Bassisoek duurzame ontwikkeling samenvatting H 1, 2, 3.3, 7.1/3
Hoofdstuk 1 Kennismaking met duurzame ontwikkeling
1.1 Mens en natuur
Duurzame ontwikkeling heeft te maken met de verdeling van welvaart tussen de verschillende delen
van de wereld van nu. En met de verdeling daarvan tussen de mensheid van nu en die van de
toekomst.
Oorzaken van rivieroverstromingen:
➢ Rivieren zijn gekanaliseerd. Meanders (kronkels en lussen) die in
rivieren zaten zijn rechtgetrokken omdat dit gunstig voor de
scheepvaart en aanleg van dijken is. Hierdoor stroomt het water sneller
en zit er minder in.
➢ Grote schaal kappen van bossen langs rivieren, en aanleg van steden.
Bomen kunnen regenwater lang vasthouden in de grond. Steden
verminderen juist vermogen van de grond om water vast te houden.
➢ Meer regen door klimaatverandering, broeikaseffect
Strijd tussen Nederlanders en water is een voorbeeld van relatie tussen mens en
natuur. Nederland heeft de natuur zo aangepast dat er bijna niks origineels meer
is. Op deze manier kan de natuur je ook tegen je keren, bijvoorbeeld rivieren die
wateroverlast veroorzaken.
Reboundeffect= Een terugkaatsingseffect, treed op als het succes van een
bepaalde actie onbedoeld neveneffecten oproept die de gunstige gevolgen van die
actie verminderen of helemaal doen omslaan.
Ruimte voor de rivier; programma dat ervoor zorgde dat rivieren meer ruimte→
kregen. Hierbij was de oplossing niet om met eigen kracht de natuur te beheersen
maar om juist ons aan te passen aan de krachten van de natuur. Hierdoor werden
natuurgebieden met elkaar verbonden ten behoeve van rivierfauna. Dit
programma is in 2019 afgerond.
Deze verandering was nodig omdat het oude systeem een weeffout bevatte; het systeem was niet
goed ontworpen voor de veranderingen van de 21e eeuw.
Ecologische hoofdstructuur= Een samenhangend netwerk van bestaande en nog te ontwikkelen
natuurgebieden in NL.
Beheersing in een kernachtige manier om het oude beleid in een woord samen te vatten. Adaptie is
de term voor het nieuwe waterbeheer (aanpassing aan de krachten van de natuur).
Paradigma= Term die in 1 woord een hele manier van denken weergeeft.
Paradigmaverschuiving= De omslag in het denken van beheersing naar adaptie. Dit is kenmerkend
voor veel vormen van duurzame ontwikkeling.
Transitie= Een fundamentele verandering van het systeem op basis van een paradigmaverschuiving.
Duurzame ontwikkeling= Ontwikkeling die leidt in de richting van een leefomgeving waarin de
belangen van de mensen, economie en natuur met elkaar in evenwicht zijn. Dit leidt tot een
duurzame samenleving.
1
, 1.2 Rijk en arm
Genetische modificatie= genetische gewijzigde dingen.
In 3e wereldlanden is er een tekort aan vitamine A wat in oa wortels en groente zit. Dat hebben ze
daar niet/nauwelijks waardoor er jaarlijks kinderen blind worden of doodgaan aan deze tekorten.
Biotechneuten hebben hierop iets bedacht; rijst die vitamine A bevat; gouden rijst. Deze wordt
ontwikkeld met de genen van de gele narcis die zelf vitamine A maakt. Echter willen deze bedrijven
winst maken en zijn deze zaden duurder dan gewonen zaden. De boeren daar hebben weinig geld en
kunnen dit niet betalen.
Ook zitten er risico’s aan GM dus greenpeace is tegen gouden rijst omdat het gevaarlijk zou zijn en te
weinig vitamine A zou bezitten.
1.3 Problemen en successen
Veel problemen in de wereld komen door een teveel (rijke landen) of een tekort (arme landen) aan
dingen. Het gaat dus om een slechte verdeling op veel plaatsen en tussen de landen, voorbeeld;
kinderarbeid wordt in stand gehouden door de vraag naar goedkope producten in westerse landen.
Eenvoudige oplossingen bestaan niet want alle problemen in de wereld zijn met elkaar verbonden.
Wil je er een oplossen, moet je ze allemaal oplossen maar dat gaat niet. Toch zijn er al veel
problemen wel opgelost.
Bij veel verbeteringen kan je wel kanttekeningen plaatsen; een stijgende welvaart resulteert in
toenemende druk op milieu.
Pessimisten; Het zal slecht met de mensheid aflopen als we op de huidige manier doorgaan.
Optimisten; In de werkelijkheid zal het helemaal niet slecht aflopen maar dit zal vanzelf niet gaan.
Duurzame samenleving= Samenleving die lang zal blijven bestaan.
Interdisciplinair= Samenwerking tussen professionals uit verschillende vakgebieden.
1.4 Twee dimensies: hier en daar, nu en later
Er zitten 2 kanten aan een duurzame ontwikkeling:
1 Een behoorlijk leven voor een steeds groter deel van de mensen. (De verspreiding van welvaart
over meer mensen, verspreiding van hier naar daar (plaats))
2 Deze behoorlijke samenleving blijft nog lang in stand. (Toekomst ook nog, nu en later (tijd))
Behoorlijk leven= Heeft te maken met voldoende en gezond voedsel, schoon drinkwater, veiligheid,
goed onderwijs, goed salaris en baankans, vrijheid.
Steeds groter deel van de mensen= Bijv. redelijk doel; het percentage van mensen dat arm is (leven
van 1,25 dollar per dag) in een periode van 25 jaar halveert. Of 2025 alle kinderen naar school gaan.
Lang in stand= Opzoek naar oorzaken die ertoe leiden dat de mensheid tot een onprettig einde zou
komen.
1.5 Definitie van ‘duurzame ontwikkeling’
Brundtland-commissie= Wereldcommissie voor milieu en ontwikkeling WCED. Wordt genoemd naar
de voorzitter
Er zijn meer dan 100 omschrijvingen voor duurzame ontwikkeling. De WCED omschreef het als;
Een ontwikkeling die voorziet in de behoeftes van de huidige generatie, zonder het vermogen van
toekomstige generaties aan de tasten om in hun eigen behoeftent te voorzien. Het gaat dus over
twee dingen:
➢ De behoeften van de huidige generatie (behoorlijk leven voor steeds meer mensen)
➢ De behoeften van de toekomstige generatie (behoorlijke samenleving blijft lang in stand)
2
Hoofdstuk 1 Kennismaking met duurzame ontwikkeling
1.1 Mens en natuur
Duurzame ontwikkeling heeft te maken met de verdeling van welvaart tussen de verschillende delen
van de wereld van nu. En met de verdeling daarvan tussen de mensheid van nu en die van de
toekomst.
Oorzaken van rivieroverstromingen:
➢ Rivieren zijn gekanaliseerd. Meanders (kronkels en lussen) die in
rivieren zaten zijn rechtgetrokken omdat dit gunstig voor de
scheepvaart en aanleg van dijken is. Hierdoor stroomt het water sneller
en zit er minder in.
➢ Grote schaal kappen van bossen langs rivieren, en aanleg van steden.
Bomen kunnen regenwater lang vasthouden in de grond. Steden
verminderen juist vermogen van de grond om water vast te houden.
➢ Meer regen door klimaatverandering, broeikaseffect
Strijd tussen Nederlanders en water is een voorbeeld van relatie tussen mens en
natuur. Nederland heeft de natuur zo aangepast dat er bijna niks origineels meer
is. Op deze manier kan de natuur je ook tegen je keren, bijvoorbeeld rivieren die
wateroverlast veroorzaken.
Reboundeffect= Een terugkaatsingseffect, treed op als het succes van een
bepaalde actie onbedoeld neveneffecten oproept die de gunstige gevolgen van die
actie verminderen of helemaal doen omslaan.
Ruimte voor de rivier; programma dat ervoor zorgde dat rivieren meer ruimte→
kregen. Hierbij was de oplossing niet om met eigen kracht de natuur te beheersen
maar om juist ons aan te passen aan de krachten van de natuur. Hierdoor werden
natuurgebieden met elkaar verbonden ten behoeve van rivierfauna. Dit
programma is in 2019 afgerond.
Deze verandering was nodig omdat het oude systeem een weeffout bevatte; het systeem was niet
goed ontworpen voor de veranderingen van de 21e eeuw.
Ecologische hoofdstructuur= Een samenhangend netwerk van bestaande en nog te ontwikkelen
natuurgebieden in NL.
Beheersing in een kernachtige manier om het oude beleid in een woord samen te vatten. Adaptie is
de term voor het nieuwe waterbeheer (aanpassing aan de krachten van de natuur).
Paradigma= Term die in 1 woord een hele manier van denken weergeeft.
Paradigmaverschuiving= De omslag in het denken van beheersing naar adaptie. Dit is kenmerkend
voor veel vormen van duurzame ontwikkeling.
Transitie= Een fundamentele verandering van het systeem op basis van een paradigmaverschuiving.
Duurzame ontwikkeling= Ontwikkeling die leidt in de richting van een leefomgeving waarin de
belangen van de mensen, economie en natuur met elkaar in evenwicht zijn. Dit leidt tot een
duurzame samenleving.
1
, 1.2 Rijk en arm
Genetische modificatie= genetische gewijzigde dingen.
In 3e wereldlanden is er een tekort aan vitamine A wat in oa wortels en groente zit. Dat hebben ze
daar niet/nauwelijks waardoor er jaarlijks kinderen blind worden of doodgaan aan deze tekorten.
Biotechneuten hebben hierop iets bedacht; rijst die vitamine A bevat; gouden rijst. Deze wordt
ontwikkeld met de genen van de gele narcis die zelf vitamine A maakt. Echter willen deze bedrijven
winst maken en zijn deze zaden duurder dan gewonen zaden. De boeren daar hebben weinig geld en
kunnen dit niet betalen.
Ook zitten er risico’s aan GM dus greenpeace is tegen gouden rijst omdat het gevaarlijk zou zijn en te
weinig vitamine A zou bezitten.
1.3 Problemen en successen
Veel problemen in de wereld komen door een teveel (rijke landen) of een tekort (arme landen) aan
dingen. Het gaat dus om een slechte verdeling op veel plaatsen en tussen de landen, voorbeeld;
kinderarbeid wordt in stand gehouden door de vraag naar goedkope producten in westerse landen.
Eenvoudige oplossingen bestaan niet want alle problemen in de wereld zijn met elkaar verbonden.
Wil je er een oplossen, moet je ze allemaal oplossen maar dat gaat niet. Toch zijn er al veel
problemen wel opgelost.
Bij veel verbeteringen kan je wel kanttekeningen plaatsen; een stijgende welvaart resulteert in
toenemende druk op milieu.
Pessimisten; Het zal slecht met de mensheid aflopen als we op de huidige manier doorgaan.
Optimisten; In de werkelijkheid zal het helemaal niet slecht aflopen maar dit zal vanzelf niet gaan.
Duurzame samenleving= Samenleving die lang zal blijven bestaan.
Interdisciplinair= Samenwerking tussen professionals uit verschillende vakgebieden.
1.4 Twee dimensies: hier en daar, nu en later
Er zitten 2 kanten aan een duurzame ontwikkeling:
1 Een behoorlijk leven voor een steeds groter deel van de mensen. (De verspreiding van welvaart
over meer mensen, verspreiding van hier naar daar (plaats))
2 Deze behoorlijke samenleving blijft nog lang in stand. (Toekomst ook nog, nu en later (tijd))
Behoorlijk leven= Heeft te maken met voldoende en gezond voedsel, schoon drinkwater, veiligheid,
goed onderwijs, goed salaris en baankans, vrijheid.
Steeds groter deel van de mensen= Bijv. redelijk doel; het percentage van mensen dat arm is (leven
van 1,25 dollar per dag) in een periode van 25 jaar halveert. Of 2025 alle kinderen naar school gaan.
Lang in stand= Opzoek naar oorzaken die ertoe leiden dat de mensheid tot een onprettig einde zou
komen.
1.5 Definitie van ‘duurzame ontwikkeling’
Brundtland-commissie= Wereldcommissie voor milieu en ontwikkeling WCED. Wordt genoemd naar
de voorzitter
Er zijn meer dan 100 omschrijvingen voor duurzame ontwikkeling. De WCED omschreef het als;
Een ontwikkeling die voorziet in de behoeftes van de huidige generatie, zonder het vermogen van
toekomstige generaties aan de tasten om in hun eigen behoeftent te voorzien. Het gaat dus over
twee dingen:
➢ De behoeften van de huidige generatie (behoorlijk leven voor steeds meer mensen)
➢ De behoeften van de toekomstige generatie (behoorlijke samenleving blijft lang in stand)
2
