Ontwikkelingspsychologie
Week 1
Cognitieve ontwikkeling
(babytijd)
Cognitieve ontwikkeling volgens Jean Piaget (1896-1980)
Babys maken na hun geboorte een grote cognitieve groei. Jean Piaget heeft hier veel
onderzoek na gedaan. Eén van zijn uitgangspunten is: dat het denken gebeurt aan de hand
van schema’s. Dat zijn bepaalde mentale structuren waarop wij de wereld zien.
Babys zijn erg flexibel van het aanpassen van deze schema’s. Het aanpassen van deze
schema’s wordt adaptatie genoemd.
Adaptatie kent twee verschillende vormen:
- Assimilatie: wanneer we iets nieuws plaatsen binnen iets wat we al kennen.
- Accommodatie: wanneer het bestaande schema wordt uitgebreid.
Hierdoor gaat een baby de wereld om zich geen beter begrijpen.
Piaget verdeelde de cognitieve ontwikkeling in 4 verschillende fases:
- Sensomotorische fasen: hier leert een baby door dingen te doen en te ervaren. Deze
fase loopt tot het tweede levensjaar.
- Preoperationele fasen: hier leren kinderen te redeneren. Dit loopt van de 2 e tot de 7e
levensjaar.
- Concreet operationele fase: ontwikkelt het concrete denken en het redeneren zich
verder. Hier leren kinderen bijvoorbeeld om te rekenen. 7 e tot 11e levensjaar.
- Formeel operationele fase: hier ontwikkelt zich het abstracte denken. Adolescentie
tot volwassenen.
Piaget deelt de sensomotorische fase toe in 6 sub stadia:
- Substadium 1: eenvoudige/aangeboren reflexen, zoals zuigreflex en grijpreflex (0-1
maand)
- Substadium 2: eerste gewoonten en primaire circulaire reacties, activiteiten die een
baby steeds opneiuw doet, omdat die prettig voor zijn. Zoals een knuffel steeds
pakken. (1-4 maanden)
- Substadium 3: secundaire circulaire reacties, meer gericht naar de buitenwereld.
Wordt er meer in de omgeving ingespeeld. Ze gaan bijvoorbeeld hun stem
gebruiken. (4-8 maanden)
- Substadium 4: coördinatie van secundaire circulaire reacties, hier gaan baby’s
gebeurtenissen op een gecoordinaire manier uitlokken, hij wil iets gebruiken door
handelingen te verrichten. Bijvoorbeeld iets wegduwen om erachter te pakken. ->
objectpermanentie: baby gaat beseffen dat iets wat niet zichtbaar is, niet ophoudt te
bestaan. (8-12 maanden)
, - Substadium 5: Tertiaire circulatie reactie: Een kind wordt nieuwsgierig en kijkt welke
gevolgen zijn daden hebben. Dit uit interesse naar de wereld. Zoals hard en zacht
met een bal gooien. (12-18 maanden)
- Substadium 6: Het begin van denken, in deze fasen kunnen kinderen een mentale
representatie van iemand maken, waarvoor ze bijvoorbeeld op zoek gaan naar iets
wat niet in zicht is. (18-24 maanden)
Piaget kreeg veel kritiek. Zijn idee werd verworpen dat ze cognitieve ontwikkeling de basis
heeft van de motorische activiteiten. Dit omdat is gebleken dat kinderen met een fysieke
handicapt zich op dezelfde manieren ontwikkelen als kinderen zonder fysieke handicap.
Geheugen babytijd
Infantiele amnesie: de afwezigheid van herinneringen voor het derde levensjaar
- De rol van taal: doordat baby’s geen tot weinig taal kennen, worden herinneringen
niet in een taal opgeslagen.
- Impliciete en expliciete herinneringen:
o Impliciete herinneringen: het onbewuste geheugen, waarin bijvoorbeeld hoe
je moet lopen wordt opgeslagen.
o Expliciete herinneringen: bevat de bewuste herinneringen die doelbewust
kunnen worden opgehaald. Zoals namen van familieleden.
De vroegste herinneringen zijn impliciet. Vanaf de tweede helft van het eerste levensjaar
worden expliciete herinneringen opgeslagen.
Taalontwikkeling bij baby’s
- Pre linguïstische communicatie: de communicatie die baby’s gebruiken voor ze taal
gebruiken.
- Brabbelen
- Eerste woordje van een baby komt rond het eerste jaar
- Babytaal: de taal die gericht is naar kleine kinderen. De taal wordt gebruikt door
volwassene om tegen baby’s te praten. Zoals korte eenvoudige woordjes, hoge
tonen.
,Fysieke ontwikkeling
Prénatale ontwikkeling
De prenatale ontwikkeling ontstaan in de buik van de moeder. Het eerste wat zich gaat
ontwikkelen is de neurale buis. Dit is de ruggenmerg en de hersenen Het kind krijgt voeding
via de placenta en alles wat de moeder eet heeft invloed op het kind. Ook stress van een
moeder heeft effect op het kind. Dit maakt een kind kwetsbaar in de buik.
Alle invloeden van buitenaf die invloed hebben op het kind noemt men het teratogene
effecten:
- Voedingspatroon van de moeder;
- Leeftijd van de moeder;
- Prenatale begeleiding van de moeder;
- Gezondheid van de moeder;
- Drugsgebruik;
- Alcohol, tabak, cafeïne,
- Stress
- Ziekte.
APGAR-score: dit is een score van 1-10 die aan het kind wordt gegeven om te bepalen hoe
goed het kind functioneert. Er wordt op 5 facetten gekeken:
- Huidskleur
- Hartslag
- Reactievermogen
- Activiteiten level
- Ademhaling
Er wordt per facet 0,1 of punten gegeven en afhankelijk per facet wordt er een behandeling
ingezet.
Baby’s hebben al een aantal zintuigen, denk aan rook en horen. Sommige zintuigen moeten
verder ontwikkeld worden, zoals zien. Een baby ziet wazig maar kan wel al contrast zien.
Reflexen zijn ook aangeboren. Reflexen zijn aangeboren fysieke vaardigheden. Deze zijn niet
aangeleerd, gestructureerde onvrijwillige respons die automatisch optreedt. Dit in
aanwezigheid van bepaalde stimuli. Dit zorgt voor een grotere overlevingskans.
Reflexen:
, Motorische ontwikkeling
Grove motoriek: bijvoorbeeld staan, zitten
Fijne motoriek: kleuren, knippen
Motorische problemen: wanneer een kind bijvoorbeeld achterloopt met lopen vergeleken
met zijn leeftijdsgenoten. Dit hangt meestal samen met andere ontwikkelingsproblemen.
Bijvoorbeeld leerproblemen.
Grove motorische motoriek: per welke maand een kind het beheerst
Week 1
Cognitieve ontwikkeling
(babytijd)
Cognitieve ontwikkeling volgens Jean Piaget (1896-1980)
Babys maken na hun geboorte een grote cognitieve groei. Jean Piaget heeft hier veel
onderzoek na gedaan. Eén van zijn uitgangspunten is: dat het denken gebeurt aan de hand
van schema’s. Dat zijn bepaalde mentale structuren waarop wij de wereld zien.
Babys zijn erg flexibel van het aanpassen van deze schema’s. Het aanpassen van deze
schema’s wordt adaptatie genoemd.
Adaptatie kent twee verschillende vormen:
- Assimilatie: wanneer we iets nieuws plaatsen binnen iets wat we al kennen.
- Accommodatie: wanneer het bestaande schema wordt uitgebreid.
Hierdoor gaat een baby de wereld om zich geen beter begrijpen.
Piaget verdeelde de cognitieve ontwikkeling in 4 verschillende fases:
- Sensomotorische fasen: hier leert een baby door dingen te doen en te ervaren. Deze
fase loopt tot het tweede levensjaar.
- Preoperationele fasen: hier leren kinderen te redeneren. Dit loopt van de 2 e tot de 7e
levensjaar.
- Concreet operationele fase: ontwikkelt het concrete denken en het redeneren zich
verder. Hier leren kinderen bijvoorbeeld om te rekenen. 7 e tot 11e levensjaar.
- Formeel operationele fase: hier ontwikkelt zich het abstracte denken. Adolescentie
tot volwassenen.
Piaget deelt de sensomotorische fase toe in 6 sub stadia:
- Substadium 1: eenvoudige/aangeboren reflexen, zoals zuigreflex en grijpreflex (0-1
maand)
- Substadium 2: eerste gewoonten en primaire circulaire reacties, activiteiten die een
baby steeds opneiuw doet, omdat die prettig voor zijn. Zoals een knuffel steeds
pakken. (1-4 maanden)
- Substadium 3: secundaire circulaire reacties, meer gericht naar de buitenwereld.
Wordt er meer in de omgeving ingespeeld. Ze gaan bijvoorbeeld hun stem
gebruiken. (4-8 maanden)
- Substadium 4: coördinatie van secundaire circulaire reacties, hier gaan baby’s
gebeurtenissen op een gecoordinaire manier uitlokken, hij wil iets gebruiken door
handelingen te verrichten. Bijvoorbeeld iets wegduwen om erachter te pakken. ->
objectpermanentie: baby gaat beseffen dat iets wat niet zichtbaar is, niet ophoudt te
bestaan. (8-12 maanden)
, - Substadium 5: Tertiaire circulatie reactie: Een kind wordt nieuwsgierig en kijkt welke
gevolgen zijn daden hebben. Dit uit interesse naar de wereld. Zoals hard en zacht
met een bal gooien. (12-18 maanden)
- Substadium 6: Het begin van denken, in deze fasen kunnen kinderen een mentale
representatie van iemand maken, waarvoor ze bijvoorbeeld op zoek gaan naar iets
wat niet in zicht is. (18-24 maanden)
Piaget kreeg veel kritiek. Zijn idee werd verworpen dat ze cognitieve ontwikkeling de basis
heeft van de motorische activiteiten. Dit omdat is gebleken dat kinderen met een fysieke
handicapt zich op dezelfde manieren ontwikkelen als kinderen zonder fysieke handicap.
Geheugen babytijd
Infantiele amnesie: de afwezigheid van herinneringen voor het derde levensjaar
- De rol van taal: doordat baby’s geen tot weinig taal kennen, worden herinneringen
niet in een taal opgeslagen.
- Impliciete en expliciete herinneringen:
o Impliciete herinneringen: het onbewuste geheugen, waarin bijvoorbeeld hoe
je moet lopen wordt opgeslagen.
o Expliciete herinneringen: bevat de bewuste herinneringen die doelbewust
kunnen worden opgehaald. Zoals namen van familieleden.
De vroegste herinneringen zijn impliciet. Vanaf de tweede helft van het eerste levensjaar
worden expliciete herinneringen opgeslagen.
Taalontwikkeling bij baby’s
- Pre linguïstische communicatie: de communicatie die baby’s gebruiken voor ze taal
gebruiken.
- Brabbelen
- Eerste woordje van een baby komt rond het eerste jaar
- Babytaal: de taal die gericht is naar kleine kinderen. De taal wordt gebruikt door
volwassene om tegen baby’s te praten. Zoals korte eenvoudige woordjes, hoge
tonen.
,Fysieke ontwikkeling
Prénatale ontwikkeling
De prenatale ontwikkeling ontstaan in de buik van de moeder. Het eerste wat zich gaat
ontwikkelen is de neurale buis. Dit is de ruggenmerg en de hersenen Het kind krijgt voeding
via de placenta en alles wat de moeder eet heeft invloed op het kind. Ook stress van een
moeder heeft effect op het kind. Dit maakt een kind kwetsbaar in de buik.
Alle invloeden van buitenaf die invloed hebben op het kind noemt men het teratogene
effecten:
- Voedingspatroon van de moeder;
- Leeftijd van de moeder;
- Prenatale begeleiding van de moeder;
- Gezondheid van de moeder;
- Drugsgebruik;
- Alcohol, tabak, cafeïne,
- Stress
- Ziekte.
APGAR-score: dit is een score van 1-10 die aan het kind wordt gegeven om te bepalen hoe
goed het kind functioneert. Er wordt op 5 facetten gekeken:
- Huidskleur
- Hartslag
- Reactievermogen
- Activiteiten level
- Ademhaling
Er wordt per facet 0,1 of punten gegeven en afhankelijk per facet wordt er een behandeling
ingezet.
Baby’s hebben al een aantal zintuigen, denk aan rook en horen. Sommige zintuigen moeten
verder ontwikkeld worden, zoals zien. Een baby ziet wazig maar kan wel al contrast zien.
Reflexen zijn ook aangeboren. Reflexen zijn aangeboren fysieke vaardigheden. Deze zijn niet
aangeleerd, gestructureerde onvrijwillige respons die automatisch optreedt. Dit in
aanwezigheid van bepaalde stimuli. Dit zorgt voor een grotere overlevingskans.
Reflexen:
, Motorische ontwikkeling
Grove motoriek: bijvoorbeeld staan, zitten
Fijne motoriek: kleuren, knippen
Motorische problemen: wanneer een kind bijvoorbeeld achterloopt met lopen vergeleken
met zijn leeftijdsgenoten. Dit hangt meestal samen met andere ontwikkelingsproblemen.
Bijvoorbeeld leerproblemen.
Grove motorische motoriek: per welke maand een kind het beheerst
