Community based werken
In internationaal perspectief (examen gesloten vragen)
Vermaatschappelijking Les 1
What’s in a name
Willen: minder instellingen, meer inclusie, meer zorg in maatschappij
Populaire term, snel gebruikt
MAAR ook containerbegrip die veel ladingen dekt
Vermaatschappelijking: een sociohistorische benadering
Eerste variant Tweede variant Derde variant Vierde variant
Midden 20ste eeuw Steyaert Normalisatie Uitgangspunt:
Overheid steeds meer Jaren 60-70 kritiek Andere Verzorgingsstaat
zorgverantwoordelijkhe op residentiële terminologie
den zorg handicap – Participatiestaat
beperking
Privésfeer Extramuralisering Herverdelen
zorg = volwaardige Samenleving zorgverantwoordelijkhe
Openbare sfeer deelname verantwoordel den
ijk
verzorgingsstaat Deïnstitutionaliseri Veranderend
ng mensbeeld
Oprichten GGZ, Recht vs plicht
PAAZ, participatie
dagziekenhuis
Burgers en netwerk
Eerste lijnzorg meer
belangrijk (mantel) verantwoordelijkheden
Persoonsgebonden
financiering
Veranderende positie binnen GGZ
"gekken" patiënten gebruikers burgers
,Nieuw begrip of historische constante
Vormgeving aan relatie tss overheid en burgers
Rol van formele hulpverleners (=professionals)
Rol van informele hulpverleners (mantelzorg, buren, …)
Financiering
Verbonden met solidariteitsopvattingen
Koude solidariteit Warme solidariteit
Na WO2: iedere Belg draagt met zijn loon = mensen kiezen zelf de manier waarop ze
x aantal % af en dat gaan we eerlijk aan solidariteit doen (bv: warmste week)
verdelen (belastingen) (rechtvaardig
systeem) nadeel: minder gekende ziekten komen
minder in aanmerking
Vermaatschappelijking in de huidige Beleidscontext
Een verhaal in verschillende sectoren
GGZ Mensen met bep Integrale jeugdhulp ouderenzorg
6000 bedden Gewoon als kan Vermaatschappelijken Informele
afgebouwd ten aangepast als moet maximaal beroep op zorgverleners
voordele van de eigen krachten (=mantelzorg)
mobiele teams + Persoonsgebonden van gebruikers en
oprichting functies financiering omgeving Technologische
innovatie
Preventie, M-Decreet
screening en
diagnose
“Verschuiving binnen de zorg waarbij ernaar gestreefd wordt om mensen met beperkingen,
chronisch zieken, kwetsbare ouderen, jongeren met gedrags- en emotionele problemen,
mensen die in armoede leven, …., met al hun mogelijkheden en kwetsbaarheden een eigen
zinvolle plek in de samenleving te laten innemen, hen daarbij waar nodig te ondersteunen
en de zorg zoveel mogelijk geïntegreerd in de samenleving te laten verlopen. Begrippen die
hierbij een rol spelen zijn onder meer desinstitutionalisering, communitycare,
empowerment, kracht- en contextgericht werken, vraagsturing en respijtzorg”.
,Centraal
Verbondenheid en sociale connectie
Zorg in vertrouwde omgeving
Mensen die dicht bij zorgvrager staan
Laten participeren
Positie overheid: faciliterend ipv organiserend
Samengevat: vermaatschappelijking van zorg is een maatschappelijke beweging
gebaseerd op het actuele mensbeeld, meer dan enkel “beddenafbouw” of “besparing”.
Lexicon der vermaatschappelijking
• Deïnstitutionalisering
• Community care
• Krachtgericht werken
• Contextgericht werken
• Vraagsturing
• Respijtzorg
Positieve en negatieve lazing vermaatschappelijking
Positieve lezing Negatieve lezing
Recht op leven in samenleving + Zorg door gemeenschap ipv professionals
ondersteuning door de samenleving
RECHT op participatie PLICHT op participatie
Positieve aspecten
Vermaatschappelijking streeft naar een meer solidaire samenleving
Het erkent dat elke burger een volwaardige plaats heeft in de samenleving en het
recht deze plaats mee autonoom in te vullen (recht op participatie en zelfbepaling)
Het erkent de kracht en expertise van burgers
Het voorkomt dat mensen gereduceerd worden tot hun problemen
Het voorkomt dat mensen geïnstitutionaliseerd worden en zo geen deel meer
uitmaken van de samenleving
Het reageert tegen de overprofessionalisering van de zorg
Aandachtspunten
Doelstelling
zorg in en door de samenleving – deel uitmaken van
Inclusief burgerschap
structurele en sociale component
integratie
Enkel inzetten op politieke en fysieke integratie is niet voldoende nood aan sociale
integratie
verschillende doelgroepen
, Is de samenleving klaar voor integratie van verschillende doelgroepen?
(sociaal isolement, misbruik, …)
sociale cohesie
Gebrek is probleem en oplossing
kwetsbare mensen
moeten het meest beroep doen op hun (kwetsbare) netwerk
Nadruk op eigen verantwoordelijkheid
kan nadruk op eigen schuld worden
participatie
Mogelijkheden creëren en voorwaarden vervullen voor participatie
≠ mensen dwingen tot participatie
Inzetten op ambulante hulpverlening en het eigen netwerk
Budgettaire overwegingen
MAAR ambulante hulpverlening is niet per se goedkoper
Vanzelfsprekendheid van ondersteuning door het eigen netwerk
MAAR wordt dit netwerk momenteel inderdaad onvoldoende aangesproken
MAAR kan een mantelzorgers zijn ‘mantel’ nog afleggen (zonder schaamte
MAAR wat met de belangen en zorgvragen van mantelzorgers
MAAR wat met andere rollen
Randvoorwaarden
Niet en en maar of of ondersteuning
Caring for – caring about Ondersteuning burger
Alliantie tss zorgvrager, formele en Eigen keuze + zorggarantie
informele zorg
Ondersteuning professional
Onvoorwaardelijk recht op hulpverlening Bruggenbouwer
bewaken PAS OP! Grote druk op eerste lijn!!!
Koude en warme solidariteit Ondersteuning mantelzorger
Community building deel 1 Les 2
Beeldvorming
“Het erkennen van het anders zijn, niet denken in termen van meer of minder, maar in
termen van anders. En de eigen identiteit die mensen hebben ook ten volle steunen. Soms
denk ik dat we snel de neiging hebben om te oordelen en – nog een stap verder – te
veroordelen en bevooroordeeld te denken. Dus moeten we bewust zijn van de bril waardoor
we allemaal kijken, de gekleurde bril dikwijls.”
In internationaal perspectief (examen gesloten vragen)
Vermaatschappelijking Les 1
What’s in a name
Willen: minder instellingen, meer inclusie, meer zorg in maatschappij
Populaire term, snel gebruikt
MAAR ook containerbegrip die veel ladingen dekt
Vermaatschappelijking: een sociohistorische benadering
Eerste variant Tweede variant Derde variant Vierde variant
Midden 20ste eeuw Steyaert Normalisatie Uitgangspunt:
Overheid steeds meer Jaren 60-70 kritiek Andere Verzorgingsstaat
zorgverantwoordelijkhe op residentiële terminologie
den zorg handicap – Participatiestaat
beperking
Privésfeer Extramuralisering Herverdelen
zorg = volwaardige Samenleving zorgverantwoordelijkhe
Openbare sfeer deelname verantwoordel den
ijk
verzorgingsstaat Deïnstitutionaliseri Veranderend
ng mensbeeld
Oprichten GGZ, Recht vs plicht
PAAZ, participatie
dagziekenhuis
Burgers en netwerk
Eerste lijnzorg meer
belangrijk (mantel) verantwoordelijkheden
Persoonsgebonden
financiering
Veranderende positie binnen GGZ
"gekken" patiënten gebruikers burgers
,Nieuw begrip of historische constante
Vormgeving aan relatie tss overheid en burgers
Rol van formele hulpverleners (=professionals)
Rol van informele hulpverleners (mantelzorg, buren, …)
Financiering
Verbonden met solidariteitsopvattingen
Koude solidariteit Warme solidariteit
Na WO2: iedere Belg draagt met zijn loon = mensen kiezen zelf de manier waarop ze
x aantal % af en dat gaan we eerlijk aan solidariteit doen (bv: warmste week)
verdelen (belastingen) (rechtvaardig
systeem) nadeel: minder gekende ziekten komen
minder in aanmerking
Vermaatschappelijking in de huidige Beleidscontext
Een verhaal in verschillende sectoren
GGZ Mensen met bep Integrale jeugdhulp ouderenzorg
6000 bedden Gewoon als kan Vermaatschappelijken Informele
afgebouwd ten aangepast als moet maximaal beroep op zorgverleners
voordele van de eigen krachten (=mantelzorg)
mobiele teams + Persoonsgebonden van gebruikers en
oprichting functies financiering omgeving Technologische
innovatie
Preventie, M-Decreet
screening en
diagnose
“Verschuiving binnen de zorg waarbij ernaar gestreefd wordt om mensen met beperkingen,
chronisch zieken, kwetsbare ouderen, jongeren met gedrags- en emotionele problemen,
mensen die in armoede leven, …., met al hun mogelijkheden en kwetsbaarheden een eigen
zinvolle plek in de samenleving te laten innemen, hen daarbij waar nodig te ondersteunen
en de zorg zoveel mogelijk geïntegreerd in de samenleving te laten verlopen. Begrippen die
hierbij een rol spelen zijn onder meer desinstitutionalisering, communitycare,
empowerment, kracht- en contextgericht werken, vraagsturing en respijtzorg”.
,Centraal
Verbondenheid en sociale connectie
Zorg in vertrouwde omgeving
Mensen die dicht bij zorgvrager staan
Laten participeren
Positie overheid: faciliterend ipv organiserend
Samengevat: vermaatschappelijking van zorg is een maatschappelijke beweging
gebaseerd op het actuele mensbeeld, meer dan enkel “beddenafbouw” of “besparing”.
Lexicon der vermaatschappelijking
• Deïnstitutionalisering
• Community care
• Krachtgericht werken
• Contextgericht werken
• Vraagsturing
• Respijtzorg
Positieve en negatieve lazing vermaatschappelijking
Positieve lezing Negatieve lezing
Recht op leven in samenleving + Zorg door gemeenschap ipv professionals
ondersteuning door de samenleving
RECHT op participatie PLICHT op participatie
Positieve aspecten
Vermaatschappelijking streeft naar een meer solidaire samenleving
Het erkent dat elke burger een volwaardige plaats heeft in de samenleving en het
recht deze plaats mee autonoom in te vullen (recht op participatie en zelfbepaling)
Het erkent de kracht en expertise van burgers
Het voorkomt dat mensen gereduceerd worden tot hun problemen
Het voorkomt dat mensen geïnstitutionaliseerd worden en zo geen deel meer
uitmaken van de samenleving
Het reageert tegen de overprofessionalisering van de zorg
Aandachtspunten
Doelstelling
zorg in en door de samenleving – deel uitmaken van
Inclusief burgerschap
structurele en sociale component
integratie
Enkel inzetten op politieke en fysieke integratie is niet voldoende nood aan sociale
integratie
verschillende doelgroepen
, Is de samenleving klaar voor integratie van verschillende doelgroepen?
(sociaal isolement, misbruik, …)
sociale cohesie
Gebrek is probleem en oplossing
kwetsbare mensen
moeten het meest beroep doen op hun (kwetsbare) netwerk
Nadruk op eigen verantwoordelijkheid
kan nadruk op eigen schuld worden
participatie
Mogelijkheden creëren en voorwaarden vervullen voor participatie
≠ mensen dwingen tot participatie
Inzetten op ambulante hulpverlening en het eigen netwerk
Budgettaire overwegingen
MAAR ambulante hulpverlening is niet per se goedkoper
Vanzelfsprekendheid van ondersteuning door het eigen netwerk
MAAR wordt dit netwerk momenteel inderdaad onvoldoende aangesproken
MAAR kan een mantelzorgers zijn ‘mantel’ nog afleggen (zonder schaamte
MAAR wat met de belangen en zorgvragen van mantelzorgers
MAAR wat met andere rollen
Randvoorwaarden
Niet en en maar of of ondersteuning
Caring for – caring about Ondersteuning burger
Alliantie tss zorgvrager, formele en Eigen keuze + zorggarantie
informele zorg
Ondersteuning professional
Onvoorwaardelijk recht op hulpverlening Bruggenbouwer
bewaken PAS OP! Grote druk op eerste lijn!!!
Koude en warme solidariteit Ondersteuning mantelzorger
Community building deel 1 Les 2
Beeldvorming
“Het erkennen van het anders zijn, niet denken in termen van meer of minder, maar in
termen van anders. En de eigen identiteit die mensen hebben ook ten volle steunen. Soms
denk ik dat we snel de neiging hebben om te oordelen en – nog een stap verder – te
veroordelen en bevooroordeeld te denken. Dus moeten we bewust zijn van de bril waardoor
we allemaal kijken, de gekleurde bril dikwijls.”
