Samenvatting strafprocesrecht

STRAFPROCESRECHT




2e Rechtspraktijk HoGent

, Hoofdstuk 1: Inleiding

1. Definitie en situering van het strafprocesrecht.

Strafrecht omvat zowel strafrecht in de enge zin en het strafprocesrecht.
 Materieel strafrecht
= Beschrijven welke daden of onthoudingen een misdrijf uitmaken.
 Formeel strafrecht
= Beschrijft de manier waarop de overheid het strafrecht correct moet toepassen.

Strafprocesrecht kan ingedeeld worden in 4 fasen
1. Het onderzoek
2. De vordering
3. De berechting
4. De strafuitvoering

Doelstellingen van strafprocesrecht
 Efficiënt zijn en zoveel mogelijk schuldigen vatten en berechten.
 Vermijden dat onschuldige mensen vervolgd of gestraft worden.

2. Accusatoire en inquisitoire rechtspleging.

Accusatoire rechtspleging Inquisitoire rechtspleging
 Mondeling  Schriftelijk
 Openbaar  Geheim
 Tegensprekelijk  Tegensprekelijk

Ons strafprocesrecht in inquisitoir in stadium van het onderzoek en accusatoir in stadium van
de berechting.

Sinds de wet Franchimont van 12 maart 1998 wordt het geheim karakter op sommige
gebieden doorbroken. Het niet-tegensprekelijk karakter werd net zeer actueel door de
uitspraak van het EHRM van 27 november 2008 van de zaak Salduz tegen de Turkse staat.




1

, Hoofdstuk 2: Vorderingen die uit een misdrijf ontstaan.

1. De strafvordering.

1.1 De uitoefening van de strafvordering.

1.1.1 Het Openbaar Ministerie.

Strafvordering
= Doordat er een misdrijf gepleegd werd, kan het Openbaar Ministerie in naam van de
maatschappij een vordering stellen voor de rechtbank om deze persoon te bestraffen door
middel van een straf of maatregel.

Wie is het Openbaar Ministerie?

Bij de rechtbank van eerste aanleg is er de procureur des Konings en zijn substituten. Een
aantal van de substituten zijn eerste substituten. Gerechtelijk stagiairs zijn afgestudeerden in
de rechten die één jaar stage gedaan hebben binnen een juridische functie. Ze krijgen bij het
parket een statuut van officier van gerechtelijke politie. Na zes maanden kunnen ze
aangesteld worden als ambt van Openbaar Ministerie.

In de arbeidsrechtbank is er een arbeidsauditoraat met een arbeidsauditeur en de
substituten. Ze doen vorderingen voor de strafrechtbanken in sociale zaken.

In het hof van beroep bestaat het Openbaar Ministerie uit de procureur-generaal van het hof
van beroep, de advocaten-generaal en de substituten procureur-generaal.

Bij het Hof van Cassatie is er de procureur-generaal van het Hof van Cassatie en zijn
advocaten-generaal.

Federaal parket
 Éen federale procureur.
 Achttien federale magistraten die bevoegd zijn voor het hele grondgebied.
 Ze treden op als Openbaar Ministerie voor de politierechtbanken, correctionele
rechtbanken, hoven van beroep en hoven van assisen.

De procureur des Konings vordert over de vonnisgerechten en de onderzoeksgerechten
binnen een opsporingsonderzoek.

Strafvordering instellen
= Zaak aanhangig maken bij de rechter. Het Openbaar Ministerie oordeelt dan volgens het
opportuniteitsbeginsel. De procureur des Konings kiest of de zaak aanhangig wordt
gemaakt of geseponeerd wordt. Ook een buitengerechtelijke vervolging zoals minnelijke
schikking of bemiddeling in strafzaken is mogelijk.




2

, Kenmerken van het Openbaar Ministerie.

1. Het Openbaar Ministerie is hiërarchisch opgebouwd.
 De leden van een parket staan onder het gezag van een hoofd, de procureus des
Konings of de procureur-generaal.
 Procureur-generaal bij hof van beroep heeft de leiding over de
parketmagistraten in zijn rechtsgebied. Hij overlegt met de Procureur des
konings en de arbeidsauditeurs in zijn rechtsgebied.
 Procureur-generaal bij Hof van Cassatie geeft toezicht over strafvordering en
de verschillende rechtsgebieden.
 Minister van Justitie, Vincent van Quickenborne, maakt geen deel uit van het
Openbaar Ministerie. Hij heeft wel het gezag over de magistraten. Hij oefent
ook hun tuchtrecht uit.
 College van procureurs-generaal bestaat uit alle procureur-generaals van de
hoven van beroep. Het wordt voorgezeten door Minister van Justitie en staat
in voor de coördinatie van get strafrechtelijk beleid en werking van Openbaar
Ministerie.

Si la plume est serve, la parole est libre (de pen is onderhorig, maar het woord is vrij)
 Houdt de hiërarchie in dat de procureur-generaal of procureur des Konings het bevel kan
geven om iemand te vervolgen, maar vrij staat om te vorderen volgens eigen inzicht.

2. Het Openbaar Ministerie is ondeelbaar.
 Ze treden allen op als orgaan van één functionele eenheid. Ze hebben allemaal
dezelfde bevoegdheid en kunnen elkaar dus vrij vervangen. In het sociaal
strafrecht zijn de magistraten van het arbeidsauditoraat niet verwisselbaar met de
magistraten van het gewone parket.

3. Het Openbaar ministerie is onafhankelijk.
 Het Openbaar Ministerie is een partij in de strafzaak en kan geen bevelen van de
rechtbank ontvangen. Ze zijn totaal onafhankelijk en vertolken het standpunt van
de gemeenschap. Ze kunnen niet gestraft worden voor wat ze in hun ambt zeggen.

Het positief injunctierecht van de Minister van Justitie
= De Minister van Justitie kan het Openbaar Ministerie bevelen om vervolging in te stellen in
een bepaalde zaak. Het bestaat ook voor de regeringen van de deelstaten. Er is geen
negatief injunctierecht.

1.1.2 De burgerlijke partij.

Slachtoffers van een misdrijf kunnen een klacht neerleggen waarbij ze de overheid bekend
maken van een misdrijf. Hierbij vragen ze om de pleger te laten vervolgen. Burgerlijke
partijstelling is wanneer het slachtoffer vergoeding vraagt voor de opgelopen schade. Hier
stellen ze dus een burgerlijke vordering in.

Wanneer er als een strafvordering is ingesteld, zal de burgerlijke vordering erbij gevoegd
worden. Wanneer er nog geen strafvordering is ingesteld, moet het slachtoffer zich
burgerlijke partij stellen bij een onderzoeksrechter en wordt er zo een strafvordering
ingesteld. Het slachtoffer kan ook rechtstreeks dagvaarden voor de correctionele of
politierechtbank.

Voor sommige zaken zoals bij minderjarigen of personen met voorrecht van rechtsmacht kan
je geen burgerlijke vordering stellen bij de onderzoeksrechter. In bepaalde zaken is het recht
om strafvordering in te stellen voorbehouden aan andere partijen.


3