Verpleegkundig Redeneren en Handelen 3b: Ouderenzorg deel Lambotte
1) Wonene bij ouderen
1.1) Wonen
Eigendomssituatie? - 73% gezinnen is eigenaar + 55% is nog aan afbetalen
- In België nemen de wachtlijsten voor sociale woningen fors toe
Ageing in place?
- Wens van ouderen, ook als men zorg nodig heeft, financiële problemen heeft, woning onaangepast is
- Onaangepaste woningen:
Negatieve invloed op welzijn, gezondheid + autonomie van ouderen
Eenzaamheid, minder sociale contacten, minder betrokkenheid bij de buurt
Versnelt overgang naar residentiële zorg
Woonvormen? Groepswonen - Ouderen wonen samen in één huis + elkaar zo lang mogelijk ondersteunen
- Eén of meerdere gemeenschappelijke leefruimtes alsook privéruimtes
- Bewoners bepalen samen hoe ze hun groepswonen vormgeven
- Ondersteund groepswonen: begeleiding door professional
Individueel - Woningen aangepast zijn aan de individuele noden
aangepaste - Zelfstandig wonen met zorggarantie
woningen - BV: serviceflats, assistentiewoningen, aanleunwoningen
Kangoeroewonen - Jonger + ouder koppel wonen “samen” in hetzelfde huis of op hetzelfde terrein
- Ouderen koppel moet min 60 jaar zijn
- Voordelen: goedkoper, sociaal contact + wederzijdse hulp verlenen
- Duplexwonen: familieband tussen oudere + jongere bewoners
Intergenerationee - Verschillende genereaties wonen samen in hetzelfde huis, met het idee om
l wonen voor beide partijen voordelen te creëren
- Bv: op kot bij ouderen
Voordelen? Nadelen?
- Meer sociaal contact - Te weinig (gekende) alternatieven
- Eenzaamheidsgevoelens tegengaan - Prijs + vrees voor schending privacy
- Behouden van autonomie - Angst voor bemoeienissen van kinderen
- Veiligheidsgevoelens - Angst voor ruzies/discussie met medebewoners
- Aanwezigheid informele zorg - Persoonlijke voorkeuren: buitenaf, homo of heterogene?
Verschil? - Meer mannen wonen zelfstandig + minder bij kids + minder alternatieve woonvorm.
- Minder vrouwen wonen vaak zelfstandig + meer bij kids + meer alternatieve woonvorm.
- Minder dan €1000/maand vaker ernstig onaangepaste woningen + boven €2000 wonen in matig
onaangepaste woning
Zelf verhuisd? - Verhuisd afgelopen 10 jaar: gescheiden en samenwonende ouderen
- Gehuwden minder vaak verhuizen
1.2) Woonomgeving
Leeftijdsvriendelijke buurt Age Friendly Cities?
- Stad die haar infrastructuur + diensten aanpast om - Proces van het optimaliseren van kansen op vlak van
zo volledig en inclusief mogelijk aan de noden + gezondheid, participatie + veiligheid met als doel de
capaciteiten van haar oudere inwoners te kunnen kwaliteit van het leven van mensen te versterken als ze
voldoen. ouder worden.
1.3) Conclusie
- Ageing in place als politiek antwoord op de vergrijzing
Economische overwegingen
Alternatieven zijn schaars, enkel WZC (nadruk op zorg + negatieve connotatie)
Waarde van de woning
- Grootste uitdaging ligt in aanbieden van zorg: in naangepaste woning is voor zorgprofessionals geen evidentie
- Geografie, buurtontwikkeling
Rol van verpleegkundigen:
Holistische mensvisie
Detecteren van mogelijke problemen bij potentieel kwetsbare ouderen (niet het oplossen van problemen)
In de thuiszorg, het ziekenhuis en andere settings
, 2) Psychische kwetsbaarheid
Belang? - Steeds meer kwetsbare ouderen in thuissituatie
- Paradigmashift binnen de zorg: niet enkel aandacht voor somatische zorg maar ook kwaliteit van leven
Kwetsbaarheid?
- Fried criteria: gewichtsverlies, uitputting, inactiviteit, traagheid, spierzwakte
- Rockwood: accumulatie van ziekten + beperkingen
- Biomedische (unidimensionele) visie: verminderde energetica, ontregeling fysiologische processen,
handicaps, achteruitgang, mortaliteit
- Multidimensionele benadering
Onderling verbodenheid van bio-psycho-sociale factoren
Detectie van - Obv sociodemografische variabelen
thuiswonende - Obv Geriatric Depression Scale (GDS)
ouderen? Hopeloosheid, tevredenheid, verveling, liever thuis blijven dan naar buiten gaan
Bronnen van - Belangrijk concept binnen de geestelijke gezondheidszorg
zingeving? - Positief gerelateerd aan levenstevredenheid en geluk
- Multidimensioneel begrip bestaande uit cognitieve, motivationele en affectieve componenten
Source of Meaning Profile (SOMP-R)
- Persoonlijke groei + prestatie
Individualisme - Creatieve activiteiten + vrije tijds-activiteiten
Zelf-transcendentie - Persoonlijke relaties + Vergelijken
- Waarden + idealen
- Religieuze activiteiten
Collectivisme - Nalatenschap
- Tradities en cultuur + maatschappelijke problemen
Zelf-voorziening - Financiële zekerheid + voldoen aan basis-behoeften
Bijkomende dimensies - Humanistische waarden
- Hedonisme + materiële bezittingen
Kwaliteit van - Verlieservaringen: Veel vrienden + nu iedereen apart + 1x/jaar zien
leven - Levensverhalen: Vader was een dronkaard + thuis komen + riep hun -> slaan
- Conflicten + financiële middelen: Graag winkelen maar moeilijk + dokter + dure GM
- Verbondheid + vrijetijdsactiviteiten: Koffietafel + ventileren + grapjes + luisteren + zorgt voor afleiding
- Religieuze verbondenheid + onderwijs: Brief krijgen + niet weten over inhoud + stress veroorzaken
Copingsmechanismen?
- Optimisme + Vergelijken
- Probleemoplossend vermogen: ondersteuning vanuit het informeel netwerk
- Relativeren en accepteren
Van ageing in place naar ageing well in place?
- Oog voor het welzijn van het individu
- Zo goed mogelijk gezond ouder worden
- Onafhankelijk blijven/autonomie behouden
- Mogelijkheid tot sociale en buurtparticipatie
- Een doel voor ogen hebben
- Voldoende financiële middelen hebben
1) Wonene bij ouderen
1.1) Wonen
Eigendomssituatie? - 73% gezinnen is eigenaar + 55% is nog aan afbetalen
- In België nemen de wachtlijsten voor sociale woningen fors toe
Ageing in place?
- Wens van ouderen, ook als men zorg nodig heeft, financiële problemen heeft, woning onaangepast is
- Onaangepaste woningen:
Negatieve invloed op welzijn, gezondheid + autonomie van ouderen
Eenzaamheid, minder sociale contacten, minder betrokkenheid bij de buurt
Versnelt overgang naar residentiële zorg
Woonvormen? Groepswonen - Ouderen wonen samen in één huis + elkaar zo lang mogelijk ondersteunen
- Eén of meerdere gemeenschappelijke leefruimtes alsook privéruimtes
- Bewoners bepalen samen hoe ze hun groepswonen vormgeven
- Ondersteund groepswonen: begeleiding door professional
Individueel - Woningen aangepast zijn aan de individuele noden
aangepaste - Zelfstandig wonen met zorggarantie
woningen - BV: serviceflats, assistentiewoningen, aanleunwoningen
Kangoeroewonen - Jonger + ouder koppel wonen “samen” in hetzelfde huis of op hetzelfde terrein
- Ouderen koppel moet min 60 jaar zijn
- Voordelen: goedkoper, sociaal contact + wederzijdse hulp verlenen
- Duplexwonen: familieband tussen oudere + jongere bewoners
Intergenerationee - Verschillende genereaties wonen samen in hetzelfde huis, met het idee om
l wonen voor beide partijen voordelen te creëren
- Bv: op kot bij ouderen
Voordelen? Nadelen?
- Meer sociaal contact - Te weinig (gekende) alternatieven
- Eenzaamheidsgevoelens tegengaan - Prijs + vrees voor schending privacy
- Behouden van autonomie - Angst voor bemoeienissen van kinderen
- Veiligheidsgevoelens - Angst voor ruzies/discussie met medebewoners
- Aanwezigheid informele zorg - Persoonlijke voorkeuren: buitenaf, homo of heterogene?
Verschil? - Meer mannen wonen zelfstandig + minder bij kids + minder alternatieve woonvorm.
- Minder vrouwen wonen vaak zelfstandig + meer bij kids + meer alternatieve woonvorm.
- Minder dan €1000/maand vaker ernstig onaangepaste woningen + boven €2000 wonen in matig
onaangepaste woning
Zelf verhuisd? - Verhuisd afgelopen 10 jaar: gescheiden en samenwonende ouderen
- Gehuwden minder vaak verhuizen
1.2) Woonomgeving
Leeftijdsvriendelijke buurt Age Friendly Cities?
- Stad die haar infrastructuur + diensten aanpast om - Proces van het optimaliseren van kansen op vlak van
zo volledig en inclusief mogelijk aan de noden + gezondheid, participatie + veiligheid met als doel de
capaciteiten van haar oudere inwoners te kunnen kwaliteit van het leven van mensen te versterken als ze
voldoen. ouder worden.
1.3) Conclusie
- Ageing in place als politiek antwoord op de vergrijzing
Economische overwegingen
Alternatieven zijn schaars, enkel WZC (nadruk op zorg + negatieve connotatie)
Waarde van de woning
- Grootste uitdaging ligt in aanbieden van zorg: in naangepaste woning is voor zorgprofessionals geen evidentie
- Geografie, buurtontwikkeling
Rol van verpleegkundigen:
Holistische mensvisie
Detecteren van mogelijke problemen bij potentieel kwetsbare ouderen (niet het oplossen van problemen)
In de thuiszorg, het ziekenhuis en andere settings
, 2) Psychische kwetsbaarheid
Belang? - Steeds meer kwetsbare ouderen in thuissituatie
- Paradigmashift binnen de zorg: niet enkel aandacht voor somatische zorg maar ook kwaliteit van leven
Kwetsbaarheid?
- Fried criteria: gewichtsverlies, uitputting, inactiviteit, traagheid, spierzwakte
- Rockwood: accumulatie van ziekten + beperkingen
- Biomedische (unidimensionele) visie: verminderde energetica, ontregeling fysiologische processen,
handicaps, achteruitgang, mortaliteit
- Multidimensionele benadering
Onderling verbodenheid van bio-psycho-sociale factoren
Detectie van - Obv sociodemografische variabelen
thuiswonende - Obv Geriatric Depression Scale (GDS)
ouderen? Hopeloosheid, tevredenheid, verveling, liever thuis blijven dan naar buiten gaan
Bronnen van - Belangrijk concept binnen de geestelijke gezondheidszorg
zingeving? - Positief gerelateerd aan levenstevredenheid en geluk
- Multidimensioneel begrip bestaande uit cognitieve, motivationele en affectieve componenten
Source of Meaning Profile (SOMP-R)
- Persoonlijke groei + prestatie
Individualisme - Creatieve activiteiten + vrije tijds-activiteiten
Zelf-transcendentie - Persoonlijke relaties + Vergelijken
- Waarden + idealen
- Religieuze activiteiten
Collectivisme - Nalatenschap
- Tradities en cultuur + maatschappelijke problemen
Zelf-voorziening - Financiële zekerheid + voldoen aan basis-behoeften
Bijkomende dimensies - Humanistische waarden
- Hedonisme + materiële bezittingen
Kwaliteit van - Verlieservaringen: Veel vrienden + nu iedereen apart + 1x/jaar zien
leven - Levensverhalen: Vader was een dronkaard + thuis komen + riep hun -> slaan
- Conflicten + financiële middelen: Graag winkelen maar moeilijk + dokter + dure GM
- Verbondheid + vrijetijdsactiviteiten: Koffietafel + ventileren + grapjes + luisteren + zorgt voor afleiding
- Religieuze verbondenheid + onderwijs: Brief krijgen + niet weten over inhoud + stress veroorzaken
Copingsmechanismen?
- Optimisme + Vergelijken
- Probleemoplossend vermogen: ondersteuning vanuit het informeel netwerk
- Relativeren en accepteren
Van ageing in place naar ageing well in place?
- Oog voor het welzijn van het individu
- Zo goed mogelijk gezond ouder worden
- Onafhankelijk blijven/autonomie behouden
- Mogelijkheid tot sociale en buurtparticipatie
- Een doel voor ogen hebben
- Voldoende financiële middelen hebben
