Paragraaf 1
Vatenstelsel
Vatenstelsel van planten bestaat uit houtvaten en bastvaten.
- Houtvaten: vervoeren water en mineralen van de wortels via de stengels naar de bladeren >
anorganische sapstroom
- Bastvaten: vervoeren water en assimilatieproducten vanuit de bladeren naar alle delen van
de plant > organische sapstroom
Worteldruk
Via wortels nemen planten water en mineralen op.
Wortelharen: zorgen voor fijne vertakkingen die het worteloppervlak sterk vergroten.
Centrale cilinder: ligt de houtvaten en bastvaten.
Endodermis: buitenste laag cellen centrale cilinder. Zorgt voor selectieve opname van mineralen.
- Bandje van Caspary: niet doorlaatbaar voor water en mineralen.
- Worteldruk: osmose diffundeert water naar de centrale cilinder.
Capillaire werking en verdamping
Capillaire werking: vloeistof stijgt in een smal buisje.
Houtvaten is een eenrichtingsstroom.
Cohesiekrachten: watermoleculen trekken elkaar aan.
Adhesiekrachten: watermoleculen plakken aan de celwanden.
Deze twee krachten zijn groter dan de zwaartekracht waardoor water omhoog wordt
getransporteerd.
Epidermis: opperhuid.
Huidmondjes: kleine openingen in de epidermis van blad of stengel.
- Waterbehoefte wordt hiermee geregeld
Organische sapstroom
Bastvaten
- Transporteren organische stoffen van de fotosynthese
- Sap in de bastvaten bevatten voornamelijk suiker. Maar ook: mineralen, aminozuren,
hormonen
- Kunnen alle richtingen verlopen
Circulatiesystemen bij dieren
Open circulatiesysteem: het bloed kan in delen van het lichaam vrij door het lichaamsweefsel
vloeien.
Gesloten circulatiesysteem: bloed is gescheiden van de andere lichaamsvloeistoffen.
Enkelvoudige bloedsomloop: per omloop stroomt het bloed één keer door het hart.
Dubbele bloedsomloop: per omloop stroomt het bloed twee keer door het hart.
- Kleine bloedsomloop: rechterhelft van het hart pompt het bloed naar beide longen. Vanuit
de longen stroomt het bloed naar de linkerharthelft.
- Grote bloedsomloop: linkerhelft van het hart pompt het bloed heel het lichaam door. Het
bloed stroomt naar alle organen. Vanuit deze organen stroomt het bloed weer naar de
rechterhelft.
Vatenstelsel
Vatenstelsel van planten bestaat uit houtvaten en bastvaten.
- Houtvaten: vervoeren water en mineralen van de wortels via de stengels naar de bladeren >
anorganische sapstroom
- Bastvaten: vervoeren water en assimilatieproducten vanuit de bladeren naar alle delen van
de plant > organische sapstroom
Worteldruk
Via wortels nemen planten water en mineralen op.
Wortelharen: zorgen voor fijne vertakkingen die het worteloppervlak sterk vergroten.
Centrale cilinder: ligt de houtvaten en bastvaten.
Endodermis: buitenste laag cellen centrale cilinder. Zorgt voor selectieve opname van mineralen.
- Bandje van Caspary: niet doorlaatbaar voor water en mineralen.
- Worteldruk: osmose diffundeert water naar de centrale cilinder.
Capillaire werking en verdamping
Capillaire werking: vloeistof stijgt in een smal buisje.
Houtvaten is een eenrichtingsstroom.
Cohesiekrachten: watermoleculen trekken elkaar aan.
Adhesiekrachten: watermoleculen plakken aan de celwanden.
Deze twee krachten zijn groter dan de zwaartekracht waardoor water omhoog wordt
getransporteerd.
Epidermis: opperhuid.
Huidmondjes: kleine openingen in de epidermis van blad of stengel.
- Waterbehoefte wordt hiermee geregeld
Organische sapstroom
Bastvaten
- Transporteren organische stoffen van de fotosynthese
- Sap in de bastvaten bevatten voornamelijk suiker. Maar ook: mineralen, aminozuren,
hormonen
- Kunnen alle richtingen verlopen
Circulatiesystemen bij dieren
Open circulatiesysteem: het bloed kan in delen van het lichaam vrij door het lichaamsweefsel
vloeien.
Gesloten circulatiesysteem: bloed is gescheiden van de andere lichaamsvloeistoffen.
Enkelvoudige bloedsomloop: per omloop stroomt het bloed één keer door het hart.
Dubbele bloedsomloop: per omloop stroomt het bloed twee keer door het hart.
- Kleine bloedsomloop: rechterhelft van het hart pompt het bloed naar beide longen. Vanuit
de longen stroomt het bloed naar de linkerharthelft.
- Grote bloedsomloop: linkerhelft van het hart pompt het bloed heel het lichaam door. Het
bloed stroomt naar alle organen. Vanuit deze organen stroomt het bloed weer naar de
rechterhelft.
