Algemene economie
Hoofdstuk 1
Mensen hebben behoefte aan voedsel, kleding, warmte, onderdak, veiligheid en ontplooiing.
Deze behoefte kunnen deels worden bevredigd met behulp van goederen en diensten.
Welvaart --> het beschikken over goederen en dienste voor de bevrediging van behoefte.
Er bestaat een voortdurende spanning tussen de behoeften, die we als oneindig ervaren, en
de middelen die beperkt zijn. Mensen moeten steeds kiezen welke middelen ze zullen
gebruiken voor de behoeftebevrediging. De goederen en diensten worden geproduceerd
met behulp van middelen, zoals grondstoffen, machines, arbeid, tijd en geld. Deze middelen
zijn alternatief aanwendbaar/schaars --> Spanning tussen beperkte middelen en oneindige
behoeften.
Economisch handelen --> het streven naar maximale welvaart met behulp van schaarse
middelen.
Consument --> maximale individuele welvaart
Producent --> maximale winst
Overheid --> maximale maatschappelijke welvaart
De economische wetenschap bestudeert het economisch handelen.
Economisch handelen in een land kan men op verschillende niveaus bestuderen:
1. Bedrijven en gezinnen
2. Groep bedrijven en gezinnen
3. Een land
Bij algemene economie onderscheiden we 4 onderdelen:
1. Meso- en micro-economie: bestuderen de kenmerken van markten en bedrijfstakken
waarmee ondernemingen te maken hebben
2. Marcro-economie: geeft een beschrijving en analyse van allerlei verschijnselen van
een heel land
3. Monetaire economie: houdt zich bezig met geld en de rol van banken.
4. Internationale economische betrekkingen: bestudeert buitenlandse handel,
internationale kapitaalstromen en monetaire betrekkingen tussen landen.
Bedrijfsomgeving
Met bedrijfsomgeving bedoelen we alle ontwikkelingen in de omgeving van een
onderneming die invloed hebben op de resultaten van een bedrijf. Die invloed kan
betrekking hebben op: inkopen, verkopen, marktontwikkeling en concurrentie.
Omgevingsfactoren die invloed hebben, worden meestal op een bepaalde wijze in kaart
gebracht. Het criterium daarvoor is de mate waarin de onderneming de omgeving kan
beïnvloeden. Daarbij kan men onderscheid maken tussen de directe, indirecte en de macro
omgevingsfactoren.
Directe omgeving: ondernemers staan voortdurend in contact met deze partijen
(klanten/leveranciers)
, Indirecte omgeving: werknemers- en werkgeversorganisaties, overheid en culturele
omgevingsfactoren. De onderneming heeft een geringe invloed op de indirecte
omgeving, maar omgekeerd kan de invloed heel groot zijn.
Macro-omgeving: bestaat uit de conjuncturele ontwikkelingen, ontwikkeling van
wisselkoersen, prijzen van belangrijke grondstoffen. Deze factoren zijn vrijwel geheel
onbeheersbaar.
De aspecten van de bedrijfsomgeving die in het vak algemene economie aan de orde worden
gebracht, oefenen grote invloed uit op de resultaten van ondernemingen.
Absolute en relatieve gegevens
Absoluut --> getallen, hoeveelheden
Relatief --> procentuele veranderingen ( x wordt +, / wordt - )
De begrippen volume, prijs en waarde staan met elkaar in verband:
Volume x prijs = waarde (10 stuks x €10,- = €100,-)
Nominale stijging --> waardestijging van een variabele
Reële stijging --> volumeverandering
Nominale stijging = reële stijging + prijsstijging
BBP = Av x ap
BBP = bruto binnenlands product
Av = de vraag naar arbeidskrachten, het aantal werknemers of de totale werkgelegenheid
Ap = arbeidsproductiviteit, de productie per eenheid arbeid per tijdseenheid
De veranderingen staan als volgt met elkaar in verband:
GBBP = Gav + Gap
De G duidt op de relatieve groei, dus de procentuele veranderingen
L = Lwn x Av
L = totale loonsom
Lwn = loonsom per werknemer
Av = hoeveelheid werknemers
De relatieve verandering is als volgt:
GL = GLwn + Gav
LKp.e.p = Lwn / ap
LKp.e.p = Loonkosten per eenheid product
Lwn = loonsom per werknemer
Ap = arbeidsproductiviteit
De relatieve verandering is als volgt:
GLKp.e.p = GLwn – Gap
, Hoofdstuk 2
De behoeftebevrediging met behulp van goederen en diensten noemt men welvaart.
Welvaart wordt gemeten aan de hand van het bruto binnenlands product (BBP) --> totale
productie binnen landgrenzen. Het bbp is de belangrijkste maatstaf om de welvaart van
landen te vergelijken.
Om het bbp van landen te kunnen vergelijken, moet:
Het bbp per hoofd van de bevolking bepaald worden = bbp per land / aantal
inwoners. Het bbp per hoofd van de bevolking geeft de waarde aan van de producten
die elke inwoner ter beschikking staan. Als ware het inkomen waarmee mensen
producten kunnen kopen.
Het bbp omgezet worden in 1 munteenheid
Gecorrigeerd worden met voor de verschillen in koopkracht van de munt per land
De meeste landen streven naar een groei van het bbp. De groei van het bbp is de maatstaf
voor economische groei. Door middel van economische groei kunnen landen voorzien in
toenemende behoeften die een gevolg zijn van bevolkingsgroei.
Welvaartsverschillen binnen landen
Niet alleen tussen landen, maar ook binnen landen kunnen grote welvaartsverschillen
bestaan. De mate waarin de bevolking van een land sterke inkomensverschillen accepteert,
is afhankelijk van plaatselijke normen en waarden. De internationale gemeenschap heeft
vastgelegd welke behoeften elk mens moet kunnen bevredigen voor een menswaardig
bestaan. Normen zijn te vinden in de universele verklaring van rechten voor de mens. Het
gaat daarbij om het recht op voeding, kleding, onderdak, onderwijs en medische
voorzieningen.
De inkomensverdeling is van invloed op de hoogte van de welvaart. Een belangrijk verschil in
inkomens, is het verschil in arbeidsproductiviteit. Mensen die veel bijdrage, willen ook veel
ontvangen. Een gelijke inkomensverdeling is ook nadelig voor de welvaart, want dan gaan
veel productieve vermogens verloren. Hele ongelijke inkomens kan ook tot verlies lijden.
Welzijn
Dit duidt op het welbevinden en de geluk beleving van mensen in een samenleving. Voor een
gelukkig leven is een zekere materiele behoeftebevrediging noodzakelijk, maar niet altijd
voldoende. Welzijn wordt gemeten met behulp van ‘human development index’.
Samengesteld uit de elementen:
Een lang en gezond leven: levensverwachting
Kennis, gemeten als de deelname aan het lager, voortgezet en hoger onderwijs.
Een redelijke levensstandaard: inkomen per hoofd van de bevolking
Toegevoegde waarde
Het bbp is de som van alle productieve activiteiten die binnen bepaalde landgrenzen
plaatsvinden. Productie bestaat uit het toevoegen van waarde en kan op 3 manieren
gemeten worden. Meten van:
Hoofdstuk 1
Mensen hebben behoefte aan voedsel, kleding, warmte, onderdak, veiligheid en ontplooiing.
Deze behoefte kunnen deels worden bevredigd met behulp van goederen en diensten.
Welvaart --> het beschikken over goederen en dienste voor de bevrediging van behoefte.
Er bestaat een voortdurende spanning tussen de behoeften, die we als oneindig ervaren, en
de middelen die beperkt zijn. Mensen moeten steeds kiezen welke middelen ze zullen
gebruiken voor de behoeftebevrediging. De goederen en diensten worden geproduceerd
met behulp van middelen, zoals grondstoffen, machines, arbeid, tijd en geld. Deze middelen
zijn alternatief aanwendbaar/schaars --> Spanning tussen beperkte middelen en oneindige
behoeften.
Economisch handelen --> het streven naar maximale welvaart met behulp van schaarse
middelen.
Consument --> maximale individuele welvaart
Producent --> maximale winst
Overheid --> maximale maatschappelijke welvaart
De economische wetenschap bestudeert het economisch handelen.
Economisch handelen in een land kan men op verschillende niveaus bestuderen:
1. Bedrijven en gezinnen
2. Groep bedrijven en gezinnen
3. Een land
Bij algemene economie onderscheiden we 4 onderdelen:
1. Meso- en micro-economie: bestuderen de kenmerken van markten en bedrijfstakken
waarmee ondernemingen te maken hebben
2. Marcro-economie: geeft een beschrijving en analyse van allerlei verschijnselen van
een heel land
3. Monetaire economie: houdt zich bezig met geld en de rol van banken.
4. Internationale economische betrekkingen: bestudeert buitenlandse handel,
internationale kapitaalstromen en monetaire betrekkingen tussen landen.
Bedrijfsomgeving
Met bedrijfsomgeving bedoelen we alle ontwikkelingen in de omgeving van een
onderneming die invloed hebben op de resultaten van een bedrijf. Die invloed kan
betrekking hebben op: inkopen, verkopen, marktontwikkeling en concurrentie.
Omgevingsfactoren die invloed hebben, worden meestal op een bepaalde wijze in kaart
gebracht. Het criterium daarvoor is de mate waarin de onderneming de omgeving kan
beïnvloeden. Daarbij kan men onderscheid maken tussen de directe, indirecte en de macro
omgevingsfactoren.
Directe omgeving: ondernemers staan voortdurend in contact met deze partijen
(klanten/leveranciers)
, Indirecte omgeving: werknemers- en werkgeversorganisaties, overheid en culturele
omgevingsfactoren. De onderneming heeft een geringe invloed op de indirecte
omgeving, maar omgekeerd kan de invloed heel groot zijn.
Macro-omgeving: bestaat uit de conjuncturele ontwikkelingen, ontwikkeling van
wisselkoersen, prijzen van belangrijke grondstoffen. Deze factoren zijn vrijwel geheel
onbeheersbaar.
De aspecten van de bedrijfsomgeving die in het vak algemene economie aan de orde worden
gebracht, oefenen grote invloed uit op de resultaten van ondernemingen.
Absolute en relatieve gegevens
Absoluut --> getallen, hoeveelheden
Relatief --> procentuele veranderingen ( x wordt +, / wordt - )
De begrippen volume, prijs en waarde staan met elkaar in verband:
Volume x prijs = waarde (10 stuks x €10,- = €100,-)
Nominale stijging --> waardestijging van een variabele
Reële stijging --> volumeverandering
Nominale stijging = reële stijging + prijsstijging
BBP = Av x ap
BBP = bruto binnenlands product
Av = de vraag naar arbeidskrachten, het aantal werknemers of de totale werkgelegenheid
Ap = arbeidsproductiviteit, de productie per eenheid arbeid per tijdseenheid
De veranderingen staan als volgt met elkaar in verband:
GBBP = Gav + Gap
De G duidt op de relatieve groei, dus de procentuele veranderingen
L = Lwn x Av
L = totale loonsom
Lwn = loonsom per werknemer
Av = hoeveelheid werknemers
De relatieve verandering is als volgt:
GL = GLwn + Gav
LKp.e.p = Lwn / ap
LKp.e.p = Loonkosten per eenheid product
Lwn = loonsom per werknemer
Ap = arbeidsproductiviteit
De relatieve verandering is als volgt:
GLKp.e.p = GLwn – Gap
, Hoofdstuk 2
De behoeftebevrediging met behulp van goederen en diensten noemt men welvaart.
Welvaart wordt gemeten aan de hand van het bruto binnenlands product (BBP) --> totale
productie binnen landgrenzen. Het bbp is de belangrijkste maatstaf om de welvaart van
landen te vergelijken.
Om het bbp van landen te kunnen vergelijken, moet:
Het bbp per hoofd van de bevolking bepaald worden = bbp per land / aantal
inwoners. Het bbp per hoofd van de bevolking geeft de waarde aan van de producten
die elke inwoner ter beschikking staan. Als ware het inkomen waarmee mensen
producten kunnen kopen.
Het bbp omgezet worden in 1 munteenheid
Gecorrigeerd worden met voor de verschillen in koopkracht van de munt per land
De meeste landen streven naar een groei van het bbp. De groei van het bbp is de maatstaf
voor economische groei. Door middel van economische groei kunnen landen voorzien in
toenemende behoeften die een gevolg zijn van bevolkingsgroei.
Welvaartsverschillen binnen landen
Niet alleen tussen landen, maar ook binnen landen kunnen grote welvaartsverschillen
bestaan. De mate waarin de bevolking van een land sterke inkomensverschillen accepteert,
is afhankelijk van plaatselijke normen en waarden. De internationale gemeenschap heeft
vastgelegd welke behoeften elk mens moet kunnen bevredigen voor een menswaardig
bestaan. Normen zijn te vinden in de universele verklaring van rechten voor de mens. Het
gaat daarbij om het recht op voeding, kleding, onderdak, onderwijs en medische
voorzieningen.
De inkomensverdeling is van invloed op de hoogte van de welvaart. Een belangrijk verschil in
inkomens, is het verschil in arbeidsproductiviteit. Mensen die veel bijdrage, willen ook veel
ontvangen. Een gelijke inkomensverdeling is ook nadelig voor de welvaart, want dan gaan
veel productieve vermogens verloren. Hele ongelijke inkomens kan ook tot verlies lijden.
Welzijn
Dit duidt op het welbevinden en de geluk beleving van mensen in een samenleving. Voor een
gelukkig leven is een zekere materiele behoeftebevrediging noodzakelijk, maar niet altijd
voldoende. Welzijn wordt gemeten met behulp van ‘human development index’.
Samengesteld uit de elementen:
Een lang en gezond leven: levensverwachting
Kennis, gemeten als de deelname aan het lager, voortgezet en hoger onderwijs.
Een redelijke levensstandaard: inkomen per hoofd van de bevolking
Toegevoegde waarde
Het bbp is de som van alle productieve activiteiten die binnen bepaalde landgrenzen
plaatsvinden. Productie bestaat uit het toevoegen van waarde en kan op 3 manieren
gemeten worden. Meten van:
