Samenvatting WLO 2022 Onderzoeksmethoden (Scheepers & Tobi) en hc
Hoofdstuk 1 sociaalwetenschappelijk onderzoek en wetenschappelijke integriteit
Wetenschap: systematisch geheel van kennis
Fundamenteel wetenschappelijk onderzoek: ontwikkelen van theoretische inzichten door middel van
systematische en empirische waarnemingen van de sociale werkelijkheid
-Vooral gedreven door nieuwsgierigheid
-Empirisch analytisch & empirisch interpretatief
-Kennisprobleem
-Doel om een bijdrage te leveren aan de wetenschappelijke kennis
Praktijkgericht onderzoek: kennis genereren die bijdraagt aan oplossingen van praktijkproblemen die
bestaan bij aanwijsbare personen, groepen of organisaties buiten de wetenschap
Methodologie: de wetenschap van de sociaalwetenschappelijke methoden
Critical friends: door met andere wetenschappers te spreken, proberen zij hun onderzoekswerk bloot
te stellen aan constructieve commentaren om het beter te maken
Valorisatie: hiermee tonen wetenschappers aan dat hun wetenschappelijke inzichten ook relevant
zijn voor de maatschappij
McQuail 4 functies van de boodschap:
1. Bron van informatie
2. Vermaak
3. Middel om de persoonlijke identiteit te versterken
4. Voertuig voor sociale integratie en interactie
Belmont-rapport 3 fundamentele ethische principes:
1. Respect voor personen informed consent
2. Goed doen beperken van risico’s voor de deelnemers
3. Gerechtigheid eerlijke verdeling van lasten (meedoen aan onderzoek) en lusten (profiteren van
de bevindingen)
Zes principes van wetenschappelijke integriteit
1. Eerlijkheid geen sprake van plagiaat
2. Zorgvuldigheid juiste bronvermeldingen en presentatie van resultaten
3. Transparantie onpartijdig en objectief
4. Onafhankelijkheid van de belangen van opdrachtgevers geen belangenverstrengeling
5. Verantwoordelijkheid voor de maatschappelijke implicaties van het wetenschappelijke werk
6. Betrouwbaarheid niet knoeien met de resultaten
Wetenschap kenmerken
1. Theorievorming: streven naar systematische kennis (theorie = samenhangend geheel van
uitspraken, waarmee geprobeerd wordt sociale verschijnselen te beschrijven, verklaren of
voorspellen)
2. Empirisch: gebaseerd op zintuiglijke waarneming
3. Cumulatief: bouwt voort op reeds bestaande kennis
4. Systematisch: gestandaardiseerde methoden
5. Ethisch verantwoord: wetenschappelijke integriteit
1
, Kwantitatief Kwalitatief
-Deductief -Inductief
-Reductionistisch -holistisch (sociale werkelijkheid wordt betrokken)
-Gestandaardiseerd -flexibel
-Repliceerbaar -niet repliceerbaar
-Grote aantallen -kleine aantallen
-Aselecte steekproef -doelgerichte steekproef
-Statistische generaltisatie -inhoudelijke generalisatie
-Objectief -subjectief
-Getallen -tekst
Empirische cyclus
Observatie inductie deductie toetsing evaluatie
Inductie: zoeken naar empirische wetmatigheden in observaties
-Theorievorming
-Het formuleren van algemene uitspraken op basis van concrete waarnemingen
-Voorlopige, maar algemenere uitspraken
Deductie: afleiden empirisch toetsbare hypothesen uit de theorie
-Voorspelling van concrete situaties uit algemene regel
-Van het algemene naar het bijzondere
-Aan de hand van een algemeen verband uitspraken doen over bepaalde feiten of gebeurtenissen die
men in het onderzoek verwacht waar te nemen
Toetsing: hypothesen aan de hand van nieuwe empirische waarnemingen
-Verificatie empirische gegevens ondersteunen hypothese & maakt theorie aannemelijker (niet per
se waar)
-Falsificatie empirische gegevens strijdig met hypothese
Hoofdstuk 2 Het onderzoeksplan
10 stappen van het onderzoeksplan
Probleemstelling: wat en waarom?
1. Vraagstelling: wat wil je precies weten?
2. Doelstelling: waarom wil je dit weten?
-Wetenschappelijke & maatschappelijke relevantie
3. Theoretisch raamwerk, eventueel weergegeven als conceptueel model
Onderzoeksontwerp: hoe?
4. Hoe wil je je onderzoek opzetten?
5. Wat voor data wil je verzamelen?
6. Bij wie wil je die data verzamelen?
7. Wanneer wil je de data verzamelen
8. Waar wil je de data verzamelen
9. Hoe wil je de data analyseren
-Beschrijven responsgroep
-Representiviteitanalyse
-Transcriptie + analyse kwalitatieve data
10. Hoe wil je rapporteren (hoe wil je het delen met de buitenwereld?)
2
Hoofdstuk 1 sociaalwetenschappelijk onderzoek en wetenschappelijke integriteit
Wetenschap: systematisch geheel van kennis
Fundamenteel wetenschappelijk onderzoek: ontwikkelen van theoretische inzichten door middel van
systematische en empirische waarnemingen van de sociale werkelijkheid
-Vooral gedreven door nieuwsgierigheid
-Empirisch analytisch & empirisch interpretatief
-Kennisprobleem
-Doel om een bijdrage te leveren aan de wetenschappelijke kennis
Praktijkgericht onderzoek: kennis genereren die bijdraagt aan oplossingen van praktijkproblemen die
bestaan bij aanwijsbare personen, groepen of organisaties buiten de wetenschap
Methodologie: de wetenschap van de sociaalwetenschappelijke methoden
Critical friends: door met andere wetenschappers te spreken, proberen zij hun onderzoekswerk bloot
te stellen aan constructieve commentaren om het beter te maken
Valorisatie: hiermee tonen wetenschappers aan dat hun wetenschappelijke inzichten ook relevant
zijn voor de maatschappij
McQuail 4 functies van de boodschap:
1. Bron van informatie
2. Vermaak
3. Middel om de persoonlijke identiteit te versterken
4. Voertuig voor sociale integratie en interactie
Belmont-rapport 3 fundamentele ethische principes:
1. Respect voor personen informed consent
2. Goed doen beperken van risico’s voor de deelnemers
3. Gerechtigheid eerlijke verdeling van lasten (meedoen aan onderzoek) en lusten (profiteren van
de bevindingen)
Zes principes van wetenschappelijke integriteit
1. Eerlijkheid geen sprake van plagiaat
2. Zorgvuldigheid juiste bronvermeldingen en presentatie van resultaten
3. Transparantie onpartijdig en objectief
4. Onafhankelijkheid van de belangen van opdrachtgevers geen belangenverstrengeling
5. Verantwoordelijkheid voor de maatschappelijke implicaties van het wetenschappelijke werk
6. Betrouwbaarheid niet knoeien met de resultaten
Wetenschap kenmerken
1. Theorievorming: streven naar systematische kennis (theorie = samenhangend geheel van
uitspraken, waarmee geprobeerd wordt sociale verschijnselen te beschrijven, verklaren of
voorspellen)
2. Empirisch: gebaseerd op zintuiglijke waarneming
3. Cumulatief: bouwt voort op reeds bestaande kennis
4. Systematisch: gestandaardiseerde methoden
5. Ethisch verantwoord: wetenschappelijke integriteit
1
, Kwantitatief Kwalitatief
-Deductief -Inductief
-Reductionistisch -holistisch (sociale werkelijkheid wordt betrokken)
-Gestandaardiseerd -flexibel
-Repliceerbaar -niet repliceerbaar
-Grote aantallen -kleine aantallen
-Aselecte steekproef -doelgerichte steekproef
-Statistische generaltisatie -inhoudelijke generalisatie
-Objectief -subjectief
-Getallen -tekst
Empirische cyclus
Observatie inductie deductie toetsing evaluatie
Inductie: zoeken naar empirische wetmatigheden in observaties
-Theorievorming
-Het formuleren van algemene uitspraken op basis van concrete waarnemingen
-Voorlopige, maar algemenere uitspraken
Deductie: afleiden empirisch toetsbare hypothesen uit de theorie
-Voorspelling van concrete situaties uit algemene regel
-Van het algemene naar het bijzondere
-Aan de hand van een algemeen verband uitspraken doen over bepaalde feiten of gebeurtenissen die
men in het onderzoek verwacht waar te nemen
Toetsing: hypothesen aan de hand van nieuwe empirische waarnemingen
-Verificatie empirische gegevens ondersteunen hypothese & maakt theorie aannemelijker (niet per
se waar)
-Falsificatie empirische gegevens strijdig met hypothese
Hoofdstuk 2 Het onderzoeksplan
10 stappen van het onderzoeksplan
Probleemstelling: wat en waarom?
1. Vraagstelling: wat wil je precies weten?
2. Doelstelling: waarom wil je dit weten?
-Wetenschappelijke & maatschappelijke relevantie
3. Theoretisch raamwerk, eventueel weergegeven als conceptueel model
Onderzoeksontwerp: hoe?
4. Hoe wil je je onderzoek opzetten?
5. Wat voor data wil je verzamelen?
6. Bij wie wil je die data verzamelen?
7. Wanneer wil je de data verzamelen
8. Waar wil je de data verzamelen
9. Hoe wil je de data analyseren
-Beschrijven responsgroep
-Representiviteitanalyse
-Transcriptie + analyse kwalitatieve data
10. Hoe wil je rapporteren (hoe wil je het delen met de buitenwereld?)
2
