Aantekeningen cognitieve ontwikkeling colleges
Inhoud
College 1 - Piaget....................................................................................................................................3
cognitie vs. Intelligentie..................................................................................................................3
Cognitieve ontwikkelingstheorie van Piaget...................................................................................3
Hoe verloopt cognitieve ontwikkeling?..........................................................................................4
Waarom is er cognitieve ontwikkeling?..........................................................................................4
Wat ontwikkelt zich bij cognitieve ontwikkeling?...........................................................................4
Sensomotorische fase (0-2 jaar).....................................................................................................5
Preoperationele fase (2-7 jaar).......................................................................................................6
Concreet operationele fase (7-11 jaar)...........................................................................................6
Formeel operationele fase (>11 jaar).............................................................................................7
Kritiek op Piaget..............................................................................................................................7
College 2 - Vygotsky................................................................................................................................8
Defectologie...................................................................................................................................8
Uitgangspunten van Vygotsky........................................................................................................8
Waarom is er cognitieve ontwikkeling?..........................................................................................9
Hoe verloop cognitieve ontwikkeling?............................................................................................9
Private speech vs. Egocentrische spraak.......................................................................................10
Zone van Naaste Ontwikkeling.....................................................................................................10
Wat ontwikkelt zich bij cognitieve ontwikkeling?.........................................................................11
Het belang van spel......................................................................................................................11
Scaffolding PRoPELS......................................................................................................................12
Implicaties voor het onderwijs.....................................................................................................12
Implicaties voor het speciaal onderwijs:.......................................................................................13
Kritiek op Vygotsky.......................................................................................................................13
Maatschappelijke en historische context.....................................................................................13
College 3 - Feuerstein...........................................................................................................................14
De pedagogische driehoek...........................................................................................................15
Mediatee (cognitieve functies).........................................................................................................15
Structural Cognitive Modifiability (SCM)......................................................................................16
Mediator (Mediatie-kenmerken)......................................................................................................16
Mediated Learning Experience (MLE)...........................................................................................16
Learning Propensite Assessment Device (LPAD)...........................................................................17
1
,Aantekeningen cognitieve ontwikkeling colleges
Graduated prompting procedure.................................................................................................17
Materiaal (cognitieve kaart).............................................................................................................18
College 4 – representaties en concepten.............................................................................................18
Representaties..............................................................................................................................18
Van representatie naar script.......................................................................................................19
Van representaties naar concepten..............................................................................................20
Biological Concepts (natuurlijke concepten/categorieën)............................................................21
Het concept getalbegrip...............................................................................................................22
College 5 – Redeneren en probleemoplossing.....................................................................................23
Redeneren....................................................................................................................................23
Probleemoplossing.......................................................................................................................25
Siegler...........................................................................................................................................26
Vygotsky’s visie op probleemoplossend vermogen......................................................................26
De rol van metacognitie................................................................................................................27
College 6 – geheugen...........................................................................................................................27
De groep versus het individu........................................................................................................28
Geheugen, aandacht.....................................................................................................................29
Geheugen; de basis.......................................................................................................................29
geheugen capaciteit.....................................................................................................................33
Samenvatting/terugblik........................................................................................................................34
2
,Aantekeningen cognitieve ontwikkeling colleges
College 1 - Piaget
Wat is cognitie, de cognitieve ontwikkelingstheorie van Piaget en kritiek op
Piaget
Embodied cognition: samenwerking tussen lichaam en brein. Bijvoorbeeld: mensen met
krachtige/machtige gevoelens hebben een open houding (hardloper over de finish, pauw). Iemand
die zich zwak voelt heeft een gesloten houding.
Onderzoek: van 42 mensen neemt de helft 1 minuut een krachtige pose aan, en de andere helft een
zwakke pose. Uitkomst en conclusie: ‘fake it till you make it’
Krachtige pose:
- toename van testosteron
- afname van cortisol (stresshormoon)
- meer gevoel van macht
- risicogedrag 86% (door gooien met dobbelsteen waarmee ze 2 euro konden verdubbelen).
Zwakke pose:
- afname testosteron
- toename cortisol
- risicogedrag 60%
cognitie vs. Intelligentie
Cognitie: vooral betrekking op het proces in het algemeen, het vermogen om problemen op te
kunnen lossen.
Intelligentie: kwaliteit van de cognitie van een persoon beschrijven in vergelijking met die van
anderen.
Cognitieve ontwikkeling: denkprocessen of mentale activiteiten waardoor we kennis verwerven
Cognitieve ontwikkelingstheorie van Piaget
Wat wordt er volgens Piaget precies ontwikkeld bij cognitieve ontwikkeling, en welke twee
mechanismen zorgen voor die ontwikkeling?
Piagets vakgebied was epistemologie (hoe kom je van minder kennis naar meer kennis, bij kinderen),
het ging over het ontstaan van kennis. Doel: waaruit en hoe ontstaat kennis? Door kwalitatieve
ontwikkeling van cognitieve structuren vast te stellen.
Uitgangspunten:
Behavioristen:
- stimulus respons reacties, door middel van straffen en belonen als fijne of minder fijne
stimulus (vuur aanraken-hand wegtrekken). Je bent een passief persoon in de wereld.
- Over wat er in het hoofd gebeurd kan je niks zeggen, je bent een ‘black box’.
Piaget:
- SOR, voegt tussen Stimulus en Respons, het Organisme toe, dus hoe het organisme denkt.
- Kinderen exploreren hun omgeving op een actieve manier
3
, Aantekeningen cognitieve ontwikkeling colleges
- Kinderen construeren hun realiteit
- Kinderen construeren schema’s (=cognitieve structuur)
o Een set van acties, herinneringen en strategieën om de omgeving te begrijpen en
voorspellen
o Bijvoorbeeld zuigschema, kijkschema, grijpschema (1. Object waarnemen, 2. Sturen
van de hand, 3. Grijpen van object)
Hoe verloopt cognitieve ontwikkeling?
Adaptatie: Door de interactie met de omgeving ontwikkelt een kind schema’s, hierdoor kunnen we
ons aanpassen aan de omgeving. Het aanpassen gebeurt op twee manieren:
Assimilatie:
- Integreren van kennis (de omgeving) in bestaande cognitieve structuren
- Bestaande cognitieve structuren worden gebruikt om nieuwe kennis te interpreteren
- Dus, kennis wordt aangepast aan bestaande structuren
Accommodatie:
- Het aanpassen van bestaande cognitieve structuren aan de omgeving
Bijvoorbeeld: is er sprake van assimilatie of accommodatie?*belangrijk
- We passen onze manier van kauwen aan ons voedsel aan (fysiek): accommodatie, want je
past je aan, aan de omgeving
- Voedsel verandert qua samenstelling zodat we het kunnen verteren en omzetten in energie
(fysiek): assimilatie, want structuren passen zich aan, aan jou
- Geef een kind een doosje lucifers, kind maakt er een rammelaar van (cognitief): assimilatie,
want het kind gebruikt het doosje als iets wat die kent
- Geef een kind een doosje lucifers, kind ontdekt dat het vuur kan maken (cognitief):
accommodatie, want het heeft iets nieuws geleerd, het past zijn eigen ideeën aan, aan iets
nieuws in de omgeving
Assimilatie: equilibrium (stabiel, want je kunt alles wat je tegenkomt, toevoegen aan bestaande
structuren)
Accommodatie: disequilibrium (instabiel, want je komt nieuwe dingen tegen die je eigen moet
maken)
De afwisseling hiertussen is cognitieve groei volgens Piaget. Tot je in de formele fase terecht komt,
dan is het volwassen denken bereikt en dan is de cognitieve ontwikkeling klaar.
Waarom is er cognitieve ontwikkeling?
De motor achter ontwikkeling is interne motivatie:
- De neiging om onze schema’s te oefenen en te herhalen (blijven grijpen naar iets)
- Focussen op dingen die nieuw/verassend zijn en niet volledig begrepen worden
- Het begrijpen van nieuwe dingen geeft een bevredigend gevoel van competentie
Wat ontwikkelt zich bij cognitieve ontwikkeling?
Volgens Piaget: de cognitieve schema’s
4
Inhoud
College 1 - Piaget....................................................................................................................................3
cognitie vs. Intelligentie..................................................................................................................3
Cognitieve ontwikkelingstheorie van Piaget...................................................................................3
Hoe verloopt cognitieve ontwikkeling?..........................................................................................4
Waarom is er cognitieve ontwikkeling?..........................................................................................4
Wat ontwikkelt zich bij cognitieve ontwikkeling?...........................................................................4
Sensomotorische fase (0-2 jaar).....................................................................................................5
Preoperationele fase (2-7 jaar).......................................................................................................6
Concreet operationele fase (7-11 jaar)...........................................................................................6
Formeel operationele fase (>11 jaar).............................................................................................7
Kritiek op Piaget..............................................................................................................................7
College 2 - Vygotsky................................................................................................................................8
Defectologie...................................................................................................................................8
Uitgangspunten van Vygotsky........................................................................................................8
Waarom is er cognitieve ontwikkeling?..........................................................................................9
Hoe verloop cognitieve ontwikkeling?............................................................................................9
Private speech vs. Egocentrische spraak.......................................................................................10
Zone van Naaste Ontwikkeling.....................................................................................................10
Wat ontwikkelt zich bij cognitieve ontwikkeling?.........................................................................11
Het belang van spel......................................................................................................................11
Scaffolding PRoPELS......................................................................................................................12
Implicaties voor het onderwijs.....................................................................................................12
Implicaties voor het speciaal onderwijs:.......................................................................................13
Kritiek op Vygotsky.......................................................................................................................13
Maatschappelijke en historische context.....................................................................................13
College 3 - Feuerstein...........................................................................................................................14
De pedagogische driehoek...........................................................................................................15
Mediatee (cognitieve functies).........................................................................................................15
Structural Cognitive Modifiability (SCM)......................................................................................16
Mediator (Mediatie-kenmerken)......................................................................................................16
Mediated Learning Experience (MLE)...........................................................................................16
Learning Propensite Assessment Device (LPAD)...........................................................................17
1
,Aantekeningen cognitieve ontwikkeling colleges
Graduated prompting procedure.................................................................................................17
Materiaal (cognitieve kaart).............................................................................................................18
College 4 – representaties en concepten.............................................................................................18
Representaties..............................................................................................................................18
Van representatie naar script.......................................................................................................19
Van representaties naar concepten..............................................................................................20
Biological Concepts (natuurlijke concepten/categorieën)............................................................21
Het concept getalbegrip...............................................................................................................22
College 5 – Redeneren en probleemoplossing.....................................................................................23
Redeneren....................................................................................................................................23
Probleemoplossing.......................................................................................................................25
Siegler...........................................................................................................................................26
Vygotsky’s visie op probleemoplossend vermogen......................................................................26
De rol van metacognitie................................................................................................................27
College 6 – geheugen...........................................................................................................................27
De groep versus het individu........................................................................................................28
Geheugen, aandacht.....................................................................................................................29
Geheugen; de basis.......................................................................................................................29
geheugen capaciteit.....................................................................................................................33
Samenvatting/terugblik........................................................................................................................34
2
,Aantekeningen cognitieve ontwikkeling colleges
College 1 - Piaget
Wat is cognitie, de cognitieve ontwikkelingstheorie van Piaget en kritiek op
Piaget
Embodied cognition: samenwerking tussen lichaam en brein. Bijvoorbeeld: mensen met
krachtige/machtige gevoelens hebben een open houding (hardloper over de finish, pauw). Iemand
die zich zwak voelt heeft een gesloten houding.
Onderzoek: van 42 mensen neemt de helft 1 minuut een krachtige pose aan, en de andere helft een
zwakke pose. Uitkomst en conclusie: ‘fake it till you make it’
Krachtige pose:
- toename van testosteron
- afname van cortisol (stresshormoon)
- meer gevoel van macht
- risicogedrag 86% (door gooien met dobbelsteen waarmee ze 2 euro konden verdubbelen).
Zwakke pose:
- afname testosteron
- toename cortisol
- risicogedrag 60%
cognitie vs. Intelligentie
Cognitie: vooral betrekking op het proces in het algemeen, het vermogen om problemen op te
kunnen lossen.
Intelligentie: kwaliteit van de cognitie van een persoon beschrijven in vergelijking met die van
anderen.
Cognitieve ontwikkeling: denkprocessen of mentale activiteiten waardoor we kennis verwerven
Cognitieve ontwikkelingstheorie van Piaget
Wat wordt er volgens Piaget precies ontwikkeld bij cognitieve ontwikkeling, en welke twee
mechanismen zorgen voor die ontwikkeling?
Piagets vakgebied was epistemologie (hoe kom je van minder kennis naar meer kennis, bij kinderen),
het ging over het ontstaan van kennis. Doel: waaruit en hoe ontstaat kennis? Door kwalitatieve
ontwikkeling van cognitieve structuren vast te stellen.
Uitgangspunten:
Behavioristen:
- stimulus respons reacties, door middel van straffen en belonen als fijne of minder fijne
stimulus (vuur aanraken-hand wegtrekken). Je bent een passief persoon in de wereld.
- Over wat er in het hoofd gebeurd kan je niks zeggen, je bent een ‘black box’.
Piaget:
- SOR, voegt tussen Stimulus en Respons, het Organisme toe, dus hoe het organisme denkt.
- Kinderen exploreren hun omgeving op een actieve manier
3
, Aantekeningen cognitieve ontwikkeling colleges
- Kinderen construeren hun realiteit
- Kinderen construeren schema’s (=cognitieve structuur)
o Een set van acties, herinneringen en strategieën om de omgeving te begrijpen en
voorspellen
o Bijvoorbeeld zuigschema, kijkschema, grijpschema (1. Object waarnemen, 2. Sturen
van de hand, 3. Grijpen van object)
Hoe verloopt cognitieve ontwikkeling?
Adaptatie: Door de interactie met de omgeving ontwikkelt een kind schema’s, hierdoor kunnen we
ons aanpassen aan de omgeving. Het aanpassen gebeurt op twee manieren:
Assimilatie:
- Integreren van kennis (de omgeving) in bestaande cognitieve structuren
- Bestaande cognitieve structuren worden gebruikt om nieuwe kennis te interpreteren
- Dus, kennis wordt aangepast aan bestaande structuren
Accommodatie:
- Het aanpassen van bestaande cognitieve structuren aan de omgeving
Bijvoorbeeld: is er sprake van assimilatie of accommodatie?*belangrijk
- We passen onze manier van kauwen aan ons voedsel aan (fysiek): accommodatie, want je
past je aan, aan de omgeving
- Voedsel verandert qua samenstelling zodat we het kunnen verteren en omzetten in energie
(fysiek): assimilatie, want structuren passen zich aan, aan jou
- Geef een kind een doosje lucifers, kind maakt er een rammelaar van (cognitief): assimilatie,
want het kind gebruikt het doosje als iets wat die kent
- Geef een kind een doosje lucifers, kind ontdekt dat het vuur kan maken (cognitief):
accommodatie, want het heeft iets nieuws geleerd, het past zijn eigen ideeën aan, aan iets
nieuws in de omgeving
Assimilatie: equilibrium (stabiel, want je kunt alles wat je tegenkomt, toevoegen aan bestaande
structuren)
Accommodatie: disequilibrium (instabiel, want je komt nieuwe dingen tegen die je eigen moet
maken)
De afwisseling hiertussen is cognitieve groei volgens Piaget. Tot je in de formele fase terecht komt,
dan is het volwassen denken bereikt en dan is de cognitieve ontwikkeling klaar.
Waarom is er cognitieve ontwikkeling?
De motor achter ontwikkeling is interne motivatie:
- De neiging om onze schema’s te oefenen en te herhalen (blijven grijpen naar iets)
- Focussen op dingen die nieuw/verassend zijn en niet volledig begrepen worden
- Het begrijpen van nieuwe dingen geeft een bevredigend gevoel van competentie
Wat ontwikkelt zich bij cognitieve ontwikkeling?
Volgens Piaget: de cognitieve schema’s
4
