Hoorcollege 1 overheidsbeleid m.b.t. opvoedingsondersteuning
“Opvoedingsondersteuning is gericht op het verbeteren van de
opvoedingssituatie van kinderen”
Doelen;
1. Voorkomen van problemen in de opvoeding of ontwikkeling (door
informatie te geven of problemen te signaleren)
2. Helpen oplossen van zorgen en problemen bij het opgroeien (via een
adviesgesprek of praktische hulp)
3. Versterken van de pedagogische competenties en vaardigheden (via
ouderbijeenkomsten, -cursussen, etc.)
Opvoedingsondersteuning; Hoe?
Informatie en voorlichting geven. Vroegtijdige signalering en verwijzing,
pedagogische advisering. Begeleiding en training (bij mensen thuis, met ze
meedenken).
Wanneer?
3 gradaties in moeilijkheden in de opvoeding;
- Opvoedingsvragen (meeste mensen)
- Opvoedingsspanning (ouders onzeker, loopt al langer niet lekker)
- Opvoedingsproblemen (heel gestrest en heel gespannen, crisis, hoort bij
jeugdhulp zijn grotere problemen)
Wettelijk kader (landelijk)
- Ministerie jeugd & gezin (2007-2010) alles bij elkaar gevoegd met
instellingen maar dit werkte niet.
- Sinds 2015; transitie van de jeugdhulp
Verantwoordelijkheid bij gemeente (een gemeente weet beter welke
behoeftes er zijn en wat voor doelgroep er is) transformatie =
overstap van landelijk naar jeugdhulp op gemeentelijk niveau.
Transitie -> transformatie
Wetten;
1. Wet collectieve preventie volksgezondheid (herzien in 2002)
Gericht op waarborgen en bevorderen van gezondheid van burgers en
voorkomen van problemen met gezondheid van burgers.
Drie deelterreinen:
1. Collectieve preventie (vb. voorlichtingscampagnes)
2. Jeugdgezondheidszorg (Gemeente, uitvoering GGD) interessant gaat over
vaccinaties enz. Maar ook seksuele voorlichting.
3. Infectieziekte bestrijding (COVID-19...) vanaf bepaalde leeftijd
gevaccineerd worden, kijken waar de uitbraak vandaan komt, en hoe ze dit
kunnen helpen.
2. Wet kinderopvang (2005)
• Doel: combineren zorg voor kinderen en werk
• Financiering & kwaliteitseisen voor kinderdagverblijf
• Gemeente verantwoordelijk voor kwaliteit ->GGD-inspectie
Doel combineren zorgkinderen en kunnen werken voor de ouders. Deze wet zorgt
voor toeslagen voor kinderopvang.
- in combinatie met ikk vanaf (2018) gaat het ook over kwaliteit eisen van het
kinderdagverblijf, hoeveel begeleiders op een groep, mag je in de nacht open?
,3. Wet Passend Onderwijs sinds (2014)
• Uitgangspunt: “Alle kinderen moeten een plek krijgen op een school die past bij
hun kwaliteiten en mogelijkheden...” eerst kwamen kinderen binnen op een
school en paste ze daar niet door bijvoorbeeld extra ondersteuning, dan worden
ze door gestuurd maar daar ook geen plek. Anders gingen de kinderen zweven
tussen scholen en zaten ze thuis. School heeft nu zorgplicht, en is
verantwoordelijk voor het kind ergens anders terecht kan.
• Werken in samenwerkingsverbanden
4. Participatiewet (2015)
• Uitgangspunt: Iedereen die kan werken, toeleiden naar werk
• Ondersteuning en middelen vanuit gemeente (voor als je niet kan werken
kijken hoe dat wel weer kan zoals participeren in de maatschappij).
5. Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO 2015)
Gemeente verantwoordelijk voor mensen met psychosociale problematiek,
chronische psychische of psychiatrische problemen en mensen met
verstandelijke en/of lichamelijke beperkingen
Doel: Bevorderen van sociale samenhang, ondersteunen zelfredzaamheid
en participatie, bieden van opvang (als er iets aan de hand is en je hebt
steun nodig vragen ze als maatschappij kijk in je netwerk hoe je geholpen
kan worden, als dat niet kan misschien de huisarts of wijkteam. Als dat niet
lukt gaan ze pas echt hulp bieden).
6. Nieuwe Jeugdwet (2015) alles samengevat van hierboven
• Gemeenten hebben de regie over jeugdhulp
• Efficiënter, eenvoudiger, goedkoper, beter maatwerk
• 5 doelen:
1. Eigen kracht
2. Zwaarte zorgvraag terugbrengen
3. Eerder hulp op maat bieden voor kwetsbare kinderen bijvoorbeeld in de
gemeente veel tienermoeders een seksuele voorlichting geven.
4. 1 gezin, 1 plan, 1 hulpverlener
5. Meer ruimte voor jeugdprofessional
Landelijk integraal jeugdbeleid
- Kettenbeleid/integraal beleid (problemen in gezin meerdere organisaties)
dus dit proces moet goed verlopen. Niet van kastje naar de muur. Integrale
aanpak betekent bij een iemand blijven.
- Registratie
- Jeugdmonitor en effecten van jeugdbeleid (aparte instantie die checkt of
alles goed gaat) of instanties lekker samenwerken.
- Aanpak van kindermishandeling en huiselijk geweld zijn samengegaan als
organisatie veilig thuis.
Lokaal integraal jeugdbeleid
- Samenwerkende gemeenten bij inkoop van jeugdhulp dus niet
iedere gemeente heeft jeugdgevangenis.
- Participatie van de burger
- Ondersteuning van gemeenten bv nji
Organisatie van opvoedsteun (gemeenten mag dit zelf indelen)
- Centrum voor jeugd en gezin
, - Wijkteams
- Bureaus jeugdzorg
- Brede school
- Intergraal kind centrum (ikc)
Overheid bepaalt wetten en gemeenten maakt daarop beleid en gaat
aanpassen.
Het Haagse jeugdbeleid “samen aan zet” met 7 doelen. Zo geeft den haag
beleid vorm.
5. Soepele overgang naar volwassenheid
Weet wat de wetten en transitie van jeugdzorg zijn.
Hoorcollege 2 Risicofactoren en beschermende factoren
• Beschermende factoren: helpen bij opgroeien en opvoeden (goed
geasfalteerde weg) (goed van huis naar school lopen)
• Risicofactoren: zetten opgroeien en opvoeden onder druk (nachts
geschoten met geweren) (wonen in een wijk met veel overlast)
• ≠ oorzaak en gevolg, je kan het niet zien als oorzaak gevolg
scheiding kan bv ook goed verlopen.
• ≠ aanwijzen schuldige
Uitdaging opvoedondersteuning: beschermende factoren versterken.
Top 10 beschermende factoren; die de opvoeding helpen.
1. Sociale binding – goede relaties met mensen om je heen, niet
gepest.
“Opvoedingsondersteuning is gericht op het verbeteren van de
opvoedingssituatie van kinderen”
Doelen;
1. Voorkomen van problemen in de opvoeding of ontwikkeling (door
informatie te geven of problemen te signaleren)
2. Helpen oplossen van zorgen en problemen bij het opgroeien (via een
adviesgesprek of praktische hulp)
3. Versterken van de pedagogische competenties en vaardigheden (via
ouderbijeenkomsten, -cursussen, etc.)
Opvoedingsondersteuning; Hoe?
Informatie en voorlichting geven. Vroegtijdige signalering en verwijzing,
pedagogische advisering. Begeleiding en training (bij mensen thuis, met ze
meedenken).
Wanneer?
3 gradaties in moeilijkheden in de opvoeding;
- Opvoedingsvragen (meeste mensen)
- Opvoedingsspanning (ouders onzeker, loopt al langer niet lekker)
- Opvoedingsproblemen (heel gestrest en heel gespannen, crisis, hoort bij
jeugdhulp zijn grotere problemen)
Wettelijk kader (landelijk)
- Ministerie jeugd & gezin (2007-2010) alles bij elkaar gevoegd met
instellingen maar dit werkte niet.
- Sinds 2015; transitie van de jeugdhulp
Verantwoordelijkheid bij gemeente (een gemeente weet beter welke
behoeftes er zijn en wat voor doelgroep er is) transformatie =
overstap van landelijk naar jeugdhulp op gemeentelijk niveau.
Transitie -> transformatie
Wetten;
1. Wet collectieve preventie volksgezondheid (herzien in 2002)
Gericht op waarborgen en bevorderen van gezondheid van burgers en
voorkomen van problemen met gezondheid van burgers.
Drie deelterreinen:
1. Collectieve preventie (vb. voorlichtingscampagnes)
2. Jeugdgezondheidszorg (Gemeente, uitvoering GGD) interessant gaat over
vaccinaties enz. Maar ook seksuele voorlichting.
3. Infectieziekte bestrijding (COVID-19...) vanaf bepaalde leeftijd
gevaccineerd worden, kijken waar de uitbraak vandaan komt, en hoe ze dit
kunnen helpen.
2. Wet kinderopvang (2005)
• Doel: combineren zorg voor kinderen en werk
• Financiering & kwaliteitseisen voor kinderdagverblijf
• Gemeente verantwoordelijk voor kwaliteit ->GGD-inspectie
Doel combineren zorgkinderen en kunnen werken voor de ouders. Deze wet zorgt
voor toeslagen voor kinderopvang.
- in combinatie met ikk vanaf (2018) gaat het ook over kwaliteit eisen van het
kinderdagverblijf, hoeveel begeleiders op een groep, mag je in de nacht open?
,3. Wet Passend Onderwijs sinds (2014)
• Uitgangspunt: “Alle kinderen moeten een plek krijgen op een school die past bij
hun kwaliteiten en mogelijkheden...” eerst kwamen kinderen binnen op een
school en paste ze daar niet door bijvoorbeeld extra ondersteuning, dan worden
ze door gestuurd maar daar ook geen plek. Anders gingen de kinderen zweven
tussen scholen en zaten ze thuis. School heeft nu zorgplicht, en is
verantwoordelijk voor het kind ergens anders terecht kan.
• Werken in samenwerkingsverbanden
4. Participatiewet (2015)
• Uitgangspunt: Iedereen die kan werken, toeleiden naar werk
• Ondersteuning en middelen vanuit gemeente (voor als je niet kan werken
kijken hoe dat wel weer kan zoals participeren in de maatschappij).
5. Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO 2015)
Gemeente verantwoordelijk voor mensen met psychosociale problematiek,
chronische psychische of psychiatrische problemen en mensen met
verstandelijke en/of lichamelijke beperkingen
Doel: Bevorderen van sociale samenhang, ondersteunen zelfredzaamheid
en participatie, bieden van opvang (als er iets aan de hand is en je hebt
steun nodig vragen ze als maatschappij kijk in je netwerk hoe je geholpen
kan worden, als dat niet kan misschien de huisarts of wijkteam. Als dat niet
lukt gaan ze pas echt hulp bieden).
6. Nieuwe Jeugdwet (2015) alles samengevat van hierboven
• Gemeenten hebben de regie over jeugdhulp
• Efficiënter, eenvoudiger, goedkoper, beter maatwerk
• 5 doelen:
1. Eigen kracht
2. Zwaarte zorgvraag terugbrengen
3. Eerder hulp op maat bieden voor kwetsbare kinderen bijvoorbeeld in de
gemeente veel tienermoeders een seksuele voorlichting geven.
4. 1 gezin, 1 plan, 1 hulpverlener
5. Meer ruimte voor jeugdprofessional
Landelijk integraal jeugdbeleid
- Kettenbeleid/integraal beleid (problemen in gezin meerdere organisaties)
dus dit proces moet goed verlopen. Niet van kastje naar de muur. Integrale
aanpak betekent bij een iemand blijven.
- Registratie
- Jeugdmonitor en effecten van jeugdbeleid (aparte instantie die checkt of
alles goed gaat) of instanties lekker samenwerken.
- Aanpak van kindermishandeling en huiselijk geweld zijn samengegaan als
organisatie veilig thuis.
Lokaal integraal jeugdbeleid
- Samenwerkende gemeenten bij inkoop van jeugdhulp dus niet
iedere gemeente heeft jeugdgevangenis.
- Participatie van de burger
- Ondersteuning van gemeenten bv nji
Organisatie van opvoedsteun (gemeenten mag dit zelf indelen)
- Centrum voor jeugd en gezin
, - Wijkteams
- Bureaus jeugdzorg
- Brede school
- Intergraal kind centrum (ikc)
Overheid bepaalt wetten en gemeenten maakt daarop beleid en gaat
aanpassen.
Het Haagse jeugdbeleid “samen aan zet” met 7 doelen. Zo geeft den haag
beleid vorm.
5. Soepele overgang naar volwassenheid
Weet wat de wetten en transitie van jeugdzorg zijn.
Hoorcollege 2 Risicofactoren en beschermende factoren
• Beschermende factoren: helpen bij opgroeien en opvoeden (goed
geasfalteerde weg) (goed van huis naar school lopen)
• Risicofactoren: zetten opgroeien en opvoeden onder druk (nachts
geschoten met geweren) (wonen in een wijk met veel overlast)
• ≠ oorzaak en gevolg, je kan het niet zien als oorzaak gevolg
scheiding kan bv ook goed verlopen.
• ≠ aanwijzen schuldige
Uitdaging opvoedondersteuning: beschermende factoren versterken.
Top 10 beschermende factoren; die de opvoeding helpen.
1. Sociale binding – goede relaties met mensen om je heen, niet
gepest.
