Samenvatting Agogiek

Samenvatting: agogiek

1. Inleiding
Agogiek hangt samen met heel veel andere disciplines




Psycholog
isch
Filosofisc perspectie
f Agogisch
h
perspec-
perspecti
tief
ef

Economis Sociologi
ch Sociaal sch
perspecti
ef
werk perspecti
ef

Organisat
Juridisch
orisch
perspecti
perspectie
ef Historisch f
perspectie
f



1.1. Wat is agogiek?

Het gaat over veranderingsprocessen in:
 Gedrag
 Menselijk gedrag

! Moeilijk om het af te bakenen !

Agogen zijn actief op sociaal en psychologisch gebied

Hoe pakken de agogen dit dan aan?
 Deskundig
 Professioneel


Agogiek = multidisciplinair & multifunctioneel -> niet eenduidig
1

, nieuwe wetenschap/ wordt weinig gebruikt

Demagoog = de agoog die het volk (mis)leidt

1.1.1. Wat is agogiek? – enkele definities

 Ten Have (1960)

“deskundige en intentionele beïnvloeding van een (of meer) volwassenen gericht op
verandering die wordt ervaren als welzijnsbevodering”.

 agogiek als interventiewetenschap ( -> tussenkomen)

 Van Beugen (1970)

“ het komplex van handelingen (interventies) door middel waarvan een dienstverlenend
systeem (‘change agent’, agoog) beïnvloedend inwerkt op sociale processen en sociale
strukturen met het expliciete doel om het welzijn van een cliëntsysteem (individu, groep,
organisatie of gemeenschap) te bevorderen”.

 agogiek als interventiewetenschap

 Nijk (1978)

- Agogiek gaat om het opheffen van de impasse die ontstaat wanneer “mensen niet,
niet adequaat, (of) niet bevredigend weten te handelen”.
- Geldt voor “de huisvrouw die niet met geld om kan gaan, voor de boer die vastloopt
in de problemen van de moderne bedrijfsvoering, voor de mijnwerker die onthand is
geraakt in de procesindustrie, voor de buurtbewoners die niet weten hoe zijn het –
door anderen wellicht bewust beoogde – verval van hun buurt moeten stuiten”

 agogiek als handelingswetenschap ( -> focus op handelen van de mens, zo goed mogelijk
weten hoe te handelen)


 Verbiest (1984)

Agogiek is “de hulpverlening aan en vorming en begeleiding van volwassenen”.

Informeel niet-formeel formeel


 Spontaan - niet spontaan
 Niet hiërarchisch - machtsverhouding
Vb. bij je vrienden vb. school

! begeleiding & vorming

2

,  Michielse (1977)

Agogiek is “het beïnvloeden, vormen en opvoeden van (volwassen) mensen” binnen het
welzijnswerk.

 Van Gent (1991)

Agogiek is een “bescheiden, wetenschappelijk onderbouwde, bijdrage aan de sociale en
culturele ontwikkeling en ontplooiing van volwassenen” of kortweg als
“volwasseneneducatie”.


 KU- Leuven (Wildemeersch)

Agogiek als sociaal leren: “bij sociaal leren gaat het om collectieve leerprocessen van
mensen die proberen oplossingen te zoeken voor de problemen of uitdagingen waarmee ze
geconfronteerd worden”.

 Ugent (Bouverne-De Bie)

sociale agogiek is “de wetenschappelijke studie van sociaal werkpraktijken, vanuit een
sociaal-pedagogisch perspectief”.


 VUB (Vanwing, Elias)

sociale agogiek is “de wetenschappelijke studie van sociaal werkpraktijken, vanuit een
sociaal-pedagogisch perspectief”.




Enge begripsbepaling Brede begripsbepaling
Agogiek = SW of vormingswerk Agogiek = alles wat te maken
Heeft met het initiëren en/of
Begeleiden van (sociaal-culturele
En/of maatschappelijke) verandering

 Door de jaren heen: verschuiving van interventie en beïnvloeding meer en meer naar
het bredere veld van de (sociale en culturele) educatie en vorming


1.1.2. Agogiek en verandering


3

,  Agogiek is veranderkunde – agogen zijn veranderingsdeskundigen (maar ook andere
beroepen zijn bezig met verandering)
 Gaat om verandering die hernieuwde, betere grip geeft op het leven
 Empowerment, emancipatie, (zelf)ontplooiing,…
 Agogische verandering: vergroten van de handelingsruimte van mensen (individueel
of collectief) die tot een meer gewenste situatie leidt (voor de mensen zelf)
 Verschillende beroepen hebben een agogische dimensie

Agogiek = vergroten van de handelingsruimte van mensen die tot een meer gewenste
situatie leidt voor de mensen

! Dokter heeft ook een agogische dimensie !

Er zijn verschillende soorten veranderingen:
 Vervangen
 Toevoegen
 Niet-veranderen ( -> leren omgaan met de situatie)

 Gaat niet over doel of resultaat, maar om het proces
 Eerder PROCESgericht dan PRODUCTgericht

Agogische verandering = verandering die hernieuwde, betere grip geeft op het leven
(empowerment, emancipatie, zelfontplooiing).

Agogische verandering is gericht op het vergroten van de handelingsruimte van mensen
(individueel of collectief) die tot een meer gewenste situatie leidt.

1.1.3. Agogiek als woord

Engels => andragogy
Nederland => andragogiek (vs. Pedagogiek)

Agogiek < du Boeuff en Kuiper (1950): agogie = educatie of leiding van opvoeder
Andragogiek < Alexander Kapp(1833): manier waarop volwassen kennis, karakter en
vaardigheden ontwikkelen

In Vlaanderen/Brussel: andragogiek > agogiek



 (ver)voeren, (bege)leiden, handelen
 “actie” “agentschap” “(re)ageren”

 Manier waarop we het leven leiden, de dingen doen
 Handelingsmogelijkheid
 Veranderingspotentieel


4