Week 3 – Opmaat
HC Laboratorium aanvragen/ interpreteren
Take home
Categorieën lab
Hematologie (plasma)
Chemie (elektrolyten, nierfunctie, lever etc.)
Apotheek (concentratie geneesmiddelen/ toxines)
Microbiologie (kweken, serologie)
,Bloedtransfusie
Casus 1: huisbezoek HA
- 81-jarige man
o Reden van visite: toenemend hoesten en koorts
o VG: blanco
o A= voelt flink ziek, sinds gisteren weinig bed uit, veel hoesten sinds ruim 1 week
o LO: zieke man, helder en adequaat, opvallend: verscherpt ademgeruis
rechteronderkwab, verder diffuus enige ronchi
o Verdenking pneumonie
- Welk labonderzoek? > geen lab
o Want de uitslag van een POCT (point of care) CRP maakt je niet veel wijzer en
verandert je beleid niet
o Je gaat empirisch behandelen voor een pneumokokken pneumonie (meest
voorkomende oorzaak van pneumonie)
Casus 2: SEH
- 71-jarige man
o Rvk: status na rectaal bloedverlies, nu zwak
o VG: palliatief traject coloncarcinoom, geen behandeling, geplande transfusie
vanwege maandelijks rectaal bloedverlies
o A: meer bloedverlies, zwak, snel buiten adem, duizelig na opstaan
o LO: bleek, in rust normale parameters, bij geringe inspanning tachycard
- Welk labonderzoek?
o Hb + kruisbloed (moet je weten voor bloedtransfusies)
o Hoeft niet meer te weten omdat meneer geen verdere behandeling krijgt (voor bv.
nierinsufficiëntie)
Casus 3: SEH
- 21-jarige man
o Rvk: buikpijn en koorts
o VG: blanco
o A: 2 dagen buikpijn, sinds gisteren koorts, pijn rechts van navel
o LO: matig ziek, T 39.0, p 93, buik diffuus pijnlijk, PM rechter onderkwadrant, defense
bij palpatie
o Verdenking appendicitis
- Welk labonderzoek?
o CRP en leuko’s
o Om beloop te kunnen monitoren
Casus 4
- 81-jarige vrouw
o Rvk: malaise, toenemend verward
o Vg: gevorderde Alzheimer, PCI LAD
o A: niet mogelijk door desoriëntatie, dochter zegt dat moeder slechter is dan 1 maand
geleden
o LO: desoriëntatie, gestoorde aandacht, kreunt bij LO (palpatie buik), wel soepel
, o Diagnose= delier
- Welk labonderzoek?
o Algemeen intern lab
o Hiermee vang je de meest voorkomende diagnosen die ten grondslag kunnen liggen
aan een delier
Casus 5: spreekuur HA
- 62-jarieg man
o Rvk: periodieke controle DM2
o Vg: DM2, ongecompliceerd, HbA1c stabiel, obesitas
o A: geen bijzonderheden
o LO: gb
- Wanneer nieuwe controle?
o Controle over 6 maanden (bij goed ingestelde dm-patiënten)
Labonderzoek
Indicaties voor labonderzoek
- Diagnostiek (aansluiten/uitsluiten diagnose)
- Monitoren ziekte/ spiegels
- Prognose bepalen (bv. CRP bij pancreatitis)
- Let op: de uitslag moet wel beleidsconsequenties hebben
Gerichte aanvraag versus pakketten
Vuistregels
- Zo specifiek mogelijk lab aanvragen, tenzij:
o Geprotocolleerde zorg
- Hoever ga je met algemeen lab?
o ASAT en ALAT?
o Natrium en kalium?
o Leuko + leuko-differentiatie?
o CRP en leukoos?
- Bloedkweken
o Hoeveelheid: initieel 2 sets bloedkweken (3 bij endocarditis)
o Timing
▪ Altijd voor start antibiotica
▪ Geen reden tot afname specifiek bij koortspiek
o Serologie vs. PCR
Frequentie lab
- Klinisch
o Geprotocolleerd veelal 2-3x/week (hemato-oncologie, nierziekten), tenzij urgente/
ernstige lab afwijkingen, verandering kliniek
- Poliklinisch
, o Afhankelijk van situatie
- Bedenk verwachte duur tot effect interventie en stabiele situatie
Interpretatie labonderzoek
- Stap 1= urgentiebepaling (Hb 4.1, gluc 41, K8 > moet je direct iets mee)
- Stap 2= klinische correlatie/ context (mate ziekzijn/ VG)
- Stap 3= interpretatie
o Mechanisme/ pathofysiologie
o Stroomschema
Stroomschema anemie
- Bij anemie kan je verlaagde aanmaak/ verhoogde afbraak of verlies hebben
- Kijken of er sprake van hemolyse is/ aanmaakstoornis door te kort vit-B12/ hoe goed doet
het beenmerg het (reticulocyten, jonge voorlopers ery’s)
o Reticulocyten laag bij aanmaakstoornis
o Reticulocyten hoog bij stoornis beenmerg (als beenmerg zijn best doet om te
compenseren)
Stroomschema hyponatriëmie
- Bv. door extreem hoog glucose/ overige oorzaak
- Acuut (gelijk behandelen) of ernstig
- Kijken naar circulatietoestand
o Uitgedroogd door bv. lekken/ diarree/ diuretica gebruik
>> casuïstiek uit ZSA voor tentamen leidend
HC Laboratorium aanvragen/ interpreteren
Take home
Categorieën lab
Hematologie (plasma)
Chemie (elektrolyten, nierfunctie, lever etc.)
Apotheek (concentratie geneesmiddelen/ toxines)
Microbiologie (kweken, serologie)
,Bloedtransfusie
Casus 1: huisbezoek HA
- 81-jarige man
o Reden van visite: toenemend hoesten en koorts
o VG: blanco
o A= voelt flink ziek, sinds gisteren weinig bed uit, veel hoesten sinds ruim 1 week
o LO: zieke man, helder en adequaat, opvallend: verscherpt ademgeruis
rechteronderkwab, verder diffuus enige ronchi
o Verdenking pneumonie
- Welk labonderzoek? > geen lab
o Want de uitslag van een POCT (point of care) CRP maakt je niet veel wijzer en
verandert je beleid niet
o Je gaat empirisch behandelen voor een pneumokokken pneumonie (meest
voorkomende oorzaak van pneumonie)
Casus 2: SEH
- 71-jarige man
o Rvk: status na rectaal bloedverlies, nu zwak
o VG: palliatief traject coloncarcinoom, geen behandeling, geplande transfusie
vanwege maandelijks rectaal bloedverlies
o A: meer bloedverlies, zwak, snel buiten adem, duizelig na opstaan
o LO: bleek, in rust normale parameters, bij geringe inspanning tachycard
- Welk labonderzoek?
o Hb + kruisbloed (moet je weten voor bloedtransfusies)
o Hoeft niet meer te weten omdat meneer geen verdere behandeling krijgt (voor bv.
nierinsufficiëntie)
Casus 3: SEH
- 21-jarige man
o Rvk: buikpijn en koorts
o VG: blanco
o A: 2 dagen buikpijn, sinds gisteren koorts, pijn rechts van navel
o LO: matig ziek, T 39.0, p 93, buik diffuus pijnlijk, PM rechter onderkwadrant, defense
bij palpatie
o Verdenking appendicitis
- Welk labonderzoek?
o CRP en leuko’s
o Om beloop te kunnen monitoren
Casus 4
- 81-jarige vrouw
o Rvk: malaise, toenemend verward
o Vg: gevorderde Alzheimer, PCI LAD
o A: niet mogelijk door desoriëntatie, dochter zegt dat moeder slechter is dan 1 maand
geleden
o LO: desoriëntatie, gestoorde aandacht, kreunt bij LO (palpatie buik), wel soepel
, o Diagnose= delier
- Welk labonderzoek?
o Algemeen intern lab
o Hiermee vang je de meest voorkomende diagnosen die ten grondslag kunnen liggen
aan een delier
Casus 5: spreekuur HA
- 62-jarieg man
o Rvk: periodieke controle DM2
o Vg: DM2, ongecompliceerd, HbA1c stabiel, obesitas
o A: geen bijzonderheden
o LO: gb
- Wanneer nieuwe controle?
o Controle over 6 maanden (bij goed ingestelde dm-patiënten)
Labonderzoek
Indicaties voor labonderzoek
- Diagnostiek (aansluiten/uitsluiten diagnose)
- Monitoren ziekte/ spiegels
- Prognose bepalen (bv. CRP bij pancreatitis)
- Let op: de uitslag moet wel beleidsconsequenties hebben
Gerichte aanvraag versus pakketten
Vuistregels
- Zo specifiek mogelijk lab aanvragen, tenzij:
o Geprotocolleerde zorg
- Hoever ga je met algemeen lab?
o ASAT en ALAT?
o Natrium en kalium?
o Leuko + leuko-differentiatie?
o CRP en leukoos?
- Bloedkweken
o Hoeveelheid: initieel 2 sets bloedkweken (3 bij endocarditis)
o Timing
▪ Altijd voor start antibiotica
▪ Geen reden tot afname specifiek bij koortspiek
o Serologie vs. PCR
Frequentie lab
- Klinisch
o Geprotocolleerd veelal 2-3x/week (hemato-oncologie, nierziekten), tenzij urgente/
ernstige lab afwijkingen, verandering kliniek
- Poliklinisch
, o Afhankelijk van situatie
- Bedenk verwachte duur tot effect interventie en stabiele situatie
Interpretatie labonderzoek
- Stap 1= urgentiebepaling (Hb 4.1, gluc 41, K8 > moet je direct iets mee)
- Stap 2= klinische correlatie/ context (mate ziekzijn/ VG)
- Stap 3= interpretatie
o Mechanisme/ pathofysiologie
o Stroomschema
Stroomschema anemie
- Bij anemie kan je verlaagde aanmaak/ verhoogde afbraak of verlies hebben
- Kijken of er sprake van hemolyse is/ aanmaakstoornis door te kort vit-B12/ hoe goed doet
het beenmerg het (reticulocyten, jonge voorlopers ery’s)
o Reticulocyten laag bij aanmaakstoornis
o Reticulocyten hoog bij stoornis beenmerg (als beenmerg zijn best doet om te
compenseren)
Stroomschema hyponatriëmie
- Bv. door extreem hoog glucose/ overige oorzaak
- Acuut (gelijk behandelen) of ernstig
- Kijken naar circulatietoestand
o Uitgedroogd door bv. lekken/ diarree/ diuretica gebruik
>> casuïstiek uit ZSA voor tentamen leidend
