Examenvraag

A. Hoe kijk jij als toekomstig sociaal werker aan tegen de actuele trend van
biomedicalisering/ biologische benadering v/d psychiatrie?

 Als persoon en potentiële patiënt (want dat zijn we allemaal), vind ik het een onrustwekkende
gedachte dat, wanneer het biologisch paradigma te veel gaat overheersen, ziekten die niet
behandeld kunnen worden d.m.v. biologische therapieën, simpelweg ontkend of
geminimaliseerd zullen worden omdat ze niet binnen het denkkader vallen. Ik geloof in de
biologische component van bepaalde psychologische aandoeningen (die d.m.v. biologische
behandelingen aangepakt moet worden), maar ik vind de louter biologische (tunnel)visie veel
te eng.

 Als sociaal werker vind ik deze trend heel jammer, want
o Ontkent sociale invloeden  ‘minder werk voor SW’ & minder volledige
puzzel/beeldvorming o.b. waarvan de patiënt behandeld zal worden (komt niet ten
goede aan diagnose en maakt behandeling minder effectief)
o Belemmert het uitvoeren van sociale interventies (de essentie van ons werk)
o Legt te veel het nadruk op individuele ‘verantwoordelijkheid’: men legt ‘schuld’ of
‘oorzaak’ uitsluitend bij patiënt zelf en draagt zo bij tot het probleem dat De Wachter
aankaart: iedereen die niet in de pas loopt, wordt bestempeld.
 Door stoornissen aan te pakken met biologische behandelingsmethoden,
impliceer je dat de patiënt zelf geen wezenlijke invloed heeft, wat een
fatalistische mentaliteit tot gevolg kan hebben. Als de sociale en
psychologische factoren daarbij ook in achting genomen zouden worden, zou
de patiënt zelf mee instaan voor zijn herstel, wat een emanciperend effect zou
hebben en perfect overeenstemt met de doelstellingen van een sociaal
werker (de patiënt zichzelf leren helpen).
 SW is op zich ook een spanningsveld tussen een individu dat zich aanpast en
een samenleving die verandert, dus ik kies zeker niet radicaal voor een
samenleving die tolerant moet worden t.o.v. elk type gedrag (in principe
onmogelijk). Net als een sociaal werker neem ik hier ook de houding aan dat
binnen dit spanningsveld een evenwicht gezocht moet worden, iets wat de
biologische benadering niet doet: zij stuurt enkel aan op de aanpassing van
het individu aan de (steeds strengere) eisen en normen van de samenleving
 Als je de patiënt enkel doet aanpassen, houd je het
samenlevingsprobleem in stand en worden de eisen steeds strenger
(vb. genetische manipulatie) (‘pillenrace’, ‘prestatiestaat’: eisen
worden steeds strenger, steeds meer mensen vallen uit de boot)
o Steeds meer normale menselijke problemen worden in psychiatrische termen
omgezet en dragen zo bij tot gevoelens van faalangst, onzekerheid, angst,
verminderde emancipatie (net wat een sociaal werker wil aanpakken)
o De biologische benadering maakt een strikt onderscheid tussen ‘patiënten’ en
‘niet-patiënten’, terwijl wij eigenlijk allemaal aan problemen lijden en het onderscheid
niet zo strikt gemaakt kan worden. Dat komt niet ten goede aan sociale gelijkheid en
solidariteit: doordat er steeds meer ‘patiënten’ zijn, zijn de ‘gezonden’ minder bereid
om via het sociaal zekerheidsstelsel bij te dragen aan hun herstel

 ALG: psychiatrische stoornissen kunnen maar halfslachtig behandeld worden als de
idiosyncratische component (waarbij zowel sociale en psychologische factoren een grote
rol spelen) niet in achting wordt genomen. Ik geloof wel in een soort ‘gemeenschappelijke
basis’ van bepaalde psychische stoornissen (zoals depressie, schizofrenie, etc.), maar dat wil
niet zeggen dat behandeling zich uitsluitend moet bezighouden met het aanpakken van deze
algemeenheden of de stoornis daartoe moet reduceren. Het is immers hoe iemand zijn/haar
symptomen ervaart (waarbij biologie slechts één van de verklarende factoren is) wat van

, doorslaggevende rol is in de wijze waarop dit zijn/haar leven beïnvloedt en de wijze waarop
het behandeld moet worden.

 In onze moderne maatschappij is het overduidelijk dat op elk vlak de nodige nuances gemaakt
moeten worden. Dat de verschillende visies (bio, soc, psy) hier zo diametraal tegenover elkaar
komen te staan, is duidelijk een teken dat er een andere component mee gemoeid is, in dit
geval de farma-industrie. Zolang deze voordeel haalt uit de biomedicalisering die vandaag
aan de gang is, is er volgens mij niet veel hoop op verbetering. Negatieve resultaten zullen
immers niet tot ons komen, een gebrek aan transparantie dat vooral het gevolg is van het feit
dat de farma-industrie op economisch vlak geen baat zou hebben bij deze resultaten
o Dat zuiver biologische benadering bovendien op geen enkel vlak stand zou houden,
merk je al snel
 hun slagzin “We zijn ons brein”, terwijl ons brein op zich reeds het resultaat is
van samenwerking tussen biologische, psychologische en sociale
componenten
 Verschillende personen ontwikkelen verschillende reacties op ‘genetische
kwetsbaarheden’ ngl. psychologische en sociale omstandigheden

 Mijn grootste tegenargument tegen de louter biologische verklaring &
behandelingsmethoden, steunt zowel op mijn persoonlijke als professionele visie. Zoals we
zagen spreken we pas van een ‘stoornis’ wanneer het gaat om abnormaal gedrag dat lijden of
ongemak teweegbrengt voor de persoon zelf en/of zijn omgeving. Naar mijn mening gaat
de biologische denkwijze louter uit van dat tweede: de wijze waarop zij een patiënt met een
psychische stoornis immers behandelt, draagt niet noodzakelijk bij tot het welbevinden van de
patiënt zelf, maar het wegnemen van het ongemak voor de omgeving. Het is pas wanneer we
deze therapie gaan combineren met bijvoorbeeld het aanpassen van de omgeving, dat aan
het welzijn van de patiënt zelf gewerkt wordt

B. Welke benadering(en) draagt/dragen jouw voorkeur?

 Aangezien ik zelf een zo volledig mogelijk beeld over mijn cliënt zou willen krijgen, opteer ik
voor de biopsychosociale (of contextuele) benadering. (klinische diagnostiek)
o < vanuit mijn huidige ervaring binnen sociaal werk (sociologie, psychologie) is het
ondenkbaar om gedrag niet te beschouwen in het licht van sociale en psychologische
invloeden
 Enkel door de sociale en psychologische component als beïnvloedende
factoren te erkennen, zijn we als sociaal werker gelegitimeerd om hier actief
op in te grijpen
o Ik zie een psychische stoornis als een interactie/wisselwerking tussen
voorbeschikkende, uitlokkende en bestendigende factoren die op zich zowel
biologisch, psychologisch als sociaal van aard kunnen zijn
 Zo kan maximaal rekening gehouden worden met contextuele factoren en
actoren en stellen we de patiënt niet simpelweg gelijk met zijn aandoening
 Zo kan een behandeling v/e depressie bestaan uit een combinatie van
medicatie als therapie afgestemd op omgeving
o Deze visie is zowel noodzakelijk bij het begrijpen en diagnosticeren v/e aandoening,
als ook bij het behandelen en voorkomen ervan.

 Wanneer de louter biologische visie gehanteerd wordt, is elk probleem/symptoom een teken
van een onderliggende aandoening die door iedereen gelijk ervaren wordt (dat kan voor de
mazelen wel het geval zijn, maar dat is het voor een depressie bijvoorbeeld niet). Het is pas
als we symptomen als betekenaars gaan beschouwen (die veranderlijk, persoonlijk en
beïnvloedbaar door sociale en psychologische factoren) dat we de opvatting van een