is overigens ≠
dividenddeclaratie
- Voordeel:
o Objectieve (eenvoudige) waardemaatstaf
- Nadeel:
o Grote stille reserves ontstaan bij waardestijging
o Betaalde goodwill op moment van overname blijft in principe permanent
geactiveerd
o Dividendsturing/resultaatsturing is mogelijk voor de houder van het
kapitaalbelang
7.4 Waardering van deelneming op actuele waarde (=marktwaarde)
- Waardeverandering passief verwerken in de post herwaarderingsreserve (=
wettelijke reserve)
- Als resultaat kapitaalbelang wordt uitsluitend het gedeclareerd dividend verantwoord.
(“9... Uitkeringen uit niet op nettovermogenswaarde gewaardeerde deelnemingen”)
- Voordeel:
o Geen stille reserves in kapitaalbelang aanwezig
- Nadeel:
o Bepalen van de actuele waarde is niet eenvoudig, indien mogelijk
beurswaarde en anders schatting (subjectief)
7.5 Waardering van deelneming volgens de vermogensmutatiemethode
- Belangrijkste kenmerken:
o De waarde van de deelneming op de balans van de moedermaatschappij
wijzigt bij veranderingen in het eigen vermogen van de deelneming
(dochtermaatschappij).
o Als eerste boekwaarde (waarde op tijdstip van verwerving) kan worden
genomen:
De netto-vermogenswaarde (moet tenzij…)
De zichtbare intrinsieke waarde (alleen bij uitzonderlijke situaties)
Nettovermogenswaarde
