Les 1: wat zijn media-effecten?
➢ Algemene definitie
Sociale of psychologische responsen die voorkomen bij individuen, dyades, kleine groepen,
organisaties, of gemeenschappen als resultaat van blootstelling of verwerking van een
bepaalde mediaboodschap
Niet enkel een respons die je als buitenstaander kan waarnemen, het kan ook gaan
om inwendige processen
De effecten kunnen op verschillende niveaus voorkomen
Of: de boodschap hoeft niet altijd verwerkt te zijn om toch een invloed te hebben.
Vb. Het elaboration likelihood model
Artikel 1 is een zeer
algemeen hoofdstuk
➢ De wetenschappelijke kant: (artikel 1: a scientific approach) over wat wetenschap
is/doet en wat de
Media effecten is een vorm van kennis die we proberen te verzamelen over de doelen er van zijn en
realiteit hoe het verloopt in
3 manieren om kennis te verzamelen: media
1. Kennis door ervaring= empirie effectenonderzoek
- Wordt beschouwd als betrouwbaar Study boxen kennen?
- Veel trial and error => trage vooruitgang Staan niet in
- Veel gebruikte techniek om oordelen te vellen over media-effecten samenvatting.
omdat we allemaal persoonlijke ervaring hebben met media-
effecten
- Eigenlijk geen goede manier om algemene kennis te verzamelen
Vb. Iemand dat gamed en zegt dat het geen (agressieve) invloed heeft op zijn gedrag
2. Kennis door autoriteit
- Hen vertrouwen geven door zijn achtergrond
Vb. Naar de dokter gaan
- Probleem: Te veel vertrouwen => doortrekken naar iedereen/naar andere
domeinen
Vb. Niet elke dokter is een goede dokter
Vb. Dokter is niet goed om iets te vertellen over de economische situatie
- Probleem: niet iedereen is te vertouwen over media-effecten, soms hebben ze
ook andere doelen.
Vb. Documentaire over gewelddadige films op aggressief gedrag bij jongeren, je
hebt dan vertrouwen in het tvnetwerk dat ze niet liegen. Maar ze kunnen een
ander doel hebben namelijk jongeren meer tv laten kijken
3. Kennis door wetenschap
- Systematische observatie casual observatie (kennis door ervaring)
Geen specifieke observatie maar telkens opnieuw hetzelfde testen.
= verschil met kennis door ervaring
- Science works, kennis door wetenschap is vrij krachtig
- Ook nadelen
Vb. mensen maken soms fouten
,Doelen van wetenschap:
1) Voorspellen= zeggen wat er in de toekomst gaat gebeuren
- Zeer krachtig doel want mensen baseren hun gedrag daarop
Vb. Outfit afstemmen op weerbericht
- Ook toepasbaar op media-effectenonderzoek
Vb. Voorspellen welke kinderen vatbaar zijn voor geweldeffecten
- Maar beperkingen aan voorspelligen
Vb. Op lange termijn
2) Verklaren= in bredere context plaatsen
- Waarom
- Verklaringen worden voortdurend verder opgebouwd
- Ook bij media-effectenonderzoek
Vb. Verschillende verklaringen voor geweld effect
3) Begrijpen= de volgorde kennen van causale gebeurtenissen
- Komt voort uit een goede verklaring, veeklaren en begrijpen gaan hand in hand.
- Ook bij media-effectenonderzoek
Vb. Welke verschillende stappen tussen blootstelling en gedrag?
4) Controleren= gevolg van voorspellen, verklaren en begrijpen
- Het bestuderen van media-effecten gaat samen met het in controle houden van
gebeurtenissen
- Ook bij media-effectenonderzoek
Vb. Rating systemen films of games, zo hebben ze het effect ervan onder controle
- Zorgt voor een vertaling van kennis naar de bredere context van
wetenschappelijk onderzoek, dus hoe we die kennis in de praktijk kunnen
gebruiken
Hoe worden de doelen van wetenschap bereikt?
1. Theorie
- Vergelijkbaar met het kip of het ei verhaal: was er eerste het onderzoek en dan
de theorie of omgekeerd? In de praktijk is het vaak een wisselwerking
- Theorie vs idee: er is een verschil
Theorie is meer dan 1 statement, veel diepgaander
Stap 1: kernconcepten bepalen en hun relaties
Stap 2: hypotheses formuleren die getest kunnen worden
Stap 3: wisselwerking tussen theorie en data
2. Falsifieerbaarheid
- Je moet op voorand kunnen zeggen welke bevindingen ervoor zorgen dat de
hypothese fout is
Vb. Alle zwanen zijn wit
H: de volgende zwaan die je ziet is wit
O: de zwaan is wit
Hypothese bevestigd
3. Creativiteit
4. Generaliseerbaarheid
- Wetenschap zoekt naar algemene patronen
- Zo weinig mogelijk variabelen om te verklaren
, - Case studies zeggen weinig over algemene patronen
5. Objectieve waarheid ontdekken
- ‘er is geen objectieve waarheid’ statement kan eigenlijk niet. Wetenschap
probeert die te achterhalen
Vb. Media heeft een invloed op kinderen of media heeft geen invloed op
kinderen. Maar dit betekent niet dat die invloed op alle kinderen hetzelfde is.
6. Sceptisch blijven
- altijd mogelijkheid tot controversies
- er zijn geen definitieve conclusies
- maar consensus groeit met meer onderzoek te doen
➢ Geschiedenis van media-effectenonderzoek
8 centrale gebeurtenissen die bezorgdheden over effecten van massa media hebben doen
toenemen:
1. Spaans-Amerikaanse oorlog (1898)
Media publicatie van William Hearst gaf aanleiding tot de oorlog door druk bevolking
2. Propanganda WOI
Publicaties om publieke opinie te beïnvloeden dat oorlog de enige oplossing was
3. Films als ontspanning (1920)
Werd populair, maar vragen over de mogelijke effecten op attitudes en wat met
kinderen? => steeds meer onderzoeksintresse sinds 1920 => payne fund studies:
- Onder leiding van Edgard Dale
- Inhoudsanalyses in grote thema’s zoals kinderen, liefde,..
- Conclusie: meer dan 75% viel in enkel 3 categorieën nl. geweld, liefde en seks
- Volgende stap: emotionele impact? => gebruik van fysiologische electrode, om te
achterhalen hoe kinderen en volwassenen reageren op bepaalde inhoud
- Resultaat: verschillen tussen jonge en oudere adolescenten
- Volgende stap: impact op gedrag? => vb. onderzoek Blumer: vragenlijsten en
interviews bij kinderen en jongvolwassenen: hoe denken ze dat media hun gedrag
beïnvloed?
- Verschilpunt: deze techniek zou veel kritiek krijgen vandaag: foute inschattingen,
wat met onbewuste processen?
- Na de payne fund studies: legacy of fear= bang van de krachtige media
4. The invasion from mars (1930)
- Dominant medium in VS: radio
- War of the worlds: narratief fictief verhaal
- Nog nooit zo een grote invloed op publiek geweest, grootschalige paniek
- Onderzoek door Princeton University: analyse van kranten, surveys en
persoonlijke interviews
- Belangrijkste verklaring: Amerikanen hadden veel vertrouwen in radio, goede
technieken die bijdragen tot realiteitsgevoel, missen van aankondiging dat het
een verhaal was
- Individuele verschillen
= > media kan wereldwijd intense respons oproepen bij het publiek
, De eerste theorie rond media effecten: magic bullet model of hypermodermic needle model
of mass communication
- = de media fungeert als krachtige kogel of naald die mensen injecteert en
krachtige processen gaat activeren
- Onderzoek was tot dan toe: case-onderzoek, exploratief, zonder theorie en
hypotheses. Nog niet systematisch
- Maar weinig aandacht voor verschillen in responses
5. The peoples choice study: nieuwe perspectieven op media-effecten
- Onderzoek in teken van presidentsverkiezingen
- Hoe en waarom beslissen mensen om te stemmen?
- Longitudinale panelstudie met grote controlegroepen= belangrijk verschil met
voorgaand onderzoek.
- Belangrijkste bevinding: geen significante verschillen tussen panel groep en
controlegroep=> longitudinale methode werkte goed
- Resultaten:
▪ weinig verandering in intentie om te stemmen op kandidaat = conversie
(verandering).
▪ Versterking van bestaande intenties= reinforcement
Media heeft slechts beperkte effecten
6. The decatur study: two step flow of communication
- Mogelijke verklaring: media-effecten zijn er niet direct?
- Two step flow: opinie leiders:
- Grootschalige studie van Katz & Lazarsfeld om dit te testen (1945)
- Interviews met vrouwen op 2 verschillende momenten over verschillende
onderwerpen en met wie ze daarover praatten. Was er een overgang van de ene
vrouw naar de andere?
- Resultaten: bevestigd maar methode was niet perfect
Media effecten zijn complexer dan gewoon directe invloed van een
boodschap, maar er is een tweestapsproces waarbij opinieleiders een rol
spelen
7. World war II movies
- Duitsland maakte veel gebruik van propaganda in de vorm van films
- US reageert met Hollywood om terug te slaan: publiek overtuigen dat duitsland
de duivel is.
- Experimenten om na te gaan of de films de gewenste effecten hadden
- Resultaten:
▪ Meer kennis over feiten oorlog
▪ Weinig verandering motivatie om soldaat te worden
▪ Ceiling effect?= het plafondniveau is bereikt, kijkers hadden al hoge
motivatie
Idee van limited-effects voor media blijft overeind
De tweede theorie rond media effecten: limited effects perspective
- Selectieve blootstelling aan media: vooral op zoek naar media inhouden die
stroken met eigen visies en attitudes die men heeft => beperkte effecten, vooral
versterking of bereiken van plafondniveau
➢ Algemene definitie
Sociale of psychologische responsen die voorkomen bij individuen, dyades, kleine groepen,
organisaties, of gemeenschappen als resultaat van blootstelling of verwerking van een
bepaalde mediaboodschap
Niet enkel een respons die je als buitenstaander kan waarnemen, het kan ook gaan
om inwendige processen
De effecten kunnen op verschillende niveaus voorkomen
Of: de boodschap hoeft niet altijd verwerkt te zijn om toch een invloed te hebben.
Vb. Het elaboration likelihood model
Artikel 1 is een zeer
algemeen hoofdstuk
➢ De wetenschappelijke kant: (artikel 1: a scientific approach) over wat wetenschap
is/doet en wat de
Media effecten is een vorm van kennis die we proberen te verzamelen over de doelen er van zijn en
realiteit hoe het verloopt in
3 manieren om kennis te verzamelen: media
1. Kennis door ervaring= empirie effectenonderzoek
- Wordt beschouwd als betrouwbaar Study boxen kennen?
- Veel trial and error => trage vooruitgang Staan niet in
- Veel gebruikte techniek om oordelen te vellen over media-effecten samenvatting.
omdat we allemaal persoonlijke ervaring hebben met media-
effecten
- Eigenlijk geen goede manier om algemene kennis te verzamelen
Vb. Iemand dat gamed en zegt dat het geen (agressieve) invloed heeft op zijn gedrag
2. Kennis door autoriteit
- Hen vertrouwen geven door zijn achtergrond
Vb. Naar de dokter gaan
- Probleem: Te veel vertrouwen => doortrekken naar iedereen/naar andere
domeinen
Vb. Niet elke dokter is een goede dokter
Vb. Dokter is niet goed om iets te vertellen over de economische situatie
- Probleem: niet iedereen is te vertouwen over media-effecten, soms hebben ze
ook andere doelen.
Vb. Documentaire over gewelddadige films op aggressief gedrag bij jongeren, je
hebt dan vertrouwen in het tvnetwerk dat ze niet liegen. Maar ze kunnen een
ander doel hebben namelijk jongeren meer tv laten kijken
3. Kennis door wetenschap
- Systematische observatie casual observatie (kennis door ervaring)
Geen specifieke observatie maar telkens opnieuw hetzelfde testen.
= verschil met kennis door ervaring
- Science works, kennis door wetenschap is vrij krachtig
- Ook nadelen
Vb. mensen maken soms fouten
,Doelen van wetenschap:
1) Voorspellen= zeggen wat er in de toekomst gaat gebeuren
- Zeer krachtig doel want mensen baseren hun gedrag daarop
Vb. Outfit afstemmen op weerbericht
- Ook toepasbaar op media-effectenonderzoek
Vb. Voorspellen welke kinderen vatbaar zijn voor geweldeffecten
- Maar beperkingen aan voorspelligen
Vb. Op lange termijn
2) Verklaren= in bredere context plaatsen
- Waarom
- Verklaringen worden voortdurend verder opgebouwd
- Ook bij media-effectenonderzoek
Vb. Verschillende verklaringen voor geweld effect
3) Begrijpen= de volgorde kennen van causale gebeurtenissen
- Komt voort uit een goede verklaring, veeklaren en begrijpen gaan hand in hand.
- Ook bij media-effectenonderzoek
Vb. Welke verschillende stappen tussen blootstelling en gedrag?
4) Controleren= gevolg van voorspellen, verklaren en begrijpen
- Het bestuderen van media-effecten gaat samen met het in controle houden van
gebeurtenissen
- Ook bij media-effectenonderzoek
Vb. Rating systemen films of games, zo hebben ze het effect ervan onder controle
- Zorgt voor een vertaling van kennis naar de bredere context van
wetenschappelijk onderzoek, dus hoe we die kennis in de praktijk kunnen
gebruiken
Hoe worden de doelen van wetenschap bereikt?
1. Theorie
- Vergelijkbaar met het kip of het ei verhaal: was er eerste het onderzoek en dan
de theorie of omgekeerd? In de praktijk is het vaak een wisselwerking
- Theorie vs idee: er is een verschil
Theorie is meer dan 1 statement, veel diepgaander
Stap 1: kernconcepten bepalen en hun relaties
Stap 2: hypotheses formuleren die getest kunnen worden
Stap 3: wisselwerking tussen theorie en data
2. Falsifieerbaarheid
- Je moet op voorand kunnen zeggen welke bevindingen ervoor zorgen dat de
hypothese fout is
Vb. Alle zwanen zijn wit
H: de volgende zwaan die je ziet is wit
O: de zwaan is wit
Hypothese bevestigd
3. Creativiteit
4. Generaliseerbaarheid
- Wetenschap zoekt naar algemene patronen
- Zo weinig mogelijk variabelen om te verklaren
, - Case studies zeggen weinig over algemene patronen
5. Objectieve waarheid ontdekken
- ‘er is geen objectieve waarheid’ statement kan eigenlijk niet. Wetenschap
probeert die te achterhalen
Vb. Media heeft een invloed op kinderen of media heeft geen invloed op
kinderen. Maar dit betekent niet dat die invloed op alle kinderen hetzelfde is.
6. Sceptisch blijven
- altijd mogelijkheid tot controversies
- er zijn geen definitieve conclusies
- maar consensus groeit met meer onderzoek te doen
➢ Geschiedenis van media-effectenonderzoek
8 centrale gebeurtenissen die bezorgdheden over effecten van massa media hebben doen
toenemen:
1. Spaans-Amerikaanse oorlog (1898)
Media publicatie van William Hearst gaf aanleiding tot de oorlog door druk bevolking
2. Propanganda WOI
Publicaties om publieke opinie te beïnvloeden dat oorlog de enige oplossing was
3. Films als ontspanning (1920)
Werd populair, maar vragen over de mogelijke effecten op attitudes en wat met
kinderen? => steeds meer onderzoeksintresse sinds 1920 => payne fund studies:
- Onder leiding van Edgard Dale
- Inhoudsanalyses in grote thema’s zoals kinderen, liefde,..
- Conclusie: meer dan 75% viel in enkel 3 categorieën nl. geweld, liefde en seks
- Volgende stap: emotionele impact? => gebruik van fysiologische electrode, om te
achterhalen hoe kinderen en volwassenen reageren op bepaalde inhoud
- Resultaat: verschillen tussen jonge en oudere adolescenten
- Volgende stap: impact op gedrag? => vb. onderzoek Blumer: vragenlijsten en
interviews bij kinderen en jongvolwassenen: hoe denken ze dat media hun gedrag
beïnvloed?
- Verschilpunt: deze techniek zou veel kritiek krijgen vandaag: foute inschattingen,
wat met onbewuste processen?
- Na de payne fund studies: legacy of fear= bang van de krachtige media
4. The invasion from mars (1930)
- Dominant medium in VS: radio
- War of the worlds: narratief fictief verhaal
- Nog nooit zo een grote invloed op publiek geweest, grootschalige paniek
- Onderzoek door Princeton University: analyse van kranten, surveys en
persoonlijke interviews
- Belangrijkste verklaring: Amerikanen hadden veel vertrouwen in radio, goede
technieken die bijdragen tot realiteitsgevoel, missen van aankondiging dat het
een verhaal was
- Individuele verschillen
= > media kan wereldwijd intense respons oproepen bij het publiek
, De eerste theorie rond media effecten: magic bullet model of hypermodermic needle model
of mass communication
- = de media fungeert als krachtige kogel of naald die mensen injecteert en
krachtige processen gaat activeren
- Onderzoek was tot dan toe: case-onderzoek, exploratief, zonder theorie en
hypotheses. Nog niet systematisch
- Maar weinig aandacht voor verschillen in responses
5. The peoples choice study: nieuwe perspectieven op media-effecten
- Onderzoek in teken van presidentsverkiezingen
- Hoe en waarom beslissen mensen om te stemmen?
- Longitudinale panelstudie met grote controlegroepen= belangrijk verschil met
voorgaand onderzoek.
- Belangrijkste bevinding: geen significante verschillen tussen panel groep en
controlegroep=> longitudinale methode werkte goed
- Resultaten:
▪ weinig verandering in intentie om te stemmen op kandidaat = conversie
(verandering).
▪ Versterking van bestaande intenties= reinforcement
Media heeft slechts beperkte effecten
6. The decatur study: two step flow of communication
- Mogelijke verklaring: media-effecten zijn er niet direct?
- Two step flow: opinie leiders:
- Grootschalige studie van Katz & Lazarsfeld om dit te testen (1945)
- Interviews met vrouwen op 2 verschillende momenten over verschillende
onderwerpen en met wie ze daarover praatten. Was er een overgang van de ene
vrouw naar de andere?
- Resultaten: bevestigd maar methode was niet perfect
Media effecten zijn complexer dan gewoon directe invloed van een
boodschap, maar er is een tweestapsproces waarbij opinieleiders een rol
spelen
7. World war II movies
- Duitsland maakte veel gebruik van propaganda in de vorm van films
- US reageert met Hollywood om terug te slaan: publiek overtuigen dat duitsland
de duivel is.
- Experimenten om na te gaan of de films de gewenste effecten hadden
- Resultaten:
▪ Meer kennis over feiten oorlog
▪ Weinig verandering motivatie om soldaat te worden
▪ Ceiling effect?= het plafondniveau is bereikt, kijkers hadden al hoge
motivatie
Idee van limited-effects voor media blijft overeind
De tweede theorie rond media effecten: limited effects perspective
- Selectieve blootstelling aan media: vooral op zoek naar media inhouden die
stroken met eigen visies en attitudes die men heeft => beperkte effecten, vooral
versterking of bereiken van plafondniveau
