Samenvatting Biologie Hoofdstuk 12 – Hormonen
Paragraaf 1
Groei en ontwikkeling zijn processen waarbij hormonen betrokken zijn.
Hormoon > een signaalstof die via het bloed zijn doelwitcellen bereikt. Sturen processen aan
in meerdere organen en weefsels.
Alleen cellen met passende receptoren reageren op een bepaald hormoon.
Je lichaam telt een aantal hormoonklieren, zie afbeelding.
Hormonen
o Zorgen ervoor dat je groeit (tot ongeveer je 20e)
o Vormen en ontwikkelen je geslachtscellen (tot ver na je 20e)
o Bevorderen de vorming van de secundaire geslachtskenmerken (borstgroei,
schaamhaar)
o Beïnvloeden het gedrag.
o Zijn betrokken bij het constant houden van je lichaamstemperatuur
o Zijn betrokken bij de regeling van het glucosegehalte in je bloed.
Hormoonklieren zijn endocriene klieren > geven producten af aan het inwendige milieu, het
bloed, en via het bloed aan de doelwitorganen en -weefsels.
Zweet- en verteringsklieren zijn exocriene klieren > de producten komen in het uitwendige
milieu terecht, op je huid of in je darm.
Zie BINAS 89A
De hypofyse > de centrale
hormoonklier, coördineert de
processen in je lichaam, de
verbinding tussen hersenen en
hormoonstelsel.
Vanuit de hypothalamus ontvangt
de hypofyse informatie over het
lichaam.
Hypofyse bestaat uit twee delen:
De neurohypofyse (hypofyseachterkwab) > bestaat uit zenuwweefsel en geeft
neurohormonen van de hypothalamus af aan het bloed.
Adenohypofyse (hypofysevoorkwab) > bestaat uit klierweefsel dat verschillende
hormonen afgeeft, aangestuurd door hypothalamus.
Hormonen uit hypothalamus via neurohypofyse:
Een voorbeeld van de nauwe samenwerking tussen de hypothalamus en de neurohypofyse is
de regeling van de bloeddruk. Een goede bloeddruk is belangrijk voor het constant houden
van je interne milieu, de homeostase.
1. Er is sprake van een dalende bloeddruk.
2. Als reactie maken de neuronen in de hypothalamus het neurohormoon ADH
3. Via de uitlopers van de neuronen komt ADH in de neurohypofyse.
4. In de neurohypofyse geven de uitlopers van de neuronen het ADH af aan het bloed.
ADH > zorgt ervoor dat bloedvaten samentrekken en er minder uitscheiding van
water in de nieren plaatsvindt, hierdoor stijgt de bloeddruk.
Ook het neurohormoon oxytocine komt vanuit de hypothalamus via de neurohypofyse in het
bloed.
Oxytocine > wekt weeën op bij een bevalling en is betrokken bij sociaal gedrag,
zoals de zorg voor de baby.
, Hormonen uit hypothalamus via adenohypofyse:
Andere neurohormonen uit de hypothalamus stimuleren de adenohypofysen. Synapsen
(punten waarop twee neuronen (meestal axon en dendriet) met elkaar communiceren.) uit
de hypothalamus geven releasing-hormonen (RH’s) af aan het bloed, hierna komen ze
rechtstreeks terecht in de adenohypofyse.
1. Er worden FSH-releasing-hormonen door de hypothalamus afgegeven aan het bloed.
2. De FSH-releasing-hormonen komen via het bloed terecht in de adenohypofyse.
3. De adenohypofyse wordt door de FSH-releasing-hormonen gestimuleerd om FSH af
te geven.
FSH > stimuleert de geslachtsklieren, groei en ontwikkeling van bijvoorbeeld
follikels in de eierstokken.
Weer andere neurohormonen van de hypothalamus geven inhibiting-hormonen af, komt via
het bloed bij adenohypofyse.
Inhibiting-hormonen > Neurohormonen van de hypothalamus die de afgifte van
bepaalde hormonen door de adenohypofyse remmen (bijvoorbeeld de aanmaak
van prolactine en FSH)
Je lichaam stemt de concentraties van de hormonen die betrokken zijn bij het vormen van
geslachtscellen nauwkeurig op elkaar af.
o Voorbeeld:
FSH uit de hypofyse stimuleert de
groei en ontwikkeling van de
follikels in de eierstokken. De
ontwikkelende follikels maken op
hun beurt het hormoon oestradiol,
een oestrogeen. Een stijging van -
oestradiol stimuleert de afgifte van
LH door de hypofyse, waarna de
ovulatie volgt. Na de ovulatie
ontstaat uit de rest van het follikel het gele lichaam, dat naast oestradiol ook
progesteron maakt. De hormonen remmen elk de afgifte van FSH-releasing-hormoon
door de hypothalamus en van FSH door de hypofyse.
Veel hormoonconcentraties zijn via negatieve terugkoppeling geregeld waardoor de
concentratie van een hormoon in het bloed voortdurend rond de norm blijft.
Er is ook positieve terugkoppeling, waarbij de hormoonconcentratie juist stijgt. Voorbeeld
hiervan is de hoeveelheid oxytocineafgifte tijdens een bevalling.
Sommige stoffen binden aan membraanreceptoren die bestemd zijn voor hormonen,
hierdoor kunnen deze je beïnvloeden.
Paragraaf 1
Groei en ontwikkeling zijn processen waarbij hormonen betrokken zijn.
Hormoon > een signaalstof die via het bloed zijn doelwitcellen bereikt. Sturen processen aan
in meerdere organen en weefsels.
Alleen cellen met passende receptoren reageren op een bepaald hormoon.
Je lichaam telt een aantal hormoonklieren, zie afbeelding.
Hormonen
o Zorgen ervoor dat je groeit (tot ongeveer je 20e)
o Vormen en ontwikkelen je geslachtscellen (tot ver na je 20e)
o Bevorderen de vorming van de secundaire geslachtskenmerken (borstgroei,
schaamhaar)
o Beïnvloeden het gedrag.
o Zijn betrokken bij het constant houden van je lichaamstemperatuur
o Zijn betrokken bij de regeling van het glucosegehalte in je bloed.
Hormoonklieren zijn endocriene klieren > geven producten af aan het inwendige milieu, het
bloed, en via het bloed aan de doelwitorganen en -weefsels.
Zweet- en verteringsklieren zijn exocriene klieren > de producten komen in het uitwendige
milieu terecht, op je huid of in je darm.
Zie BINAS 89A
De hypofyse > de centrale
hormoonklier, coördineert de
processen in je lichaam, de
verbinding tussen hersenen en
hormoonstelsel.
Vanuit de hypothalamus ontvangt
de hypofyse informatie over het
lichaam.
Hypofyse bestaat uit twee delen:
De neurohypofyse (hypofyseachterkwab) > bestaat uit zenuwweefsel en geeft
neurohormonen van de hypothalamus af aan het bloed.
Adenohypofyse (hypofysevoorkwab) > bestaat uit klierweefsel dat verschillende
hormonen afgeeft, aangestuurd door hypothalamus.
Hormonen uit hypothalamus via neurohypofyse:
Een voorbeeld van de nauwe samenwerking tussen de hypothalamus en de neurohypofyse is
de regeling van de bloeddruk. Een goede bloeddruk is belangrijk voor het constant houden
van je interne milieu, de homeostase.
1. Er is sprake van een dalende bloeddruk.
2. Als reactie maken de neuronen in de hypothalamus het neurohormoon ADH
3. Via de uitlopers van de neuronen komt ADH in de neurohypofyse.
4. In de neurohypofyse geven de uitlopers van de neuronen het ADH af aan het bloed.
ADH > zorgt ervoor dat bloedvaten samentrekken en er minder uitscheiding van
water in de nieren plaatsvindt, hierdoor stijgt de bloeddruk.
Ook het neurohormoon oxytocine komt vanuit de hypothalamus via de neurohypofyse in het
bloed.
Oxytocine > wekt weeën op bij een bevalling en is betrokken bij sociaal gedrag,
zoals de zorg voor de baby.
, Hormonen uit hypothalamus via adenohypofyse:
Andere neurohormonen uit de hypothalamus stimuleren de adenohypofysen. Synapsen
(punten waarop twee neuronen (meestal axon en dendriet) met elkaar communiceren.) uit
de hypothalamus geven releasing-hormonen (RH’s) af aan het bloed, hierna komen ze
rechtstreeks terecht in de adenohypofyse.
1. Er worden FSH-releasing-hormonen door de hypothalamus afgegeven aan het bloed.
2. De FSH-releasing-hormonen komen via het bloed terecht in de adenohypofyse.
3. De adenohypofyse wordt door de FSH-releasing-hormonen gestimuleerd om FSH af
te geven.
FSH > stimuleert de geslachtsklieren, groei en ontwikkeling van bijvoorbeeld
follikels in de eierstokken.
Weer andere neurohormonen van de hypothalamus geven inhibiting-hormonen af, komt via
het bloed bij adenohypofyse.
Inhibiting-hormonen > Neurohormonen van de hypothalamus die de afgifte van
bepaalde hormonen door de adenohypofyse remmen (bijvoorbeeld de aanmaak
van prolactine en FSH)
Je lichaam stemt de concentraties van de hormonen die betrokken zijn bij het vormen van
geslachtscellen nauwkeurig op elkaar af.
o Voorbeeld:
FSH uit de hypofyse stimuleert de
groei en ontwikkeling van de
follikels in de eierstokken. De
ontwikkelende follikels maken op
hun beurt het hormoon oestradiol,
een oestrogeen. Een stijging van -
oestradiol stimuleert de afgifte van
LH door de hypofyse, waarna de
ovulatie volgt. Na de ovulatie
ontstaat uit de rest van het follikel het gele lichaam, dat naast oestradiol ook
progesteron maakt. De hormonen remmen elk de afgifte van FSH-releasing-hormoon
door de hypothalamus en van FSH door de hypofyse.
Veel hormoonconcentraties zijn via negatieve terugkoppeling geregeld waardoor de
concentratie van een hormoon in het bloed voortdurend rond de norm blijft.
Er is ook positieve terugkoppeling, waarbij de hormoonconcentratie juist stijgt. Voorbeeld
hiervan is de hoeveelheid oxytocineafgifte tijdens een bevalling.
Sommige stoffen binden aan membraanreceptoren die bestemd zijn voor hormonen,
hierdoor kunnen deze je beïnvloeden.
