Samenvatting bouwconstructie
1. Hoofdstuk draagstructuur
1.1. Inleiding
- Optelsom van eigen gewicht van structuur en ‘mobiele’ krachten = krachten die op
gebouw inwerken → kunnen in alle richtingen optreden en moeten verticaal naar
beneden, via fundering, worden afgeleid
- Draagstructuur → moet ruimtelijk stijf en draagkrachtig systeem zijn
- Opwaartse kracht = min. even groot als neerwaartse kracht
1.1.1. Vlakvormige structuurelementen
Een plaat
Is vlakvormig structuurelement waarbij krachten loodrecht inwerken op vlak
Bv: vloerplaat
Een schijf
Is vlakvormig structuurelement waarbij krachten werken in vlak
Bv: dragende muur
→ Techniek met 2 elementen is CLT platen (Cross Laminated Timber)
→ Opgebouwd uit planken die kruiselings op elkaar worden gelijmd, nemen trekkracht
op waardoor ze als balk fungeren
1.1.2. Lijnvormige structuurelementen
Een balk
Is horizontale staaf met rechte lengteas die belast wordt door krachten loodrecht op
staaf as
Een kolom
Is verticale staaf met rechte lijn as die belast wordt door krachten in staafrichting
1.1.3. Boogvormige structuurelementen
Een boog
- Is gewelfde constructie die opening overspant en druk van last erboven opvangt en
afleidt
- Boog is belangrijk onderdeel van gewelf
1
,- Bestaat uit 1 geheel of is opgebouwd uit meerdere wigvormige stenen of
rechthoekige stenen met wigvormige voegen
Om spatkrachten in constructie op te vangen zijn er volgende oplossingen:
- Oplegpunten kunnen met elkaar verbonden worden door trekstaaf die horizontale
krachten opvangt
- Plaatsing van zeer dikke steunpunten of brede fundering
- Maken van spitsbogen die op steunpunten met pinakels verzwaard werden →
krachten die op boog komen, komen recht naar beneden → steunpunten veel
dunner gemaakt
1.1.4. Gewelf
- In doorsnee gebogen constructie die ruimte met rechthoekig plattegrond overdekt
- Zijdelingse druk die gewelf uitoefent wordt opgevangen door al dan niet verzwaarde
muren, aan beide zijden kleinere- of halve gewelven, hoger opgaande zijruimten of
schoorwerk
1.1.5. Tongewelf
Is gewelf dat over gehele lengte dezelfde vorm heeft en waarvan dwarsdoorsnede halve
cirkel vormt
2
,1.1.6. Kruisgewelf
Is kruising van 2 tongewelven, assen loodrecht op elkaar
1.1.7. Koepel
- Wanneer men boog wentelt om verticale as ontstaat koepel
- Spatkrachten moeten opgevangen worden → kan met trekkers of ringbalk
1.2. De soorten krachten die op een constructie inwerken
Een puntlast
- Is belastingen die aangrijpt op constructiedeel waarbij oppervlakte van
aangrijppingsvlak klein is in verhouding tot constructiedeel
- Heeft aangrijpingspunt, richting en grootte
- Belasting wordt samengebundeld in 1 punt
Een eenparig verdeelde belasting
Belasting wordt gelijkmatig als balk verdeeld over oppervlak
1.3. Spanningen in een constructie
- Bij balk of plaat die opgelegd is op 2 steunpunten zal doorbuigen door eigen gewicht
maar ook door externe belasting
- Verschillende krachten komen optreden
o Trekspanning → omdat balk doorbuigt zal die onderaan langer worden en dus
wordt er aan materiaal getrokken
o Drukspanning → bovenaan balk gebeurt omgekeerde, balk wordt daar
samendrukt
o Schuifspanning → treedt op dwars op balk, dus niet in lengterichting maar in
breedte en hoogte van balk
o Buigspanning → ten gevolge van trek- en drukkrachten zal balk willen
doorbuigen, vergroot naargelang afstand van kracht tot steunpunten en is
afhankelijk van vorm van balk
3
, 1.4. Belastingen op een constructie
Permanente belasting
Is eigen gewicht van constructieve delen met afwerking, wijzigt niet in levensduur van
gebouw
Niet-permanente belasting
Grootte van deze belasting verandert in loop van tijd, gewicht van personen, meubilair,
sneeuwbelasting, windbelasting, parkeerdaken…
Nuttige belasting:
- Klasse I → 200kg/m2
- Klasse II → 300kg/m2
- Klasse III → 400kg/m2
Toevallige belastingen:
- Sneeuwbelasting → 50-120kg/m2
- Onderhoud van platte daken → 100kg/m2
1.5. Wat bepaalt de structuur van een gebouw?
De bouwplaats
- Samenstelling van ondergrond
- Locatie van werf (vrijstaand of aansluitend)
- Wettelijke voorschriften
De functie
- Privégebouwen
- Publieke gebouwen
- Industriële gebouwen
De bouwhoogte
- Laagbouw → hoogte kleiner dan 10m
- Middelbouw → hoogte groter dan 10m maar kleiner dan 25m
- Hoogbouw → hoogte groter dan 25m
De vorm
Ideeën ontwerpen
De bouwwijze
Mogelijke bouwvormen:
- Stapelbouw
- Gietbouw
- Houtskelet
- Prefab bouw
De voorschriften
- Veiligheid
- Gezondheid
- Energiezuinigheid
- Milieuvriendelijkheid
- Stedenbouw
- Bouwfysica
- Isolatie/geluid/brand
1.6. Vaste en variabele onderdelen
De vaste onderdelen in een woning
Aantal vaste delen in bestaande woning die moeilijk te verwijderen zijn:
- Dragende muur
4
1. Hoofdstuk draagstructuur
1.1. Inleiding
- Optelsom van eigen gewicht van structuur en ‘mobiele’ krachten = krachten die op
gebouw inwerken → kunnen in alle richtingen optreden en moeten verticaal naar
beneden, via fundering, worden afgeleid
- Draagstructuur → moet ruimtelijk stijf en draagkrachtig systeem zijn
- Opwaartse kracht = min. even groot als neerwaartse kracht
1.1.1. Vlakvormige structuurelementen
Een plaat
Is vlakvormig structuurelement waarbij krachten loodrecht inwerken op vlak
Bv: vloerplaat
Een schijf
Is vlakvormig structuurelement waarbij krachten werken in vlak
Bv: dragende muur
→ Techniek met 2 elementen is CLT platen (Cross Laminated Timber)
→ Opgebouwd uit planken die kruiselings op elkaar worden gelijmd, nemen trekkracht
op waardoor ze als balk fungeren
1.1.2. Lijnvormige structuurelementen
Een balk
Is horizontale staaf met rechte lengteas die belast wordt door krachten loodrecht op
staaf as
Een kolom
Is verticale staaf met rechte lijn as die belast wordt door krachten in staafrichting
1.1.3. Boogvormige structuurelementen
Een boog
- Is gewelfde constructie die opening overspant en druk van last erboven opvangt en
afleidt
- Boog is belangrijk onderdeel van gewelf
1
,- Bestaat uit 1 geheel of is opgebouwd uit meerdere wigvormige stenen of
rechthoekige stenen met wigvormige voegen
Om spatkrachten in constructie op te vangen zijn er volgende oplossingen:
- Oplegpunten kunnen met elkaar verbonden worden door trekstaaf die horizontale
krachten opvangt
- Plaatsing van zeer dikke steunpunten of brede fundering
- Maken van spitsbogen die op steunpunten met pinakels verzwaard werden →
krachten die op boog komen, komen recht naar beneden → steunpunten veel
dunner gemaakt
1.1.4. Gewelf
- In doorsnee gebogen constructie die ruimte met rechthoekig plattegrond overdekt
- Zijdelingse druk die gewelf uitoefent wordt opgevangen door al dan niet verzwaarde
muren, aan beide zijden kleinere- of halve gewelven, hoger opgaande zijruimten of
schoorwerk
1.1.5. Tongewelf
Is gewelf dat over gehele lengte dezelfde vorm heeft en waarvan dwarsdoorsnede halve
cirkel vormt
2
,1.1.6. Kruisgewelf
Is kruising van 2 tongewelven, assen loodrecht op elkaar
1.1.7. Koepel
- Wanneer men boog wentelt om verticale as ontstaat koepel
- Spatkrachten moeten opgevangen worden → kan met trekkers of ringbalk
1.2. De soorten krachten die op een constructie inwerken
Een puntlast
- Is belastingen die aangrijpt op constructiedeel waarbij oppervlakte van
aangrijppingsvlak klein is in verhouding tot constructiedeel
- Heeft aangrijpingspunt, richting en grootte
- Belasting wordt samengebundeld in 1 punt
Een eenparig verdeelde belasting
Belasting wordt gelijkmatig als balk verdeeld over oppervlak
1.3. Spanningen in een constructie
- Bij balk of plaat die opgelegd is op 2 steunpunten zal doorbuigen door eigen gewicht
maar ook door externe belasting
- Verschillende krachten komen optreden
o Trekspanning → omdat balk doorbuigt zal die onderaan langer worden en dus
wordt er aan materiaal getrokken
o Drukspanning → bovenaan balk gebeurt omgekeerde, balk wordt daar
samendrukt
o Schuifspanning → treedt op dwars op balk, dus niet in lengterichting maar in
breedte en hoogte van balk
o Buigspanning → ten gevolge van trek- en drukkrachten zal balk willen
doorbuigen, vergroot naargelang afstand van kracht tot steunpunten en is
afhankelijk van vorm van balk
3
, 1.4. Belastingen op een constructie
Permanente belasting
Is eigen gewicht van constructieve delen met afwerking, wijzigt niet in levensduur van
gebouw
Niet-permanente belasting
Grootte van deze belasting verandert in loop van tijd, gewicht van personen, meubilair,
sneeuwbelasting, windbelasting, parkeerdaken…
Nuttige belasting:
- Klasse I → 200kg/m2
- Klasse II → 300kg/m2
- Klasse III → 400kg/m2
Toevallige belastingen:
- Sneeuwbelasting → 50-120kg/m2
- Onderhoud van platte daken → 100kg/m2
1.5. Wat bepaalt de structuur van een gebouw?
De bouwplaats
- Samenstelling van ondergrond
- Locatie van werf (vrijstaand of aansluitend)
- Wettelijke voorschriften
De functie
- Privégebouwen
- Publieke gebouwen
- Industriële gebouwen
De bouwhoogte
- Laagbouw → hoogte kleiner dan 10m
- Middelbouw → hoogte groter dan 10m maar kleiner dan 25m
- Hoogbouw → hoogte groter dan 25m
De vorm
Ideeën ontwerpen
De bouwwijze
Mogelijke bouwvormen:
- Stapelbouw
- Gietbouw
- Houtskelet
- Prefab bouw
De voorschriften
- Veiligheid
- Gezondheid
- Energiezuinigheid
- Milieuvriendelijkheid
- Stedenbouw
- Bouwfysica
- Isolatie/geluid/brand
1.6. Vaste en variabele onderdelen
De vaste onderdelen in een woning
Aantal vaste delen in bestaande woning die moeilijk te verwijderen zijn:
- Dragende muur
4
