Aantekeningen hoorcollege 3

Hoorcollege 3: het begin van Europa en het eerste middeleeuwse tijdperk van de grootrijken.

Karel de Grote
- Brief als eerste als heerser van Europa
- Hofmeiers: Werden steeds belangrijker in de 8e eeuw.
- Er ontstaan eerst meerdere rijken > ook meerdere hofmeiers > uiteindelijk wordt een familie het
grootst/belangrijkste > Karel Martel (nog steeds een hofmeier wel de eerste die het belangrijkste was)
> hij verslaat de andere hofmeiers > dus blijft als enige over
- Verslaat de islamitische legers
- Hij is geen koning.
- Hij geeft het rijk door aan zijn zonen: Hij verdeelt het rijk door tweeën en geeft het aan zijn zonen.
o Karloman: Hij heeft massamoorden gepleegd etc. > treedt af en gaat het klooster in.
o Pepijn erft dus uiteindelijk het hele rijk
 Hij wordt opgevolgd door Karel de Grote en zijn broer Karlonman. Hij gaat na 3 jaar al dood en
dus wordt Karel de Grote dus heerser over het hele rijk.
o Pepijn besluit in .... dat hij geen koning meer nodig heeft. Hij stopt de koning in een klooster >
Dynastie op een goede manier gestopt: in het klooster kan de koning niet zich voortplanten
o Stuurt een brief naar de paus: Hij geeft aan dat de er een staatshoofd is maar die heeft geen macht
over de regering
 Koning Willem Alexander: dan schrijft Rutte een brief naar de Paus omdat Rutte vindt dat hij
beter koning kan worden > hij heeft buiten het beeld niet echt een functie.
 Dit zal nu dus kritiek opleveren: Was in de 8e eeuw ook zo. Pepijn heeft hier veel moeite voor
doen.
 Pepijn laat zich zalven: Een Joods ritueel > hij heeft hiervoor eerst de bovenlaag moeten mee
trekken in zijn politiek. Dit was belangrijk omdat de oude Dynastie die werd gelegitimeerd
door de Zeevrouw/bovennatuurlijke krachten > Door de band met de Christelijke/Paus
legitimeren de Karels hun macht.
o Karel de Grote neemt de macht later over (broer ook maar overlijdt na 3 jaar) Hij verovert het het
hele .... Rijk
o Afval van het christelijke geloof staat gelijk aan afval van het Rijk.
o Karolingische staat.

- Staatsvorming van Europa.
Definitie van een staat: KIJK PP
1. Het moet een regering hebben
2. Bestuurlijk apparaat met een ambtelijk karakter om het gebied te besturen.
3. Militaire middelen
4. Geld

Bestuur en ambtenaren
- Graven in graafschappen
- Belangrijkste taken
o Leger oproepen en aanvoeren
o Recht spreken
o Koninklijke bevelen overbrengen en uitvoeren
o Inkomsten innen
- Zo’n 200-300 graafschappen: In elke graaf zit een graaf.
o Er moet natuurlijk wel een controle zijn: Zendgraven
- Zendgraven, zowel leken als clerici
o Controle op bestuurders
o Onderzoek in rechtszaken.

,  Geen corruptie?
 Dit is dus een dubbelsysteem: Districten (graafschappen) en een controle systeem. Ze kijken of
alles in orde is en rapporteren direct aan de koning.
Het leger: De edelen
- Oproepen alle mannen: Niet heel handig als het oorlog is wat ver weg is. Dan duurt het heel lang.
o Ze maken een professioneel leger, de mannen van de dichtbije districten ondersteunen
o Ze specialiseren in de calvarie.
 Edelen staan aan het hoofd van de legers.
Ridders: Milites (soldaat, krijgt de betekenis van een professioneel soldaat).
- Niet het beeld wat wij ervan zien: Het zijn professionele ruiters, die hun hele leven trainen in vechten
“Een hele bende dodende mensen die op je afdonderen in een ijzeren uniform”
o Getraind om te doden
o Erg effectief
o Tangbeweging
o In deze tijd zijn deze mannen nog geen edelen: Het zijn wel vrijen. ze krijgen van de koning of graaf
een stukje land. Boeren werkten hierop. Het enige wat zij doen is trainen. Elk voorjaar kwamen zij
op voor de koning of graaf.
o Kern van het leger
o Doordat ze zoveel veroveren hebben ze inkomen

Recht en wetten
- Gewoonte recht eigenlijk
- Eind 8e eeuw: Optekening van het gewoonterecht met een nieuwe inleiding
- Frankische en Romeinse erfenis
o Bewust terug naar het Romeinse Rijk om te kijken of ze dingen van hun bestuur kunnen
overnemen.
 Mandaat: Rechten van het klooster moet worden omgezet in de rechtbanken.
 De rechten moeten worden gehandhaafd.
 Ze nemen het systeem van de Romeinen over en perfectioneren het.
 Elke bezitsoverdracht moet worden vastgesteld in het kadaster.
 Greep op de economie.

Karolingische rijk: Methoden van bestuur en voorbeelden
- Centralisatie en standaardisatie
o Het romeinse rijk was centralistisch: Romeinse ging alles van uit Rome.
- Christelijke en romeinse voorbeelden
o Ze kijken naar de voorbeelden van vroegere besturen.
- Aanpassing aan de omstandig
o Ze passen zich aan wanneer het nodig is > Aan de regio. Werkt het niet? Veranderen ze zich.

Christendom en continuiten van gezag
- Ze zetten hun eigen hofmeiers naast de koningen en de kerk.
- Christelijke funcities: Ze kijken naar de functies die de keizers hadden in het Romeinse rijk
o Reorganiseren van het Christendom
o Afspraken zodat dingen niet van elkaar afwijken
 Zaken naar zich toe trekken in het centrum: Zorgen dat het allemaal op een lijn zit
 Kloosters: Regels van Benedictus = de basis regel in alle kloosters
 Bijbel: Vulgaat. Het is heel belangrijk in het Christendom.
 Vertaling die belangrijkste is: Hieronymus. Er zijn meerdere vertalingen > er moet een
juiste versie van de bijbel komen. Het Vulgaat. Deze wordt de enige goede bijbel.
 Alle priesters hebben dezelfde bijbel, gebedenboek.