VERBINTENISSENRECHT
Samenvatting
18 JUNI 2018
,Verbintenissenrecht
Inhoud
§1. Plaats van het verbintenissenrecht in het BW en in het recht............................................10
§2. De vermogensrechtelijke verbintenis.................................................................................10
A. Definitie............................................................................................................................10
B. Analyse van de kenmerken...............................................................................................10
C. Plaats van het verbintenissenrecht in het Recht...............................................................12
Hoofdstuk 1 Begrip en soorten overeenkomsten.............................................................................12
Afdeling 1. Begripsbepaling..........................................................................................................12
§1. Het begrip overeenkomst...................................................................................................12
§2. Kenmerken van een vermogensrechtelijke overeenkomst.................................................12
A. De overeenkomst berust op een wilsovereenstemming..................................................12
B. De overeenkomst wordt gesloten tussen twee of meer personen...................................13
C. De overeenkomst veronderstelt de bedoeling om rechtsgevolgen te doen ontstaan......13
Afdeling 2 Soorten overeenkomsten............................................................................................13
§1. Vermogensrechtelijke en andere overeenkomsten............................................................13
A. Andere privaatrechtelijke overeenkomsten.....................................................................13
§2. Soorten vermogensrechtelijke overeenkomsten................................................................13
A. Consensuele, zakelijke en plechtige overeenkomsten......................................................13
B. Eenzijdige en wederkerige overeenkomsten artt. 1102 – 1103 BW.................................13
C. Overeenkomsten om niet en onder bezwarende titel......................................................13
D. Vergeldende en kanscontracten.......................................................................................14
E. Overeenkomsten intuitu personae...................................................................................14
F. Benoemde, onbenoemde en gemengde overeenkomsten...............................................14
G. Aflopende contracten, duurcontracten van bepaalde of onbepaalde duur en langdurige
contracten............................................................................................................................14
H. Hoofdcontracten en bijkomende contracten...................................................................15
I. Kader- of raamcontracten en voorovereenkomsten..........................................................15
J. Onderhandelde contracten, toetredingscontracten en het gebruik van
standaardvoorwaarden........................................................................................................15
K. Handelscontracten en contracten met een consument....................................................15
Hoofdstuk 2 Basisbeginselen van het contractenrecht.....................................................................16
Hoofdstuk 3 Totstandkoming van de overeeenkomst......................................................................16
§1. De wilsovereenstemming...................................................................................................16
A. Kenmerken en draagwijdte...............................................................................................16
1
, B. Drie problemen rond de wilsovereenstemming...............................................................16
C. De wilsgebreken...............................................................................................................17
§3. Het voorwerp......................................................................................................................20
A. Begrip...............................................................................................................................20
B. Geldigheidsvoorwaarden..................................................................................................20
C. Gevolgen...........................................................................................................................21
D. Theorie van het verval wegens wegvallen van het voorwerp...........................................21
§4. De oorzaak..........................................................................................................................21
Afdeling 2. De totstandkoming dynamisch bekeken.....................................................................21
§1. De onderhandelingsfase.....................................................................................................21
A. Onderhandelingen............................................................................................................21
B. Geruisloos en progressief contracteren............................................................................22
§2. Aanbod en aanvaarding......................................................................................................22
A. Aanbod.............................................................................................................................22
B. Aanvaarding......................................................................................................................23
§3. Contracteren met vertegenwoordiging..............................................................................23
A. Situering en begripsbepaling............................................................................................23
B. Voorwaarden....................................................................................................................23
C. Soorten en gevolgen.........................................................................................................23
D. Leer van de schijnvertegenwoordiging.............................................................................24
Afdeling 3. De sanctionering in de precontractuele fase..............................................................24
§1. De nietigheidsleer...............................................................................................................24
A. De aard van de nietigheid.................................................................................................24
B. Modulering van de radicale nietigheidsactie....................................................................25
C. Moduleringstechnieken....................................................................................................25
§2. De precontractuele aansprakelijkheid................................................................................26
Hoofdstuk 4 – Uitwerking van de overeenkomst tussen de partijen................................................26
Afdeling 1. Contractuele aansprakelijkheid..................................................................................26
§1. Nakoming en niet-nakoming: tot wat is een SA gehouden?...............................................26
§2. De toerekenbare niet-nakoming.........................................................................................27
A. De persoonlijke toerekenbare tekortkomingen en de contractuele aansprakelijkheid....27
B. Personen en zaken waarvoor de SA instaat......................................................................27
C. Het bewijs van de tekortkoming.......................................................................................27
D. De remedies van de SE en de verweermiddelen van de SA..............................................28
§3. De niet-toerekenbare niet-nakoming.................................................................................28
A. Vreemde oorzaak of overmacht.......................................................................................28
2
, B. Imprevisieleer...................................................................................................................29
§4. De contractuele afwijkingen op de contractuele aansprakelijkheid...................................30
A. Aansprakelijkheidsregelingen in het algemeen................................................................30
B. Bevrijdings- of exoneratiebedingen..................................................................................30
Afdeling 2. De ingebrekestelling van de SA...................................................................................32
§1. De voorafgaandelijke ingebrekestelling: een algemeen rechtsbeginsel.............................32
§2. Vorm en inhoud..................................................................................................................32
§3. Gevolgen.............................................................................................................................32
Afdeling 3. Algemene remedies bij toerekenbare tekortkoming..................................................32
§1. De uitvoering in natura.......................................................................................................32
A. Definities en voorrangsregel.............................................................................................32
B. uitvoering in natura door de SA........................................................................................33
C. Uitvoering in natura door een derde................................................................................33
D. Uitvoering in natura tegen de overheid...........................................................................33
§2. De uitvoering bij equivalent (of de vervangende schadevergoeding).................................34
A. Principe en omvang..........................................................................................................34
B. Schadevergoeding bij de laattijdige betaling van geldsommen........................................34
§3. De schadebedingen.............................................................................................................34
A. Begrip en functie..............................................................................................................34
B. Kwalificatie.......................................................................................................................35
C. Geoorloofdheid en matiging van overdreven strafbedingen............................................35
D. Controle op rechtsmisbruik..............................................................................................35
Afdeling 4. Bijkomende remedies in wederkerig contracten........................................................36
§1. Het keuzerecht....................................................................................................................36
A. Het keuzerecht tussen uitvoering en ontbinding..............................................................36
B. Misbruik van keuzerecht...................................................................................................36
C. Cumulverbod en wijziging van keuze................................................................................36
§2. De ontbinding van de overeenkomst..................................................................................36
B. Gerechtelijke ontbinding..................................................................................................36
C. De buitengerechtelijke ontbinding krachtens een uitdrukkelijk ontbindend beding........37
D. De buitengerechtelijke ontbinding in uitzonderlijke omstandigheden.............................38
1. Probleemstelling...............................................................................................................38
E. De gevolgen van de ontbinding.........................................................................................39
§3. De schorsing van de overeenkomst....................................................................................40
A. Exceptie van niet-uitvoering.............................................................................................40
B. Schorsing van prestatieplicht bij tijdelijke overmacht......................................................40
3
Samenvatting
18 JUNI 2018
,Verbintenissenrecht
Inhoud
§1. Plaats van het verbintenissenrecht in het BW en in het recht............................................10
§2. De vermogensrechtelijke verbintenis.................................................................................10
A. Definitie............................................................................................................................10
B. Analyse van de kenmerken...............................................................................................10
C. Plaats van het verbintenissenrecht in het Recht...............................................................12
Hoofdstuk 1 Begrip en soorten overeenkomsten.............................................................................12
Afdeling 1. Begripsbepaling..........................................................................................................12
§1. Het begrip overeenkomst...................................................................................................12
§2. Kenmerken van een vermogensrechtelijke overeenkomst.................................................12
A. De overeenkomst berust op een wilsovereenstemming..................................................12
B. De overeenkomst wordt gesloten tussen twee of meer personen...................................13
C. De overeenkomst veronderstelt de bedoeling om rechtsgevolgen te doen ontstaan......13
Afdeling 2 Soorten overeenkomsten............................................................................................13
§1. Vermogensrechtelijke en andere overeenkomsten............................................................13
A. Andere privaatrechtelijke overeenkomsten.....................................................................13
§2. Soorten vermogensrechtelijke overeenkomsten................................................................13
A. Consensuele, zakelijke en plechtige overeenkomsten......................................................13
B. Eenzijdige en wederkerige overeenkomsten artt. 1102 – 1103 BW.................................13
C. Overeenkomsten om niet en onder bezwarende titel......................................................13
D. Vergeldende en kanscontracten.......................................................................................14
E. Overeenkomsten intuitu personae...................................................................................14
F. Benoemde, onbenoemde en gemengde overeenkomsten...............................................14
G. Aflopende contracten, duurcontracten van bepaalde of onbepaalde duur en langdurige
contracten............................................................................................................................14
H. Hoofdcontracten en bijkomende contracten...................................................................15
I. Kader- of raamcontracten en voorovereenkomsten..........................................................15
J. Onderhandelde contracten, toetredingscontracten en het gebruik van
standaardvoorwaarden........................................................................................................15
K. Handelscontracten en contracten met een consument....................................................15
Hoofdstuk 2 Basisbeginselen van het contractenrecht.....................................................................16
Hoofdstuk 3 Totstandkoming van de overeeenkomst......................................................................16
§1. De wilsovereenstemming...................................................................................................16
A. Kenmerken en draagwijdte...............................................................................................16
1
, B. Drie problemen rond de wilsovereenstemming...............................................................16
C. De wilsgebreken...............................................................................................................17
§3. Het voorwerp......................................................................................................................20
A. Begrip...............................................................................................................................20
B. Geldigheidsvoorwaarden..................................................................................................20
C. Gevolgen...........................................................................................................................21
D. Theorie van het verval wegens wegvallen van het voorwerp...........................................21
§4. De oorzaak..........................................................................................................................21
Afdeling 2. De totstandkoming dynamisch bekeken.....................................................................21
§1. De onderhandelingsfase.....................................................................................................21
A. Onderhandelingen............................................................................................................21
B. Geruisloos en progressief contracteren............................................................................22
§2. Aanbod en aanvaarding......................................................................................................22
A. Aanbod.............................................................................................................................22
B. Aanvaarding......................................................................................................................23
§3. Contracteren met vertegenwoordiging..............................................................................23
A. Situering en begripsbepaling............................................................................................23
B. Voorwaarden....................................................................................................................23
C. Soorten en gevolgen.........................................................................................................23
D. Leer van de schijnvertegenwoordiging.............................................................................24
Afdeling 3. De sanctionering in de precontractuele fase..............................................................24
§1. De nietigheidsleer...............................................................................................................24
A. De aard van de nietigheid.................................................................................................24
B. Modulering van de radicale nietigheidsactie....................................................................25
C. Moduleringstechnieken....................................................................................................25
§2. De precontractuele aansprakelijkheid................................................................................26
Hoofdstuk 4 – Uitwerking van de overeenkomst tussen de partijen................................................26
Afdeling 1. Contractuele aansprakelijkheid..................................................................................26
§1. Nakoming en niet-nakoming: tot wat is een SA gehouden?...............................................26
§2. De toerekenbare niet-nakoming.........................................................................................27
A. De persoonlijke toerekenbare tekortkomingen en de contractuele aansprakelijkheid....27
B. Personen en zaken waarvoor de SA instaat......................................................................27
C. Het bewijs van de tekortkoming.......................................................................................27
D. De remedies van de SE en de verweermiddelen van de SA..............................................28
§3. De niet-toerekenbare niet-nakoming.................................................................................28
A. Vreemde oorzaak of overmacht.......................................................................................28
2
, B. Imprevisieleer...................................................................................................................29
§4. De contractuele afwijkingen op de contractuele aansprakelijkheid...................................30
A. Aansprakelijkheidsregelingen in het algemeen................................................................30
B. Bevrijdings- of exoneratiebedingen..................................................................................30
Afdeling 2. De ingebrekestelling van de SA...................................................................................32
§1. De voorafgaandelijke ingebrekestelling: een algemeen rechtsbeginsel.............................32
§2. Vorm en inhoud..................................................................................................................32
§3. Gevolgen.............................................................................................................................32
Afdeling 3. Algemene remedies bij toerekenbare tekortkoming..................................................32
§1. De uitvoering in natura.......................................................................................................32
A. Definities en voorrangsregel.............................................................................................32
B. uitvoering in natura door de SA........................................................................................33
C. Uitvoering in natura door een derde................................................................................33
D. Uitvoering in natura tegen de overheid...........................................................................33
§2. De uitvoering bij equivalent (of de vervangende schadevergoeding).................................34
A. Principe en omvang..........................................................................................................34
B. Schadevergoeding bij de laattijdige betaling van geldsommen........................................34
§3. De schadebedingen.............................................................................................................34
A. Begrip en functie..............................................................................................................34
B. Kwalificatie.......................................................................................................................35
C. Geoorloofdheid en matiging van overdreven strafbedingen............................................35
D. Controle op rechtsmisbruik..............................................................................................35
Afdeling 4. Bijkomende remedies in wederkerig contracten........................................................36
§1. Het keuzerecht....................................................................................................................36
A. Het keuzerecht tussen uitvoering en ontbinding..............................................................36
B. Misbruik van keuzerecht...................................................................................................36
C. Cumulverbod en wijziging van keuze................................................................................36
§2. De ontbinding van de overeenkomst..................................................................................36
B. Gerechtelijke ontbinding..................................................................................................36
C. De buitengerechtelijke ontbinding krachtens een uitdrukkelijk ontbindend beding........37
D. De buitengerechtelijke ontbinding in uitzonderlijke omstandigheden.............................38
1. Probleemstelling...............................................................................................................38
E. De gevolgen van de ontbinding.........................................................................................39
§3. De schorsing van de overeenkomst....................................................................................40
A. Exceptie van niet-uitvoering.............................................................................................40
B. Schorsing van prestatieplicht bij tijdelijke overmacht......................................................40
3
